حجتالاسلام سید جواد حسینی از اساتید حوزه علمیه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با اشاره به ضرورت الگوبرداری از سیره امیرالمؤمنین علی (ع) برای مبارزه با فساد مالی و اقتصادی در جامعه، اظهار داشت: امام علی(ع) در جایگاه رهبری جامعه، با ارائه یک الگوی عملی ملموس مبتنی بر سادهزیستی، کار و تولید فراوان، و نظارت مستقیم و مستمر بر بازار، مسیری روشن برای اصلاح اقتصاد و تقویت پایههای عدالت اجتماعی ترسیم کردند.
استاد حوزه علمیه بر اهمیت الگوسازی عملی توسط رهبر جامعه تأکید کرد و گفت: حضرت علی(ع) بهعنوان امام و پیشوای مسلمانان، میکوشید با رفتار و سبک زندگی شخصی خود، الگویی مطلوب و عینی از اقتصاد اسلامی را به نمایش گذارد، ایشان از مردم و بهویژه کارگزاران حکومتی میخواستند هرچند نمیتوانند کاملاً مانند ایشان باشند، اما حداقل در مسیر شباهت به آن الگو گام بردارند، کممصرفی همراه با بازدهی بالا، کوشش خستگیناپذیر در راه تولید بیشتر و بذل و بخشش دارایی در راه خدا، سه ویژگی بارز اقتصادی و اخلاقی در سیره عملی آن حضرت بود.
حجتالاسلام حسینی با استناد به منابع معتبر تاریخی و روایی به تبیین این الگو پرداخت و خاطرنشان کرد: امام(ع) در نامهای مشهور به عثمان بن حنیف، استاندار بصره، به صراحت درباره سادهزیستی خود میفرمایند: «امام شما از دنیایش به دو قرص نان و پیراهنی کهنه اکتفا کرده است، شما توانایی چنین کاری را ندارید، ولی مرا با پارسایی و پاکدامنی و درستی خود یاری کنید، به خدا سوگند از دنیای شما طلایی نیندوختهام و از غنایم آن مالی ذخیره نکردهام.» (نهجالبلاغه، نامه ۴۵)، نقل است که عبدالله بن ابیرافع میگوید: در روز عید نزد امام (ع) رفتم. ایشان کیسهای چرمی را که در آن مهر شده بود آوردند و در آن را گشودند، درون آن نان جوین خشک و خردشدهای بود که حضرت تناول فرمودند. وقتی علت مهر کردن کیسه را پرسیدم، فرمودند: میترسیدم فرزندانم آن را به روغن بیالایند. (شرح نهجالبلاغه، ابن ابیالحدید). ابن ابیالحدید در شرح خود مینویسد: لباس امام علی (ع) گاهی با پوست و لیف خرما وصله میخورد، کفشهایی از لیف خرما میپوشید و غذای اصلی ایشان اغلب سرکه و نمک یا گیاهان صحرایی بود.
وی با اشاره به فلسفه این سبک زندگی از زبان خود امام (ع)، گفت: حضرت راز این سادهزیستی را چنین بیان میفرمایند: «خداوند مرا امام خلقش قرار داد و بر من واجب کرد که خوراک، پوشاک و زندگیام را در سطح ضعیفترین مردم قرار دهم، تا فقیر به سختی زندگی من ننگرد و ثروتمند طغیان نکند.» (الکافی، ج ۱)، بر این اساس، تنها مسئولی میتواند ادعای اصلاح اقتصادی و مبارزه با فساد کند که خود پیشگام در سادهزیستی باشد و از حقوق نجومی، رانتخواری، تجملگرایی و استفادههای نابجا از امکانات عمومی بهطور کامل پرهیز کند.
استاد حوزه به وجه دیگر الگوی اقتصادی امام علی (ع)، یعنی تلاش و تولیدگری بیوقفه اشاره کرد و ادامه داد: امام(ع) نه تنها مصرفگریز، بلکه تولیدگر و کارآفرینی نمونه بودند، نقل است که زراره از امام صادق (ع) روایت میکند: مردی امام علی (ع) را دید که حدود شصت صاع (یک بار شتر) هسته خرما به دوش کشیدهاست، وقتی پرسید این چیست؟ امام فرمود: «صد هزار درخت خرما، اگر خدا بخواهد.» سپس تمام آن هستهها را کاشت (الکافی، ج ۵). ابن ابیالحدید نیز تأکید میکند که امام (ع) همواره شخصاً به کشاورزی، حفر قنات و غرس نخل میپرداخت (شرح نهجالبلاغه، ج۱۵). چنین رهبری است که میتواند اقتصاد کشور را رونق بخشد، نه کسانی که با ورود بیرویه کالای خارجی، تولید داخلی را تعطیل میکنند. متأسفانه گاه شاهدیم حتی مهر و تسبیح نیز از خارج وارد میشود یا با ارز دولتی سطل زباله وارد کشور میکنند. مسلم است با این رفتارها، اقتصاد کشور به سمت مقاومتی شدن پیش نمیرود.
نظارت مستقیم و هوشمند بر بازار
حجتالاسلام حسینی نظارت فعال و مستمر بر بازار را از دیگر ارکان سیره اقتصادی امیرالمؤمنین علی(ع) برشمرد و اظهار کرد: یکی از وظایف خطیر حاکمیت اسلامی، نظارت سختگیرانه و بیاغماض بر کلیه فعالیتهای بازار، از تولید تا توزیع و فروش است. امام علی (ع) برای اجرای احکام الهی و جلوگیری از تخلفات اقتصادی، شخصاً و مستقیماً به بازارها سرکشی میکردند.
وی با نقل روایتی از امام باقر (ع) یادآور شد: حضرت علی (ع) هر روز صبح زود در کوفه حرکت میکردند و بازار به بازار میگشتند. تازیانهای دو لبه به نام «سَبیه» همراه داشتند. در هر بازاری میایستادند و با صدای بلند ندا میدادند: «ای گروه تاجران! از خدا بترسید.» صدای ایشان که بلند میشد، همه کسبه کار خود را رها کرده، با تمام وجود گوش میسپردند. سپس حضرت سفارش میکردند: در کار خیر پیشی گیرید، با مشتریان با نرمی و اخلاق برخورد کنید، از سوگند و دروغ بپرهیزید، به ربا نزدیک نشوید، حق کیل و وزن را ادا کنید، کمفروشی نکنید و در زمین فساد نکنید. (الکافی، ج۵؛ تهذیبالاحکام، ج۷). به راستی اگر امروز نظارتی چنین جدی و مستقیم بر نهادهای مالی و بازار وجود داشت، آیا این حجم از اختلاس و نابسامانی در بازار ارز و سکه رخ میداد؟
استاد حوزه به جزئیات دقیق نظارت امام (ع) در بازارهای تخصصی اشاره کرد و گفت: از امام حسین (ع) نقل شده که امیرالمؤمنین علی(ع) سوار بر مرکب رسول خدا (ص) از تمام بازارها بازدید میکردند، در بازار قصابان تأکید میکردند در ذبح حیوان شتاب نکنند و در دمیدن بر گوشت برای سنگین کردن آن که از سوی پیامبر (ص) نهی شده بود، بپرهیزند. در بازار میوهفروشان دستور میدادند خرماهای خوب و بد را با هم عرضه کنند تا به خریدار اجحاف نشود، در بازار ماهیفروشان، از فروش ماهیان مرده و حرامگوشت جلوگیری میکردند. در بازارهای بزرگ و عمومی نیز مردم را از سوگندهای دروغ و فریبکاری در معاملات برحذر میداشتند (دعائمالاسلام، ج۲).
حجتالاسلام حسینی با اشاره به سایر سیاستهای نظارتی امام (ع) خاطرنشان کرد: در سیره ایشان، مقابله شدید با احتکار (نهجالبلاغه، نامه ۵۳)، کنترل قیمتها (دعائمالاسلام، ج۲)، تأکید بر صحت توزین و حتی جلوگیری از سلطه غیرمسلمانان بر نبض اقتصادی جامعه مانند منع اهل ذمه از صرافی، به وضوح دیده میشود. این موارد درسهای بزرگی برای امروز ما است، مسئولان در اعطای مجوز به صرافیها و فعالیتهای اقتصادی حساس، باید دقت و سختگیری بیشتری داشته باشند و اجازه ندهند افراد غیرمتعهد یا نااهل، بازار و اقتصاد ملی را مختل کنند.
وی تأکید کرد: تلفیق این سه اصل «الگوسازی عملی توسط رهبری»، «تولیدگری و پرهیز از مصرفگرایی» و «نظارت مستقیم، عادلانه و هوشمند بر بازار»، قلب سیره اقتصادی امیرالمؤمنین علی (ع) را تشکیل میدهد و الگویی کارآمد و جاودان برای مبارزه با فساد و ساختن اقتصادی عدالتمحور و مقاوم ارائه میکند.
انتهای پیام. /
نظر شما