خبرگزاری «حوزه»، يكي از راه هاي كشف مشاركت مردمي و اذعان به حضور آنها در عرصه هاي مختلف تصميم گيري، انتخابات است و بديهي است غرض اصلي از برگزاري هر انتخاباتی خصوصا انتخابات های ناظر به تشکیل حکومت و نظام سیاسی، دست يابي به پشتوانه حداكثري براي نظام حاكم يا نظامي است كه بناي حاكميّت دارد و از همين رهگذر است که انتخابات سالم مي‌تواند به نحو قابل اعتنايي نسبت به مقبوليت عمومي و رأي حداكثري، كاشفيت داشته باشد. بنابراین حضور حداکثری مردم در انتخابات، ضروری است.
اكنون كه جامعة اسلامي ما، خود را در آستانة دو انتخابات مهم مي بيند و با توجه به اينكه حضور در اين انتخابات با در نظر گرفتن شرايط و مصالح داخلي و بين المللي نظام اسلامي، امري لازم است، اين پرسش توليد مي شود كه چگونه می‌توان حضور حداکثری را در انتخابات پیش رو تجلی بخشید. « همه بیایند » فرمان عمومی رهبر معظم انقلاب برای شرکت واجدان شرایط در انتخابات است و صد البته درک لایه های مختلف معنایی این فرمان کاشف از اهمیت و ضرورت این انتخابات و لزوم بصیرت دینی و سیاسی در این خصوص است که می توان آنها را برخی از دغدغه های اصلی معظم له در قالب این فرمان دانست.
هر چند بررسی ابعاد مختلف این فرمان باید موضوع تحقیق محافل متعدد علمی و نظری قرار گیرد؛ اما در این نوشتار به برخی از ضرورت های تحقق ایده « همه بیایند » پرداخته و بررسي اين مسئله را از رهگذر عملكرد نامزدهاي انتخاباتي و اين که در تحقق این فرمان حماسی، چه رسالتي متوجه نامزدهاي انتخاباتي است، پی می گیریم.
1. وجود فضاي رقابتي سالم بين نامزدهاي انتخابي از عناصر مهم در توجه عمومي به انتخابات و حضور حداكثري در آن بشمار مي آيد. ضروري است هم حاكميّت و هم جامعه در راستاي ايجاد فضاي رقابتي سالم براي انتخابات تلاش وافر كرده تا از اين رهگذر زمينه مشاركت عمومي در رأي گيري فراهم آيد. يکي از راههاي دست يابي به فضاي رقابتي سالم، پرهيز کانديداها از تخريب يکديگر است ايجاد فضاي سالم رقابتي بر مبناي اخوت اسلامي بين نامزدها و انجام تبليغات منطقي، موجب دلگرمي مردم نسبت به حضور در انتخابات است چنان که عکس آن نيز نتيجه خود را به دنبال دارد
2. همانطور كه تنوع كانديداها در ترغيب جامعه نسبت به حضور در انتخابات مؤثر است، تعدد و تكثر برنامه ها و ارايه آنها به افكار عمومي از سوي كانديداها و طرفداران ایشان، مي تواند درصد توجه عمومي را به مشاركت بالا برد. بديهي است اگر مردم شاهد برنامه هاي جديد، متنوع و كارآمد از سوي نامزدهاي انتخاباتي نباشند، چه بسا انگيزه مشاركت به شدت تقليل يافته و اين امر می تواند آسيبي جدي در شکوهمندی انتخابات باشد.
3. ايجاد روحيه اميد و بالا بردن ضريب اطمينان مردم توسط نامزدها نسبت به برنامه‌هاي ارايه شده آنها با نشان دادن صداقت ـ ديانت و تخصص يكي ديگر از بايدهاي حضور حداكثري است.
4. آنچه پس از ارايه برنامه ها از سوي نامزدهاي انتخاباتي براي مردم مهم و در پيشگاه آنها حياتي است، عملیاتی كردن آن برنامه هاست. دغدغه اساسي مردم، از حيث درون اجتماعي، رفع مشكلات و معضلات جامعه و ارتقاء سطح بهينه سازي و توسعه كشور در عرصه هاي مختلف رشد و تكنولوژي و در حوزة بين المللي، رساندن ايران به جايگاهي كه شايسته آن است، همراه با اقتدار ديني و ملي است. از اين روي آنچه براي مردم مهم و بالتبع در تشريك مساعي آنها در انتخابات مؤثر است ، عملياتي كردن برنامه هاست. راهكارهاي اجرايي كردن برنامه ها بايد براي مردم بيان شود تا مردم با ارزيابي خويش نسبت به تأييد و يا رد آنها با حضور در انتخابات اقدام كنند. بديهي است اگر مردم به آنجا برسند كه طرح ها و برنامه هاي ارايه شده، نمي تواند كارآمد باشد و يا ضريب توفيق آن در مرحلة اجرايي شدن كم است و يا توانايي شخص نامزد انتخاباتي نسبت به اجرايي كردن آنها براي مردم محرز نشده و يا لااقل مشكوك باشد، اقبال آنها نسبت به حضور در عرصة انتخابات به شدت تحت الشعاع قرار خواهد داد.
5. لزوم توجه کانديداهاي انتخاباتي به مطالبات عمومي: در اينكه نظام اسلامي در بيش از سه دهه، گام هاي بلندي را در اين راستا برداشته است، شكي نيست اما تكيه گاه مردمي نظام، اقتضا دارد هر کس که داوطلب احراز مسئوليتي در اين نظام است بيش از پيش به رفع مشكلات جامعه پرداخته و فعاليت هاي كارشناسي را در راه تأمين هر چه بهتر و بيشتر مطالبات عمومي شدت بخشيده و زمينه آرامش و آسايش عمومي را در كنار حفظ آرمان هاي ديني و ملي نظام جمهوري اسلامي، توسعه بخشد. اقتصاد ناپايدار، رانت خواري هاي كلان در برخي لايه هاي ساختار جامعه، لا ابالي گري برخي مسئولين نسبت به ترويج و اشاعه بي هويتي اجتماعي ـ اخلاقي از سوي كساني كه از موفقيت اين نظام و مردم برومند ايران، خرسند نيستند، از جمله آسيب هايي هستند كه حضور عمومي مردم در عرصه هاي مختلف تصميم گيري، مي تواند بشدت متأثر از آنها باشد. مسئولين و کانديداها وظيفه دارند نسبت به تأمين مايحتاج عمومي مردم به نحو احسن و با استفاده از پتانسيل هاي موجود، آرام نباشند چرا كه به قول حضرت امام راحل (ره) «ما هر چه داريم از اين ملت است» ايشان در خصوص لزوم توجه به مصالح فرمودند: «شما فكر اين ملت، فكر اين زاغه نشين ها، فكر اين مردمي كه همه چيزشان را دادند و شما را به مسند نشاندند، فكر آنها را بكنيد. شب وقتي خلوت مي كنيد، فكر بكنيد كه من امروز كه كار كردم براي خودم كار كردم يا براي مردم، امروز كه صحبت مي كنم براي خودم صحبت مي كنم يا براي مصالح كشور» مقام معظم رهبري نيز در سخناني در 13 / 12 / 81 در اين خصوص فرمودند: «مردم از اعماق وجودشان نظام اسلامي را مي‌خواهند، منتها از اين نظام اسلامي توقعاتي دارند و اين توقعات بايد برآورده شود. اين توقعات، به حق هم هست. توقع عدل و رفاه و پيشرفت در امور زندگي و بر طرف شدن مشكلات و كم شدن شكاف‌هاي طبقاتي، اين توقعات، توقعات درستي است، همين چيزهايي است كه اسلام به ما و مردم ياد داده، اين‌ها تعليمات اسلامي است.»
6. توجه به عدالت اجتماعي و عملیاتي كردن آن در لايه هاي مختلف حاكميّت و اقشار جامعه بايد از ضروريات برنامه هاي نامزدها باشد مردم از وجود ناعدالتي طبقاتي در خيلي از پست ها و شغل ها و رانت خواري هاي قشري در عذابند، اينكه برخي از سيري بميرند و برخي از گرسنگي، آن پول هاي بادآورده كه فقط جيب قشر خاص و بي درد را مي شناسد، تخريب شخصيت افراد، همه و همه مي تواند به عنوان ناعدالتي اجتماعي، حضور مردم را در عرصه هاي مشاركتي تقليل داده و كمرنگ نمايد. نامزدهاي انتخاباتي و بلکه مسئولين امر نبايد فراموش كنند كه اساس احكام الهي و ميزان تشريع، عدالت است يا ايها الذين امنوا كونوا قوامين بالقسط... اي كساني كه ايمان آورده ايد قيام به عدالت كنيد (در راستاي برقراري آن بكوشيد) ـ عدالت در قانون آن است كه همة‌آحاد جامعه در برابر قانون علي السويه باشند و مفاد آن بدون هيچ استثنايي براي همه عملي گردد. عدالت اقتصادي از توصيه هاي اكيد اسلام بر حاكمان است. عدالت در زمينة روابط اجتماعي در اسلام از جايگاه خاصي برخوردار است و براي حفظ عدالت اجتماعي براي اقشار مختلف جامعه، حقوق خاصي معين كرده است بديهي است اگر نظامي نتواند حقوق افراد را مورد توجه قرار دهد نه تنها از پشتوانه مردمي بهره مند نمي گردد بلكه در مقابل موجي عليه خود قرار مي گيرد. امام خميني (ره) در خصوص لزوم پرهيز از اختلافات و ضرورت توجه به مصالح كشور و مشكلات مردم در جمع هيئت دولت شهيد رجايي فرمودند: «اگر بنا باشد كه شما به جاي اينكه اقتصاد مردم را درست كنيد، به جاي اينكه اين كشور را بررسي كنيد، ببينيد كجاهاست كه مخروبه هست و مردم از همه چيز ساقط هستند، به جاي اين، اگر بنشينيد سر مسند و با حرف و يا فحاشي به همه، مسائل را غفلت از آن بكنيد اين همان است كه قدرت هاي بزرگ مي خواهند تا اين مملكت خرابه بماند و صداي مردم در آيد، اگر شما به مردم كار نداشته باشيد، به مصالح مردم، به مصالح كشور كار نداشته باشيد فقط مشغول اين باشيد كه من چطور، شما چطور، من چطورم شما چطوري، مردم با من هستند، مردم با شما هستند، اگر فكر اين باشيد اين همان است كه آمريكا مي خواهد و باز فرمودند: «بپرهيزيد از اينكه از ملت جدا شويد، شما را بخواهند جدا كنند» «هر چه خوف داريد از خودتان بترسيد از اينكه مبادا خداي نخواسته مسير يك مسير ديگر بشود، راه، راه ديگري باشد و توجه به اين چيزي كه الآن هست از دست برود و مردمي بودن از دستتان برود كه ـ خداي نخواسته ـ يك وقت اين قضيه پيش آمد و شما از مردمي بودن بيرون رفتيد و يك موضع ديگري پيدا كرديد... آن وقت بدانيد كه آسيب مي بينيد.» روشن است نامزدهاي انتخاباتي و متصديان امر بايد با الهام گرفتن از آموزه هاي ديني و توصيه هاي اكيد بنيانگذاري جمهوري اسلامي و رهبر معظم انقلاب بر رفع آسيب هايي كه عدالت اجتماعي را تهديد مي كند بكوشند و بدانند كه رعايت قانون در اقسام مختلف آن مي تواند عامل مهمي در مشاركت عمومي مردم درعرصه هاي مختلف از جمله انتخابات باشد
7 تبيين كارآمدي بيش از سه دهه نظام اسلامي از سوي کانديداها: یکی از زمینه های تحقق فرمان مقام معظم رهبری به این که «همه بیایند»که کاشف از تأکید معظم له نسبت به این امر است تبيين كارآمدي بيش از سه دهه نظام اسلامی برای مردم بزرگ ایران انقلابی است و این یک وظیفه است. بر این اساس محتويات سخنان نامزدها نبايد رنگ و بوي تضعيف نظام اسلامي و اعتقادات و سنن ديني مردم باشد حساسيت انتخابات و لزوم شرکت مردم در آن خصوصا در اين برهه حساس، مقدماتي را مي طلبد که اين حضور را شدّت بخشد و يکي از آنها، بيان کارآمدي نظام در عرصه هاي متعدد و توفيقات دولت اسلامي در اين 37 سال است. البته نظام اسلامي مدّعي آن نيست که به مدينه اسلامي مورد نظر رسيده است و عملکرد ها از هر اشکالي مبرّا است اما نبايد فراموش کرد که انبوه توفيقات و کارآمدي نظام اسلامي در عرصه هاي مختلف با برخي از اشکالات موجود قابل مقايسه نيست بر همه نامزدهاست که با اعلام اين موفّقيّت ها و ادامه اين روند در سياست هاي برنامه اي خويش زمينه هاي حضور حد اکثري مردم در انتخابات را فراهم آورند
مصلحت نظام اسلامي و جامعه ديني، اقتضا مي كند مسئولين امر تمام آنچه را كه در تقرب مردم به دين و دينداري و نظام اسلامي، مؤثر بوده و هر آنچه را كه در ارتقاء مشاركت مردمي در عرصه هاي مختلف تصميم گيري از جملة انتخابات، تأثيرگذار است مورد توجه خاص قرار داده و زمينه هاي حضور حداكثري در انتخابات مهم پيش رو را فراهم آورند. از طرفي نامزدها هم بايد بدانند كه مردم از نزاع هاي جناحي خرسند نيستند ـ بنابراين لازم است گرايش هاي خاص حزبي و جناحي را كنار بگذارند و آنچه را كه گره‌اي از كار مردم باز مي نمايد، انجام دهند و در ارايه طرح ها و راهكارهاي عملياتي كردن آنها، به دور از بزرگ نمايي، شعارهاي چشمگير و دهان پركن، صادقانه با مردم بر سر صحبت درآيند. روشن است كه مردم وقتي صداقت را در شخصي ديدند او را مي جويند و اگر انتخاباتي بر اين روية حسنه، محقق شود، حضور مردم در آن، به اوج شدت خود مي رسد و آن وقت است که شاهد تجلی ایده «همه بیایند» خواهیم بود.
ختام الكلام آنكه ضرورت شركت همه جانبة ملت مسلمان و آگاه ايران در انتخابات مهم پيش رو بر كسي پوشيده نيست و كسي آن را انكار نمي كند مگر كساني كه تحمل سرافرازي و استقلال اين كشور را ندارند. اما إن شاءالله ملت شريف ايران چونان گذشته با حضوري عمومي و جدي در اين انتخابات سرنوشت ساز، جواب دندان شكني به دشمنان اين كشور و ملت اسلامي خواهند داد.
نویسنده: حجت الاسلام والمسلمین حسن رضايي مهر رئیس مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم
