به گزارش خبرگزاری حوزه، أمیرالمؤمنین امام علی علیه السلام در نهج البلاغه نکاتی درباره «ارزش نصیحت و نصیحت کننده» بیان می کنند که تقدیم شما فرهیختگان می شود:

حکمت ۵۹:

«مَنْ حَذَّرَکَ کَمَنْ بَشَّرَکَ.»

ترجمه:

آن که تو را هشدار داد، چون کسی است که مژده داد.

شرح:

هشداری که بشارت است!

امام(علیه السلام) با هشداری بجا در این سخن کوتاه و گرانمایه به اهمیت هشدارهای بجا و سودمند پرداخته می فرماید: «کسی که تو را (از اموری که خطرناک است) بترساند همچون کسی است که به تو بشارت دهد (به اموری که مایه سرور و خوشحالی است)»; (مَنْ حَذَّرَکَ کَمَنْ بَشَّرَکَ).

در مصادر نهج البلاغه در ذیل این حدیث شریف افزون بر ذکر مدارک، نکته قابل ملاحظه ای آمده که می گوید: تحذیر شناساندن انسان به چیزی است که مصلحت او در آن است و زیان و خطر را از او دفع می کند و اینکه امام می فرماید چنین کسی مانند کسی است که به تو بشارت می دهد مفهومش این است که باید از این هشدارها همان گونه خوشحال شوی که از خبرهای مسرت بخش خوشحال می شوی و باید از چنین کسی همان گونه تشکر کنی که از بشارت دهنده تشکر می کنی، زیرا او اگر خیر تو را نمی خواست به تو هشدار نمی داد و از افتادن در شر برحذر نمی داشت.

تحذیر به معنای ترساندن و هشدار دادن در برابر خطرات قطعی یا احتمالی است و تبشیر به معنای بشارت دادن در برابر پیروزی هاست. از آنجا که پرهیز از خطرات خود یک پیروزی بزرگ است امام می فرماید: کسی که تو را از خطر و ضرر قطعی یا احتمالی برحذر می دارد مانند کسی است که تو را بشارت دهد به اموری که مایه خوشحالی توست. بنابراین، دوستان خوب کسانی هستند که هم انسان را نسبت به پیروزی ها دلگرم سازند و هم نسبت به خطرات آگاه نمایند و این که یکی از حقوق مؤمنان بر یکدیگر نصیحت شمرده شده اشاره به همین گونه هشدارهاست، بلکه گاه می شود برحذر داشتن و هشدار دادن به خطرها اثرات مهم تری از بشارت ها دارد، زیرا بشارت دهنده بسیار می شود که به کارهای نیک انجام شده و پیروزی ها بشارت می دهد، بشارتی که تغییری در سرنوشت نخواهد داشت; ولی تحذیرکننده همیشه پیش از خطر هشدار می دهد و چه بسا سبب برطرف شدن خطرات مهمی می گردد. پیام این گفتار حکیمانه مولا این است که هنگام ترساندن و برحذر داشتن نسبت به خطرات نه تنها ناراحت نشوید، بلکه آن را به منزله یک بشارت برای خود تلقی کنید.

در حدیثی در کتاب شریف کافی از امام باقر(علیه السلام) می خوانیم که به یکی از یاران خود فرمود: «اِتَّبِعْ مَنْ یُبْکیکَ وهُو لَکَ ناصِحٌ وَلا تَتَّبِع مَن یُضحِکَکَ وَهُو لَکَ غاشٍّ; (۱) از کسی پیروی کن که تو را می گریاند ولی خیرخواه توست از کسی که تو را می خنداند اما به تو دروغ می گوید و حقایق را وارونه نشان می دهد، پیروی مکن».(۲)

پی نوشت:

(۱). کافی، ج۲، ص ۶۳۸، ح ۲.

(۲). سند گفتار حکیمانه: نویسنده مصادر نهج البلاغه مرحوم خطیب می گوید این جمله حکمت آمیز را طرطوشی در کتاب سراج الملوک و آمدی در کتاب غررالحکم آورده، هر چند این دو نویسنده بعد از مرحوم سیّد رضی می زیسته اند ولی آمدی چیزی افزون بر آنچه در نهج البلاغه است آورده که نشان می دهد از منبع دیگری آن را گرفته است. (مصادر نهج البلاغه، ج ۴، ص ۵۱).

منبع: کتاب پیام امام امیر المومنین (علیه السلام)، شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه