به گزارش گروه ترجمۀ خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی محقق و مبلغ هندی در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با نقد فمینیسم و مقایسۀ آن با سیرۀ حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها، تأکید کرد که اسلام برای زنان، نظامی جامع عزت و کرامت ارائه کرده است.
در ادامه، شرح این گفتوگو را می خوانید:
امروزه در سراسر جهان درباره حقوق زنان صحبت میشود و تحت عنوان فمینیسم، جنبشها و حرکتهای متعددی شکل گرفته است. شما فمینیسم را به طور کلی چگونه ارزیابی میکنید؟
حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی: ما در دورانی زندگی میکنیم که ظاهراً دورهای از پیشرفت و توسعه است، اما از منظر فکری و نظری، این عصر، زمانی سرشار از شعارهای توخالی و افکار گمراهکننده نیز هست.
امروزه همراه با پیشرفت صنعت و فناوری، محصولات جعلی، شرکتهای ساختگی و ایدههای دروغین نیز فراگیر شدهاند. یکی از این شعارهای جعلی، ادعای «حقوق زنان» است که برخی گروهها تحت عنوان فمینیسم آن را مطرح کردهاند.
واقعیت جالب و در عین حال تأسفبار این است که بسیاری از کسانی که پرچم این شعار را به دوش میکشند، در عمل خود به استثمار و تضعیف جایگاه زنان میپردازند. فمینیسم ظاهراً ادعای بسیار پرقدرتی دارد، اما در عمل، زنان را به جایگاهی که اسلام برای آنان ترسیم کرده است، نرسانده است.
در مورد مفهوم فمینیسم اغلب ابهاماتی وجود دارد. شما چگونه این واژه را توضیح میدهید؟
حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی: واژه «فمینیسم» ریشهای فرانسوی و لاتین دارد و از نظر لغوی به معنای برجسته کردن جایگاه و حقوق زنان است.
از نظر اصطلاحی، فمینیسم معمولاً در دو معنای اصلی به کار میرود:
۱. معنای نخست: نظریه و جنبشی که به دنبال برابری اقتصادی، اجتماعی و سیاسی میان مردان و زنان است. در برخی موارد، این جنبش به شکل خواست بالادستی زنان نسبت به مردان نیز ظاهر شده است.
۲. معنای دوم: ظهور ویژگیهای زنانه در مردان، که موضوع مورد بحث ما در اینجا نیست.
در مجموع، فمینیسم از قرن نوزدهم در کشورهای توسعهیافته آغاز شد و پس از آن، گرایشهای مختلف و گروههای افراطی نیز در این جنبش شکل گرفتند. نکته مهم این است که فمینیسم توجه زیادی به حقوق زنان دارد، هرچند در عمل بسیاری از این حقوق هرگز به صورت کامل تحقق نیافته است. در مقابل، اسلام، زن را نه تنها از منظر نظری، بلکه در عمل به جایگاه واقعی و والای خود رسانده است. نمونه روشن و عملی این جایگاه، سیرت و شخصیت مقدس حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها است.
از نظر شما حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها چگونه برای زنان الگویی کامل و عملی به شمار میروند؟
حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی: در زندگی سیدهٔ عالم سلاماللهعلیها، میتوان نمونههای برجستهای از حقوق زن، کرامت، مسئولیتها و نقش اجتماعی را مشاهده کرد که در هیچ جنبش یا نظریه مدرن مشابه آن یافت نمیشود. حضرت زهرا سلاماللهعلیها با ایفای نقش در خانه، جامعه، عرصه سیاست و آموزش، تصویری کامل از جایگاه واقعی زن ارائه دادند. این الگو نشان میدهد که زن میتواند در عین حفظ کرامت و ارزشهای معنوی، نقش فعال و مؤثر در تمامی زمینههای زندگی داشته باشد.
سیرۀ حضرت زهرا سلاماللهعلیها بهترین نمونه عملی و قابل الگوبرداری برای زنان است که هم زندگی خانوادگی و اجتماعی آنان را متعالی میسازد و هم کرامت و جایگاه روحی آنان را تثبیت میکند.
آیا میتوانید توضیح دهید که حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها چگونه جایگاه زن را در زندگی خانوادگی و زناشویی برجسته ساختند؟
حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی: سیرهٔ حضرت زهرا سلاماللهعلیها در خانه، نمونهای بینظیر از عشق، خلوص و مسئولیتپذیری است. اگرچه اسلام بسیاری از امور خانه را بر زن واجب نکرده، اما حضرت زهرا سلاماللهعلیها با نیت خالص و تلاش مستمر در امور خانه، نشان دادند که پایداری و استحکام خانواده تا چه حد به نقش فعال زن وابسته است.
ایشان حتی در زمانی که دستهایشان متورم بود، به انجام کارهای خانه ادامه میدادند و رضایت همسر را مقدم میدانستند؛ چنانکه اگر حتی احتمال میدادند کاری موجب نارضایتی امیرالمؤمنین علیهالسلام شده باشد، فوراً استغفار میکردند. در واپسین لحظات زندگی، هنگامی که اجازهٔ عیادت از دیگران گرفته شده بود، به امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمودند: این خانه خانهٔ شماست و من همسر شما هستم؛ هرچه بهتر میدانید انجام دهید.
واضح است که اگر در خانههای ما روحیهٔ فاطمی و احترام متقابل برقرار شود، بسیاری از مشکلات خانوادگی خود به خود کاهش خواهد یافت.
جایگاه حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها در زمینهٔ آموزش و ارتقای شعور فکری زنان چگونه است؟
حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی: حضرت زهرا سلاماللهعلیها نمونهای کامل از علم و تقوا بودند. زنان مدینه برای پرسش مسائل شرعی به محضر ایشان مراجعه میکردند و حضرت با صبر و مهربانی، پاسخهای تفصیلی و روشن ارائه میدادند.
روایتی مشهور است که زنی ده بار مسائل مختلفی را پرسید و از خود شرمنده شد و گفت که ممکن است شما را خسته کرده باشم. حضرت زهرا سلاماللهعلیها پاسخ دادند: هر زمان که بخواهی بپرس، سوالهای تو مرا خسته نمیکند.
این رفتار ایشان نمونهای بینظیر از تربیت فکری و ارتقای شعور دینی زنان است و نشان میدهد که توجه به آموزش و رشد معنوی زنان از اصول بنیادین در اسلام است.
حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها در عرصههای سیاسی و اجتماعی چگونه برای زنان الگویی عملی و کامل به شمار میروند؟
حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی: حضرت زهرا سلاماللهعلیها نشان دادند که زن میتواند و باید صدای حق و عدالت باشد، حتی اگر شرایط سخت و دشوار باشد. ایشان در مسئله خلافت، در برابر ظلم و بیعدالتی موضعی روشن و قاطع گرفتند. خطبه فدکیه، عالیترین نمود آگاهی سیاسی زنان است و نشان میدهد که اسلام زن را نه فردی خاموش و ضعیف، بلکه موجودی هوشیار، فعال و حقگو میبیند.
تفاوت اساسی فمینیسم و سیره حضرت زهرا سلاماللهعلیها چیست؟
حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی: مشکل اصلی فمینیسم این است که گرچه شعارهای پرطمطراق زیادی میدهد، اما در عمل زن را به جایگاه واقعی خود نمیرساند. اسلام، در مقابل، زن را با یک نظام کامل از عزت، احترام و حفاظت به جایگاه حقیقی میرساند و حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها تفسیر عملی این نظام هستند. فمینیسم غالباً ساختارهای اجتماعی را متزلزل میکند، در حالی که سیره فاطمی سلاماللهعلیها جامعه را اصلاح، تقویت و استحکام میبخشد. اسلام به زن امکان میدهد در خانه، اجتماع و سیاست نقش فعال و باوقار داشته باشد، بدون آن که مقام فطری و معنوی او خدشهدار شود.
چه پیام ویژهای برای زنان امروز دارید؟
حجتالاسلام سید نجیبالحسن زیدی: ما باید به جای شعارهای توخالی فمینیسم و نظریههای غربی، سیرۀ سیده زنان عالم حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها را محور قرار دهیم. اگر زن در خانه به تربیت فرزند، رعایت حقوق همسر و آگاهی اجتماعی با الگوی فاطمی اهتمام ورزد، خانهای بهشتی شکل میگیرد، نسلها در امنیت پرورش مییابند، جامعه اصلاح و شکوفا میشود و زن دوباره به عظمت واقعی خود دست خواهد یافت.
پیام ولادت با سعادت حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها همین است که زن میتواند در زمین زندگی کند و در عین حال روحی آسمانی و جایگاهی معنوی داشته باشد. این الگو به زنان نشان میدهد که عزت، کرامت، علم و مسئولیتپذیری در کنار یکدیگر میتواند مسیر زندگی فردی و اجتماعی آنان را متعالی سازد.
نظر شما