به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجتالاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ششمین دوره مدارس فصلی آموزش حکمت رضوی که در محل مدرسه علمیه علوم عقلی عباسقلیخان برگزار شد، به بررسی نسبت حکمت عملی و علوم انسانی مدرن پرداخت.
وی با اشاره به تمایز بنیادین میان حکمت عملی در سنت فلسفه اسلامی و علوم انسانی مدرن تصریح کرد: علوم انسانی متعارف، برخاسته از فلسفههای مدرن غربی با مبانی سکولار و اومانیستی است و از حیثیت متافیزیکی و غایی مورد نظر در حکمت اسلامی بیبهره مانده است.
تفاوت غایت و مبنا در حکمت عملی و علوم انسانی غربی
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، حکمت عملی در سنت اسلامی را مشتمل بر سه بخش اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مُدُن دانست که غایت نهایی آن، «قرب الهی» و «سعادت حقیقی» انسان است. در مقابل، علوم انسانی مدرن را دانشی معرفی کرد که با حذف غایات الهی، صرفاً به «توصیف» و «تفسیر» رفتارهای انسان در چارچوبی طبیعیگرا و ماتریالیستی میپردازد.
حجتالاسلام والمسلمین پارسانیا با اشاره به فلسفه صدرایی، بهویژه نظریه «اصالت وجود» و «حرکت جوهری»، آن را مبنای متافیزیکی ضروری برای تأسیس علوم انسانی بدیل ارزیابی کرد و گفت: علوم انسانی موجود فاقد نگاه وجودی و متافیزیکی به انسان است و او را تا سطح موجودی صرفاً طبیعی و اجتماعی تنزل داده، در حالی که حکمت عملی اسلامی، انسان را موجودی دارای روح الهی و جهتدار به سوی کمال مطلق میداند.
غفلت از بعد معنوی، بزرگترین آسیب علوم انسانی مدرن
این استاد فلسفه، از غفلت از بعد متافیزیکی و معنوی انسان بهعنوان یکی از بزرگترین آسیبهای علوم انسانی مدرن یاد کرد و گفت: این آسیب منجر به شکلگیری دانشی شده که نه تنها پاسخگوی نیازهای جامعه اسلامی نیست، بلکه در مواردی در تضاد کامل با ارزشهای بنیادین آن نیز قرار میگیرد.
حجتالاسلام والمسلمین پارسانیا در پایان راهکار عبور از این وضعیت را بازخوانی انتقادی علوم انسانی موجود و بازسازی آن بر اساس مبانی حکمت اسلامی، بهویژه حکمت متعالیه صدرایی دانست و تأکید کرد: حوزههای علمیه و دانشگاهها باید با همکاری یکدیگر، به تولید علوم انسانی اسلامیِ کنشگرا بپردازند که نه فقط توصیفگر جهان، بلکه رساننده آن به قرب الهی باشد.
نظر شما