به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، حجتالاسلام والمسلمین مهدی هادی، کارشناس روانشناسی مرکز مشاوره مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، روز دوشنبه در برنامه «در پناه آگاهی» رادیو فرهنگ، به تبیین نقش گفتگوی آرام، توصیفی و بدون قضاوت در مدیریت بحرانهای خانوادگی و کاهش فشارهای روانی پرداخت.
وی با بیان اینکه قضاوت، یک ویژگی طبیعی ذهن انسان است، اظهار داشت: ذهن انسان بهطور مداوم در حال جمعآوری اطلاعات است؛ حتی به دادههای گذشته رجوع میکند، مقدمهچینی میکند و در نهایت به یک نتیجه یا قضاوت میرسد. بنابراین قضاوتگری، امری طبیعی و ذاتی در ذهن ما است.
این کارشناس روانشناسی افزود: نکته مهم اینجاست که هر قضاوتی، بهصورت طبیعی هیجانات و احساسات ما را فعال میکند. بهعنوان مثال، اگر فردی وارد اتاقی شود و حرکتی در گوشه اتاق ببیند، اگر ذهن او قضاوت کند که خطری وجود دارد، بلافاصله اضطراب، نگرانی و واکنشهای هیجانی در او فعال میشود؛ اما اگر به این نتیجه برسد که موضوع خطرناکی نیست، هیجان خاصی نیز در او شکل نمیگیرد.
حجتالاسلام والمسلمین هادی با اشاره به اهمیت این مساله در شرایط بحرانی گفت: حال اگر پس از یک بحران، مانند یک تصادف یا حادثه خانوادگی، افراد با زبان قضاوتگرانه درباره آن صحبت کنند، این قضاوتها بهطور مستقیم هیجانات منفی را تشدید میکند. جملاتی مانند «ای کاش کمربند بسته بودی»، «ای کاش پنج دقیقه دیرتر راه میافتادیم» یا «ای کاش فلان کار را میکردی» همگی قضاوت هستند و باعث میشوند هیجان بالا برود و قدرت تفکر درست از بین برود.
وی ادامه داد: در چنین موقعیتهایی، راهحل مؤثر این است که اعضای خانواده بهجای قضاوت، از «توصیف بدون قضاوت» استفاده کنند. یعنی صرفاً واقعیت را بیان کنند؛ مثلاً بگویند سرعت خودرو چقدر بوده، کمربند ایمنی بسته شده یا نه، یا دقیقاً چه اتفاقی رخ داده است، بدون آنکه برچسب، سرزنش یا قضاوتی به آن اضافه شود.
این کارشناس روانشناسی با ذکر مثالی از روابط روزمره خانوادگی تصریح کرد: حتی در انتقادهای ساده نیز میتوان این مهارت را تمرین کرد. برای نمونه، بهجای گفتن جملاتی مانند «تو همیشه من را معطل میکنی» یا «تو برای من ارزشی قائل نیستی»، میتوان گفت: «من ساعت یک رسیدم و شما آماده نبودید که با هم بیرون برویم». این بیان، توصیف است نه قضاوت.
وی تأکید کرد: توصیف بدون قضاوت چند فایده مهم دارد؛ نخست اینکه بسیاری از سوءتفاهمها را برطرف میکند. دوم اینکه ذهن را از فشار هیجانی رها میسازد و این احساس رهایی، زمینه بروز خلاقیت را فراهم میکند. زمانی که ذهن درگیر قضاوت نیست، میتواند راهحلهای خلاقانهتری برای مسائل پیدا کند.
حجتالاسلام والمسلمین هادی افزود: این شیوه گفتگو همچنین مانع تعمیمهای غلط، برچسبزدنهای نادرست و قضاوتهای عجولانه درباره دیگران میشود و در نهایت، همدلی میان اعضای خانواده را افزایش میدهد. در چنین فضایی، خانواده میتواند مساله اصلی را بهتر درک کرده و با انسجام و همفکری، برای رفع پیامدهای بحران و پیشگیری از مشکلات آینده اقدام کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: شرط تحقق این سبک ارتباطی آن است که خانوادهها تمرین توصیف بدون قضاوت را فقط به بحرانها محدود نکنند، بلکه در اتفاقات روزمره و عادی زندگی نیز آن را به عادت ذهنی خود تبدیل کنند تا آرامش، همدلی و سلامت روان در فضای خانواده نهادینه شود.
انتهای پیام/
نظر شما