به گزارش خبرگزاری «حوزه»، نشست مشترک جمعی از محققان فرانسوی با فضلا و اندیشمندان دینی و حوزوی در دبیرخانه کنگره جهانی مقابله با جریان های افراطی و تکفیری در مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد.

بر اساس این گزارش، هیئت فرانسوی قبل از هرچیز از مدرسه امام کاظم(ع) و به خصوص سالن برگزاری همایش های این مدرسه که کنگره خطر جریان های تکفیری در آن برگزار شد، بازدید به عمل آورده و با فعالیت های دبیرخانه این کنگره آشنا شدند.

در این نشست، 9 تن از محققان فرانسوی حضور داشتند که در زمینه اندیشه و جریانات اسلامی به ویژه اسلامِ سیاسی، مطالعه و تحصیلات عالی آکادمیک داشته و هر یک، زندگی در یک کشور اسلامی مانند لبنان، مصر، اردن و... را تجربه کرده بودند.

محققان مزبور در این نشست به دنبال پاسخ پرسش های خود درباره نظام سیاسی شیعه و موضوعاتی از این قبیل بودند که فضلا و اندیشمندان دینی و حوزوی، ضمن ارائه مباحث خود، به پرسش های محققان فرانسوی پاسخ دادند.

*نیم نگاهی به کنگره خطر جریان های تکفیری در قم

حجت الاسلام والمسلمین مجید حکیم الهی معاون بین الملل جامعة المصطفی و رئیس دبیرخانه کنگره جهانی جریان های افراطی و تکفیری در ابتدای این نشست به چگونگی شکل گیری و برگزاری کنگره ضدتکفیر در قم اشاره کرد و گفت: بعد از اتفاقاتی که در جهان اسلام روی داد و جریان های تکفیری در منطقه گسترش پیدا کرد و حتی به کشورهای اروپایی و بعضاً آمریکایی سرایت کرد، حضرت آیت الله مکارم شیرازی کنگره ای برای مقابله با جریان های تکفیری تشکیل دادند که نخستین کنگره با حضور هزار شخصیت علمی از نقاط مختلف جهان برگزار و کمیته علمی نیز به جمع آوری مقالات و کتب پرداخت اما بسیاری از شرکت کنندگان خواستار استمرار این کنگره بودند و لذا این کنگره با رویکرد علمی، موضوع مقابله با جریان های تکفیری را دنبال می کند. همچنان که نشست های تخصصی برای تبیین ریشه های اندیشه تکفیر و شناخت اهدافی که این جریانات دنبال می کنند، برگزار شده است.

*سه قرائت رادیکالی، لیبرالی و منطقی از اسلام

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه در شرایط کنونی سه قرائت درباره اسلام  موجود است گفت: نخست، قرائت رادیکالی افراطی غیرمنطقی است که طرفدارانش از روش عقلی بی بهره اند و توجهی به مقتضیات عصر حاضر ندارند. منشأ و مبدا این قرائت، وهابیت است که بعضی کشورهای عربی از آن پشتیبانی و حمایت می کنند.

حجت الاسلام والمسلمین حکیم الهی از قرائت لیبرالی به عنوان دومین قرائت از اسلام یاد کرد و گفت: طرفداران این قرائت معتقدند که اسلام باید در فرهنگ های غیر اسلامی ذوب شود و این اندیشه دارای اصول و ریشه های علمی و منطقی نیست و معتقدند که دائما اسلام باید طبق مطالبات و اقتضائات دوران، تغییر کند.

وی، سومین قرائت را قرائت اعتدالی، روشمند، منطقی و عقلانی دانست و اظهار داشت: این قرائت منطبق بر فطرت بشری و مبانی اسلامی است و بر عقل و فلسفه نیز تکیه دارد و منشأش، مکتب اهل بیت علیهم السلام است که جمهوری اسلامی نیز از آن حمایت می کند.

معاون بین الملل جامعة المصطفی(ص) با اشاره به سیاست یک بام و دو هوای برخی کشورها در مواجهه با تروریسم گفت: همه می دانند که منبع تروریسم کجاست و چه کسی به تروریست ها پول می دهد و از آنها پشتیبانی می کند، اما همین ها همزمان با این اقدامات خود در حمایت از تروریسم می گویند که می خواهند با تروریسم مقابله کنند!

*عقلانیت شیعی به معنای تجاوز از نص نیست

حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی از محققان فعال در عرصه جهان اسلام و مشاور عالی رئیس جامعة المصطفی(ص) نیز در این نشست با بیان این که مشرب های فکری در بستر زمان و شرایط خود شکل گرفته، گفت: بسیاری از این طیف های فکری با هدف حل چالش های زمانه خود ایجاد شده اند اما با تمسک به بخشی از دین و رها کردن بخشی دیگر، به افراط کشیده شده اند به عنوان مثال اهل حدیث صرفا به حدیث روی آوردند و از عنصر عقل غافل شدند. حتی ابن تیمیه آمد تا یک نقطه خالی را پر کند، اما به افراط کشیده شد.

وی به اندیشه امامیه و عقلانیت شیعی اشاره و خاطر نشان کرد: ما از نص تجاوز نمی کنیم، بلکه با روش عقلی با نصوص مواجه می شویم همچنان که امام خمینی نیز این گونه بود.

حجت الاسلام میرزایی به تاکید امام خمینی(ره) بر جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم نه یک کلمه زیاد اشاره و خاطر نشان کرد: امام خیلی اصرار داشت که هیچ کدام از دو عنصرِ جمهوریت یا اسلامیت آسیب نبیند.

رئیس سابق مرکز الحضارة لبنان گفت: انقلاب اسلامی ایران، انقلاب علیه روشهای حکومتداری پیشنیان اعم از امویان، عباسیان و... بود و امام خمینی با یک منظومه فکری وارد میدان شد و یک انقلاب حقیقی را محقق نمود. امام هم فیلسوف بود هم فقیه و از جمله مولفه های منظومه فکری امام، اعتقاد به مهدویت بود که نقشی ویژه در حرکت ایشان داشت.

وی با بیان این که انقلاب اسلامی ایران می تواند نقش مثبت جهانی برای صلح و امنیت ایفا کند گفت:  مقابله با رژیم صهیونیستی یک مبنای اخلاقی و فراگیر دارد و هیچ کس مقاومت در برابر اشغال را مذمت نمی کند.

*شیعه میراث دار بزرگانی است که شخصیت فکری و تمدنی داشتند

دکتر ابوالفضل خوش منش، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران هم در این نشست به زبان فرانسوی سخن گفت و با اشاره به منابع فکری در اندیشه سیاسی اسلام، گفت: حکومت اسلامی برآمده از یک اندیشه اداری، پلیسی و آمرانه نیست، بلکه از بزرگانی به ارث رسیده است که از حضرت ابراهیم(ع) تا پیامبر(ص) و اهل بیتِ پیامبر، همگی دارای شخصیت فکری، فطری و تمدنی بوده اند و این موضوع، غنای خاصی به نظام فکری شیعه بخشیده است.

*اسلامِ معنوی و اسلامِ سیاسی، دو روی یک سکه اند

حجت الاسلام والمسلمین علی عباسی، معاون پژوهشی جامعة المصطفی(ص) هم در این نشست گفت: اسلامِ معنوی و اسلامِ سیاسی، دو روی یک سکه اند و در تفکر شیعی، محور پیوند میان معنویت و سیاست، مفهوم امامت است.

وی افزود: میان جنبه های عقلانی و معنوی با سیاسی و اجتماعی، نه تنها تعارضی وجود ندارد بلکه مکمل یکدیگرند و اساسا ارشاد و هدایت مردم از سوی امام، در بستر اجتماع و اداره اجتماع محقق می شود.

حجت الاسلام والمسلمین عباسی در خصوص پیوند معنویت و سیاست گفت: اگر کسی می خواهد اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) را بشناسد ، باید مبانی عرفانی امام را نیز به درستی بشناسد و اساسا مباحث عرفانی امام که در آثاری چون مصابح الهدایة آمده، زیربنای اندیشه ولایت فقیه ایشان است.

وی با بیان اینکه در دنیای امروز، حالتی از بدبینی، مفهوم اسلام سیاسی را احاطه کرده است گفت: تفاوت ما با آنچه امروز به عنوان اسلام سیاسی مطرح می شود به همین مساله برمی گردد زیرا در اسلامِ سیاسی موجود، نگاهی به جنبه های عقلانی و عرفانی نمی شود.

معاون پژوهش جامعة المصطفی(ص) ادامه داد: برخی اسلام سیاسی را به گونه ای مطرح می کنند که گویا اسلام فقط برای گروهی است که به شکل بَدَوی زندگی کنند و بقیه هم باید مانند سلف و بدویان زندگی کنند اما اسلامِ سیاسی در اندیشه امام خمینی، برای همه پیام دارد. 

*حکومت  هایی که به نام دین یا مردم شکل گرفته و به بیراهه رفتند

حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن زمانی، معاون بین الملل حوزه های علمیه و کارشناس برجسته "استشراق" نیز در این نشست با اشاره به انواع حکومتهای موجود در دنیا گفت: در طول تاریخ شاهد بوده ایم که متدینین به دنبال حکومت الهی و غیرمتدینین نیز روشی دیگر از حکومتداری را دنبال کرده اند؛ در همین راستا میبینیم که بسیاری از حکومتها به نام دین و برای حکومت الهی شکل گرفته اما عملا منجر به ظلم شده است. همچنانکه بسیاری از غیرمتدینین به دنبال دموکراسی و حکومت مردم بر مردم بوده اند اما آنها نیز به آرزوی خود نرسیدند و عملا مشاهده میکنیم که برخی حکومتها، نام دموکراسی را بر دوش دارند ولی به جای حکومت مردم، شاهد حکومت فریبهای تبلیغاتی هستیم.

وی با بیان اینکه امام خمینی(ره) بین این دو نوع دغدغه و آرزو، جمع کرد و نام آن را "جمهوری اسلامی" گذاشت گفت: در راس نظام جمهوری اسلامی، ولی فقیه آگاه به شریعت، مدیر، مدبر و شجاع قرار دارد و قوانین پارلمان از طریق شورای نگهبان مورد بررسی قرار می گیرد تا مغایر شرع و قانون اساسی نباشد اما از سوی دیگر تمام مسئولان کشور به صورت مستقیم و غیرمستقیم از سوی مردم انتخاب می شوند و آمار انتخابات در جمهوری اسلامی ایران، از هر کشور دیگری بیشتر است.

*نیم نگاهی به طیف های فکری در اخوان المسلمین

رایزن سابق فرهنگی ایران در مصر در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سئوال یکی از محققان درباره اخوان المسلمین گفت: اخوانی ها اگرچه در قالب یک عنوان جای می گیرند اما شاهد طیف های مختلف فکری بین آنها هستیم به طوری که به سه دسته افراط گرا، لیبرال و معتدل تقسیم می شوند؛ افراط گراها متمایل به وهابیت بوده و از عربستان ارتزاق می کنند. لیبرال ها التزام جدی به تمام احکام اسلامی ندارد و از اجرای دموکراسی به شیوه غربی ها سخن می گویند و مشکلی با روابط با رژیم صهیونیستی ندارند. و معتدل ها معتقد به حکومت اسلامی با شاخصه های تمدنی و غیرمتحجرانه اند و به همزیستی مسالمت آمیز بین پیروان ادیان و مذاهب اعتقاد دارند.

در پایان این نشست صمیمی که بیش از 2 ساعت به طول انجامید، محققان فرانسوی به صورت ایستاده، پرسش های خود را با اندیشمندان حوزه مطرح کردند.

در این نشست حجت الاسلام والمسلمین عزالدین رضا نژاد، عضو هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی، آقای حمید مکارم مسئول نمایندگی وزارت امورخارجه در قم، حجج اسلام والمسلمین موسوی نسب و خوشخو از مسئولان دبیرخانه کنگره خطر جریان های تکفیری و تعدادی از محققان و پزوهشگران ایرانی و غیرایرانی نیز حضور داشتند.