به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجتالاسلام والمسلمین رسول سعیدیزاده، پژوهشگر گروه تاریخ، سیره و انساب بنیاد پژوهشهای اسلامی، امروز یکشنبه ۴ آبانماه در نشست علمی "جایگاه سادات شیعی در گیلان از آغاز ورود تا پایان قرن ششم هجری" که در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، اظهار داشت:عنوان سید در جامعه اسلامی، به معنای اشراف و بزرگان دینی است و برای شخصیتهای برجستهای چون حضرت علی بن ابیطالب (ع) وحضرت فاطمه زهرا(س) مورد استفاده قرار گرفته است.
وی افزود: این لقب در کشورهای مختلف با معانی متفاوت به کار رفته و در ایران، عراق، افغانستان، مراکش، الجزایر و کشورهای حاشیه خلیج فارس اهمیت خاصی داشته است.
نفوذ سادات در گیلان و نواحی اطراف
حجت الاسلام و المسلمین سعیدیزاده با اشاره به موقعیت جغرافیایی گیلان گفت: در دورههای مختلف، سادات در نواحی کوهستانی گیلان، به ویژه در مناطقی مانند تارم، نانجدی و قزوین، نفوذ قابل توجهی داشتهاند و در این مناطق نمونههایی از آثار تمدن پیش از اسلام نیز مشاهده میشود؛ رودخانه سپیدرود، به عنوان بزرگترین رود گیلان، این استان را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم میکند که هر یک دارای تاریخچه و حکومت مستقل بودهاند.
پژوهشگر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی ادامه داد: اولین برخورد میان ساکنان گیلان و اعراب مسلمان در سال ۲۲ هجری رخ داد و یک سردار دیلمی به نام مهتاب، همراه با سپاهیانی از ری و آذربایجان، در محلی بین همدان و قزوین با مسلمانان مواجه شد؛ ورود اسلام به این منطقه تدریجی بود و در نواحی غربی گیلان تا قرن هشتم هجری، تشیع دوازدهامامی شکل نگرفته بود.
استقلال و استمرار حکومت سادات
وی درباره ساختار سیاسی سادات گیلان گفت: هر یک از دو بخش شرقی و غربی گیلان دارای حکومت و فرمانرواهای مستقل بودند. ورود یحیی بن عبدالله، معروف به یحیی زینبی، به ایران در سال ۷۴ هجری، نمونهای از تلاش سادات برای حفظ استقلال خود در این منطقه است.
حجت الاسلام و المسلمین سعیدیزاده افزود: در غرب گیلان، مناطق فومن، رشت و چالشان شاهد استمرار حکومت سادات بودهاند و مسجد چالشان به عنوان محل دفن چهار نفر از پادشاهان منطقه، نمونهای از تاریخ مستقل آنان است.
وی با اشاره به فرهنگ و دین مردم گیلان پیش از ورود اسلام اظهار داشت: مردم این مناطق خداپرست بوده و آیینهای متنوعی داشتند. در شرق ایران، تشیع زیدی و تسنن رایج بود، اما در غرب گیلان تا قرن هشتم، آثار مذهب تشیع دوازدهامامی به چشم نمیخورد؛برخی از مناطق کوهستانی با حضور اسماعیلیان و پیروان امام جعفر صادق، شاهد فعالیتهای مذهبی مستقل بودهاند و این نشاندهنده تنوع مذهبی گسترده در منطقه است.
پژوهشگر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی تصریح کرد: از میان سه گروه اصلی شیعه، تنها شیعه زیدی توانست بیشترین نفوذ سیاسی و حکومتی را در شرق و غرب گیلان داشته باشد و جایگاه سادات در این میان بسیار برجسته بوده است.
وی افزود: در قرن پنجم هجری، رهبران ایرانی غیر سید، به عنوان جانشینان مذهبی در مناطق کوهستانی فعالیت میکردند، اما سادات نقش کلیدی در هدایت مذهبی و سیاسی مردم داشتند.
حجت الاسلام و المسلمین سعیدی زاده تأکید کرد: بررسی جایگاه سادات شیعی در گیلان نشان میدهد که آنان نه تنها در حوزه دین و فرهنگ، بلکه در ساختار سیاسی و تمدنی منطقه نفوذ و تأثیر عمیقی داشتهاند و آثار و یادگارهای آنان، از مسجد چالشان گرفته تا سلسلههای حکومتی، گواهی بر نقش محوری آنان در تاریخ و تمدن اسلامی ایران است.
انتهای پیام/
نظر شما