به گزارش خبرگزاری حوزه، پژوهش فعالیتی منسجم برای رسیدن به شناخت و دریافت واقعیت هاست. راهی است که مرزهای علم و دانش را گسترده می کند و افق های درخشانی را پیش روی پژوهشگران می گشاید.
پژوهشگران، خاصه بانوان طلبه، در واقع تلاشگران علم و دانش، محققان و فرهیختگانی هستند که در کنار مسئولیت‌های فردی و خانوادگی به نقش های اجتماعی خود از جمله علم آموزی و پژوهشگری نیز توجه ویژه داشته و اهمیت داده اند.
در همین راستا و جهت آشنایی با سطح علمی و پژوهشی طلاب خواهر، گفت و گویی با خانم فائزه اسکندری، مدیرکل اداره پژوهش های تحصیلی حوزه‌های علمیه خواهران داشته ایم که مشروح آن در ادامه می آید.
ـ پژوهش به چه معناست و چالش‌های پژوهش و پژوهشگری در حوزه دین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پژوهش فعالیتی منسجم برای رسیدن به شناخت و دریافت واقعیت هاست. راهی است که مرزهای علم و دانش را گسترده می کند و افق های درخشانی را پیش روی پژوهشگران می گشاید.
پژوهشگران، خاصه بانوان طلبه، در واقع تلاشگران علم و دانش، محققان و فرهیختگانی هستند که در کنار مسئولیت‌های فردی و خانوادگی به نقش های اجتماعی خود از جمله علم آموزی و پژوهشگری نیز توجه ویژه داشته و اهمیت داده اند.
از این رو، برای همه اقشار پژوهشگر خصوصا بانوان محقق و فرهیخته در فضای حوزه های علمیه خواهران که همواره برای پیشبرد اهداف متعالی دین، انقلاب و ایران اسلامی تلاش می کنند از خداوند متعال آرزوی موفقیت، سلامت و توفیقات روزافزون می‌کنم.
خوشبختانه در عرصه پژوهش های دینی، گام های محکم و استواری برداشته شده و اهداف متعالی در پیش روست که اگر محقق شود افق درخشانی برای آینده حوزه های علمیه خصوصا حوزه علمیه خواهران ترسیم خواهد شد.
اقدامات مهمی که در جهت کیفی سازی محتوای پژوهش های دینی صورت گرفته در کنار اقداماتی که در جهت تقویت فرم و قالب ارائه پژوهش های دینی انجام شده رو به رشد بوده و الحمدلله فضای مثبتی در این جهت ایجاد کرده است. البته در مورد پژوهش های دینی، خصوصا توجه به فرم و محتوای نگارش علمی و دست یافتن به قالب نگارش محققانه، برخی مسائلی که مغفول مانده نیز وجود دارد که نیاز به حمایت بیشتری داشته و اگر تقویت شود بهتر است.
همچنین در راستای تقویت کمی و کیفی پژوهش های دینی لازم است برخی اقدامات جنبی مثل تاکید بر تقویت مهارت های سواد اطلاعاتی و مهارت های سواد رسانه ای طلاب و پژوهشگران علوم دینی نیز صورت بگیرد تا هر چه مستحکم تر به پیشتازی در تولید علوم انسانی اسلامی که افق آینده الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است، نزدیکتر شویم.
ـ توضیحی درباره فعالیت های اداره کل پژوهش‌های تحصیلی و اولویت های این اداره بفرمایید.
اداره کل پژوهش‌های تحصیلی از آنجا که متولی امور پژوهشی طلاب در حین تحصیل و پایان تحصیل است، وظیفه سنگینی بر عهده داشته و همواره تمامی تلاش نیروهای متعهد و متخصص اداره کل به عنوان خدمتگزاران به بانوان طلبه این بوده تا با سیاستگذاری ها و راهبردهای مطلوب شرایط کار پژوهشی جدی، مسئله مند و حرفه ای را برای طلاب گرامی فراهم کنند.
بر همین اساس، اولویت مهم در این اداره کل، ارتقای سطح کمی و کیفی پژوهش‌های پایانی طلاب در سطوح تحصیلی ۲، ۳ و ۴ به تناسب اقتضائات موجود در هر یک از سطوح است؛ لذا در همین راستا لازم است سیاستگذاری درست و منطقی در برنامه‌ریزی واحدهای پژوهشی در حین تحصیل برای طلاب محترم اتفاق بیفتد، یا اینکه طرح هایی تنظیم و اجرا شود، یا مصوباتی به تصویب و تأیید نهایی برسد، یا بازنگری در آئین نامه های نگارش و تدوین پایان نامه و رساله‌ها و حتی مقالات پایانی رخ دهد و یا اینکه در کنار اقدامات بسیار دیگر توجه بیشتری بر توسعه و تأمین منابع پژوهشی صورت بگیرد که قطعا نتیجه مثبت و مؤثری بر ارتقای کیفی و کمی پژوهش های پایانی طلاب خواهد داشت و با اجرای آن در حوزه ها شاهد رشد بیشتر فعالیت های پژوهشی بانوان طلبه و تأثیر آن در سطح جامعه علمی کشور و چه بسا در سطح بین المللی خواهیم بود.
ـ برنامه های اجرا شده و برنامه های پیش روی اداره کل به چه صورت است؟
بر همین اساس، نیز بسیاری از فعالیت های ادارات ذیل اداره کل پژوهش های تحصیلی متناسب با اهداف و راهبردهای ذکر شده در برنامه پنج‌ساله اول حوزه علمیه خواهران پیش بینی و طراحی شده و برخی نیز در حال اجراست.
اداره کل پژوهش‌های تحصیلی از ۳ اداره زیرمجموع تشکیل شده که عبارت از «اداره پژوهش های تحصیلی طلاب سطح ۲»، «اداره پژوهش های تحصیلی طلاب سطح ۳ و ۴» و «اداره توسعه و تأمین منابع پژوهشی» است که هر یک از این ادارات دارای اقتضائات و شرایط خاصی در رابطه با پژوهش های تحصیلی طلاب هستند که متناسب با آن از برنامه های اجرا شده و برنامه های در دست اقدام زیادی برخوردار هستند.
بر همین اساس می توان برخی از این برنامه ها را به تفکیک ادارات برشمرد:
تمامی راهبردها و برنامه های اداره کل پژوهش های تحصیلی در راستای دستیابی به یکی از اهداف والای ذکر شده در سند چشم انداز ۲۰ ساله حوزه علمیه خواهران یعنی «مرجعیت علمی» بانوان طلبه در فضای حوزه علمیه خواهران طراحی، برنامه ریزی و اجرا می شود.
فعالیت‌های تحولی عمده در اداره پژوهش های تحصیلی سطح ۲ موارد متعددی هستند از جمله:
* اجرای طرح تحولی ارتقایی اشراب پژوهش در نظام آموزش از طریق ارزیابی محتوایی – پیرامونی آن در سطوح گوناگون طلاب، معاونین پژوهش، اساتید و ارزیابان در سراسر کشور؛
* بازنگری، اصلاح و بازنویسی مقطعی در مواد آئین نامه ای تدوین مقالات پایانی به منظور تسریع در امور طلاب و افزایش سطح کیفی مقالات
* حرکت به سوی تهیه، تدوین و نهائی سازی نظام مسائل و موضوعات مقالات پایانی
* اقدام تحولی به منظور طراحی و پیاده سازی نظام آموزشی مطلوب برای ارتقای خروجی پایانی طلاب سطح۲ در قالب‌های متنوع
* و بسیاری موارد کلی و جزیی دیگر
فعالیت های تحولی عمده در اداره پژوهش های تحصیلی سطح ۳ و ۴ نیز موارد متعددی هستند از جمله:
* اجرای طرح تحولی ارتقایی اشراب پژوهش در نظام آموزش سطح ۳ از طریق ارزیابی های محتوایی ـ پیرامونی در سطوح گوناگون
* بازنگری، اصلاح و بازنویسی در آئین نامه تدوین رساله های سطح ۳ و سطح ۴ متناسب با اقتضائات خاص حوزه خواهران و با نگاه حرکت به سمت تحقق مرجعیت علمی حوزه های علمیه خواهران
* اقدام در جهت تهیه، تدوین و توسعه نظام مسائل و موضوعات پایان نامه ها و رساله ها
* طراحی، پیاده سازی و اجرای نظام آموزشی از طریق تعریف دوره های کارگاهی مطلوب برای طلاب به منظور ارتقای خروجی پژوهشی آنها
* اقدام در جهت ارتقای شرایط اساتید راهنما، مشاور پایان نامه ها و رساله های علمی از طریق اجرای طرح تربیت اساتید معین
* اجرای طرح معرفی، شناسایی و بازیابی پایان نامه ها و رساله های علمی از طریق اختصاص کد انحصاری شناساگر پایان نامه ها و رساله های علمی
* تلاش در جهت طرح ثبت و سازماندهی پایان نامه ها و رساله های علمی طلاب خواهر در پایگاه مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران
* امکان سنجی، ارتقا و تکمیل طرح آموزشی ـ پژوهشی و تقاضامحور در سطوح تحصیلی ۳ و ۴ با استفاده از دیدگاه‌های نخبگانی و بهره گیری از خرد جمعی و تهیه پیش نویس آئین نامه های مربوط به آنها
* تلاش در جهت مستقل کردن مدیریت های استانی به لحاظ ساز وکارهای مربوط به نگارش، جلسه دفاعیه و فراهم‌سازی زیرساخت های سامانه ای لازم برای پایان نامه ها و رساله های علمی
* تلاش در جهت ساماندهی، نظارت، ارزیابی عملکرد و انتظام بخشی به کارگروه های علمی مدارس علمیه و تدوین دستورالعمل های مربوط به آن
* تعامل با مؤسسات پژوهشی گوناگون به منظور نوسازی و تنوع بخشی به پایان نامه ها و رساله های علمی سطح ۳ و ۴ تحصیلی
* تدوین طرح راهبری و ساماندهی طلاب در آستانه تدوین رساله علمی با محوریت موضوعات کاربردی به ویژه با رویکرد زن و خانواده
* و بسیاری اقدامات کلی و جزیی دیگر.
همچنین فعالیت های تحولی عمده در اداره توسعه و تأمین منابع پژوهشی نیز همچون دو اداره دیگر فراوان است که به ذکر چند مورد از آنها اکتفا خواهد شد.
از جمله این فعالیت ها:
* طرح ساماندهی به فرآیند فهرست نویسی، سازماندهی و رده بندی منابع کتابخانه ای مدارس علمیه سراسر کشور
* ارتقای سطح خدمات امانت کتابخانه ای به شکل ارائه خدمات امانت بین کتابخانه ای و معرفی طلاب و همکاران به سایر کتابخانه های استان
* راه اندازی خدمات آنلاین امانت دهی، نیازسنجی عمده از مدارس و سنجش منابع مورد نیاز مدارس علمیه با تقسیم بندی بیش از ۲۰ هزار نسخه کتاب اهدایی
* توسعه و ارتقای مهارت های کتابداران از طریق تهیه و تدوین جزوه های مختلفی آموزشی و برگزاری کارگاه های میان مدت و طولانی مدت برای آنها
* تهیه طرح شورای سیاستگذاری کتابخانه ها در سطح استان و مدارس علمیه و تلاش در جهت اجرای آن در سراسر کشور
* تهیه طرح تالار پژوهشی در راستای ایجاد سالن های پژوهشی و ارائه خدمات پیشرفته کتابخانه های واحدهای حوزوی و استفاده از پایگاه های علمی و پژوهشی و تلاش در جهت اجرای آن در سراسر کشور
* تلاش و پیگیری در جهت فراهم کردن خدمات بیمه کتابداران مدارس علمیه حوزه علمیه خواهران
* تدوین طرح کتابخانه دیجیتال به منظور خدمت رسانی مطلوب در جهت تسریع برآوردن نیاز طلاب و دسترسی آسان به منابع و داده های کتابخانه ای و تلاش در جهت اجرای پایلوت این کتابخانه به شکل محدودتر تا پایان سال جاری
* و بسیاری اقدامات دیگر که در این اداره در حال اجرا و پیگیری هستند.
ـ چشم انداز و افق آینده اداره کل پژوهش‌های تحصیلی حوزه‌های علمیه خواهران را ترسیم بفرمایید.
به هر ترتیب، از آنجا که افق نهایی الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، پیشتازی در تولید علوم انسانی اسلامی و قرار گرفتن در شمار، ۵ کشور پیشرفته جهان به لحاظ تولید علم، فناوری و دانش است، تلاش در جهت تحقق این امر به وضوح در سایر چشم اندازها و اسناد بالادستی حوزه ها و نهادهای آموزشی و پژوهشی خصوصا در فضای حوزه علمیه خواهران کاملا مشهود است.
افق آینده در اداره کل پژوهش های تحصیلی نیز همچون سنوات گذشته تلاش در جهت توانمندی در استقلال پژوهشی بانوان طلبه به منظور نیل به مرجعیت علمی حوزه علمیه خواهران در سطح ملی و بین المللی ترسیم شده و کلیه برنامه ریزی ها و راهبردهای این اداره کل بر همین اساس طراحی و پیش بینی شده که برخی از این موارد نیز پیش از این اشاره شد.
ما به عنوان متولیان امر پژوهش های تحصیلی بانوان طلبه وظیفه داریم شرایطی فراهم کنیم تا به ارتقای کمی و کیفی سطح پژوهش در حوزه علمیه خواهران کمک شود، زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز به منظور پیشبرد امر پژوهش تقویت شود، به استان های محروم از امکانات و منابع پژوهشی توجه ویژه ای صورت بگیرد، حمایت بیشتری از موضوعات پایان نامه ها و رساله های علمی در راستای تامین نیاز جامعه علمی صورت بگیرد و بسیاری اقدامات دیگری که در نهایت طلاب پژوهشگر و مستعد ما را از نظر پژوهشی توانمند و مستقل ساخته و حرکت به سمت هدف والا و متعالی مرجعیت علمی حوزه علمیه خواهران را دست یافتنی کند.
_ با قدردانی از شما بابت فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
