به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، بهره مندی از عقل جمعی و پذیرش نقد و اعتقاد به ضرورت ارتقای کار و توقف در حد خاصی از جمله برگزاری نشست های متعدد با ناقدان و مدرس کتاب ها در دستور کار دفتر تدوین متون درسی حوزه بوده است.

آنچه در ادامه می آید معرفی اجمالی فرایند تدوین منابع آموزشی حوزه توسط دفتر تدوین متون درسی حوزه است.

*مراحل اجرای فرایند تدوین متون درسی:

مرحله اول : طراحی و تهیه سرفصل های درسی توسط گروه 

مرحله دوم : تعیین مولف و ناظر علمی (براساس آیین نامه مربوطه )

مرحله سوم : عقد قرارداد با مولف و ناظر علمی

مرحله چهارم : تدوین کتاب درسی به وسیله مولف با نظارت ناظر علمی

مرحله پنجم : ويراستاری فنی و صفحه آرایی

مرحله ششم : ارزیابی متن تدوین شده

مرحله هفتم : تجدید نظرمولف در متن بر اساس ارزیابی ناظر علمی

مرحله هشتم : بررسی اصلاحات مولف توسط ناظر علمی و مدیر گروه

مرحله نهم : بررسی و تایید مدیر مرکز تدوین منابع آموزشی

مرحله دهم : آماده‌سازی متن برای چاپ و انتشار

مرحله یازدهم : بررسی بازخوردهای حاصل از تدریس و اعمال اصلاحات بر اساس آن

* فرایند تدوین

مرحله اول:  طراحی و تهیه سرفصل‌های درسی توسط گروه 

*زمان برگزاری جلسات علمی گروه برای جزیی‌ کردن سرفصل‌های مصوب، بازه زمانی حداکثر دو‌ ماه به ازای هر واحد درسی می‌باشد.

*سرفصلها بعد از تصویب گروه ، در اختیار گروههای آموزشی ، پژوهشی متناظر و اتاق فکر قرار می گیرد و نظرات آنها در جلسه گروه تدوین بررسی می‌گردد.

*تهیه سرفصل‌های مشابه و منابع آموزشی در مراکز همسو برای تدوین سرفصلهای کتب درسی بر عهده گروه می‌باشد.

*گروه موظف است برای سرفصل‌ ، «توجیه‌نامه تفصیلی» تنظیم کند.

*اگر مولف بعد از مطالعه سرفصل‌ها و توجیه‌نامه تفصیلی و مذاکره با مدیرگروه، پیشنهاد خاصی داشته باشد، مدیرگروه موظف است آن را درگروه مطرح کند.

*شرایط تعیین مولف و ناظر علمی

*مولف

*مولف کتاب درسی باید دارای شرایط زیر باشد:

الف. آگاهی و مهارت لازم در زمینه استانداردهای تالیف متون درسی؛

تبصره : احراز بند «الف» بر عهده اداره گروههای علمی و اداره استانداردسازی می‌باشد.

ب. دارای مدرک سطح چهار حوزه یا به لحاظ علمی در حد سطح چهار

ج. دارای سابقه تدریس به مدت 10 سال که لازم است حداقل پنج سال آن متناسب با موضوع ماده درسی باشد.

د. دارای کتاب یا مقاله علمی - ترویجی مرتبط با دانش مورد تالیف.

تبصره : اگر مولف فاقد تألیف کتاب درسی یا مقاله علمی - ترویجی منتشره، ولی آماده به چاپ داشته باشد در صورت تأیید اعتبار در گروه علمی، می‌تواند جایگزین بند (د) شود.

تبصره : مرجع تشخیص و پذیرش در موارد خاص (فقدان برخی از شرایط مولف و جبران آن از جهات دیگر)، گروههای علمی با تأیید مدیر مرکزاست.

*تالیف بر اساس معیارهای مصوب مرکزمی‌باشد.

*ناظر علمی

*مدیر مرکز، ناظر علمی را مشخص می‌کند و نقش ناظر علمی، راهنمایی و ارائه مشاوره به مولف است.

*ناظر علمی باید از افراد مشتهر به فضل، آشنا به مباحث استانداردسازی متون درسی، مسلط به رشته مورد نظر و توانمند در نقد و ارزیابی باشد.

*نقد و ارزیابی باید بر اساس معیارهای ابلاغ شده از سوی مدیر مرکز انجام گیرد.

تبصره : محدوده زمان تالیف و نظارت، توسط گروه و برحسب قرارداد می‌باشد.

* عقد قرارداد با مولف و ناظر علمی

*عقد قرارداد در فرمهای مخصوص قرارداد انجام می پذیرد.

*مرکز تدوین منابع آموزشی در پایان هر ماه، وضعیت قراردادها را پیگیری و گزارش می نماید.

* تدوین کتاب درسی با نظارت ناظر علمی

*تدوین کتاب درسی طی مراحل مختلف مندرج در قرارداد و بر اساس هر واحد درسی انجام میشود.

*مولف و ناظر موظفند به تمام مفاد قرارداد خود به موقع عمل کنند و نتیجه را طبق زمانبندی مندرج در آن ارائه دهند.

*مولف در زمان تالیف، لازم است از نظارت و راهنمایی ناظر علمی بهره‌مند گردد.

*مولف موظف است پس از تدوین هر مرحله از قرارداد (حدود 10 درس)، اثر خود را برای نظارت و ارزیابی معیارهای تدوین در اختیار ناظر علمی قرار دهد.

*ناظر پس از دریافت متن در هر مرحله از قرارداد (حدود 10 درس) حداکثر تا 20 روز نظر مشورتی خود را به صورت کتبی به مولف ارائه می‌کند.

*مولف پس ازدفاع از متن تألیفی یا اعمال اصلاحات ناظر برای 10 درس اول، آن را به گروه ارائه می‌دهد و ادامه فرایند تدوین منوط به تأیید گروه می‌باشد.

*پیگیری موارد فوق بر عهده گروه مربوطه می‌باشد.

* ويراستاری فنی و صفحه آرایی    

*مولف پس از اعمال نظر ارزیاب، متن را به گروه مربوطه تحویل می‌دهد.

*ویراستاری و صفحه‌آرایی اولیه توسط مولف انجام می‌شود.

*ویراستاری و صفحه‌آرایی نهایی به سفارش مرکز و حدود هر 150صفحه 300 کلمه‌ای در مدت زمان یک هفته اداری انجام می‌شود.

*  ارزیابی متن تدوین شده

*ارزیابی محتوا و انطباق آن با سرفصلهای مصوب و استانداردهای تدوین متن توسط گروه انجام می گیرد.

*علاوه بر گروه ، متن در اختیار حد اقل سه ارزیاب (به انتخاب گروه و تایید مدیر دفتر) قرار می گیرد.

* تجدید نظرمولف بر اساس ارزیابی ناظر و ارزیابان

*گروه موظف است نتیجه ارزیابی را در اختیار مولف قراردهد.

*مولف پس از اخذ ارزیابی، موظف به اصلاح یا دفاع از عملکرد خود می‌باشد.

* بررسی اصلاحات مولف توسط گروه

*گروه علمی مربوطه موظف است پس از دریافت اثر اصلاحی مولف، اصلاحات آن را مورد بررسی قرار داده در صورت عدم اعمال اصلاحات، در این رابطه تصمیم‌گیری کند.

*بررسی اصلاحات توسط گروه، حداکثر در یکماه انجام می‌شود.

* بررسی و تایید مدیر مرکز تدوین

1.       آخرین بررسی اثر در زمان مناسب توسط مدیر مرکزانجام می‌شود.

2.       چنانچه مدیر مرکزنظر اصلاحی نسبت به اثر داشته باشد، آن را از طریق مدیر گروه به مولف اعلام می‌کند.

3.       چنانچه نظر مدیر مرکز نسبت به چاپ اثر منفی باشد، جلسه‌ مشترکی را با حضور مولف، ناظر علمی، مدیر گروه و مدیر مرکز جهت حل مساله برگزار می کند.

* آماده‌سازی متن برای چاپ و انتشار

* بررسی بازخوردهای حاصل از تدریس و اعمال اصلاحات

*پس از تأیید اثر برای تدریس فرم نظرسنجی و ارزیابی در اختیار مراجع ذی‌ربط قرار می‌گیرد.

*فرایند نظرسنجی و ارزیابی از طریق آیین‌نامه مصوب مرکز بر اساس زمان تعیین شده انجام می‌شود.

*نتایج نظرسنجی و ارزیابی به مولف وگروههای علمی تحویل و مورد بررسی قرار می‌گیرد.

مدیر مرکز تدوین منابع آموزشی مسئولیت دارد، اصلاحات اعمالی را بازبینی کرده و در صورت تأیید، کتاب را در فرایند چاپ قرار دهد.