سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، درادامه شرح دعا های روزانه ماه مبارک رمضان به قلم حجت الاسلام و المسلمین سید مجتبی رسولی جویباری،  شرح دعای روز چهاردهم  را منتشر می کند .

اللهمّ لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ واقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ ولا تَجْعَلْنی فیه غَرَضاً للبلایا والآفاتِ بِعِزّتِكَ یا عزّ المسْلمین.

خدایا مرا در این روز به لغزش هایم مواخذه نفرما، و از خطاها و بیهودگی هایم درگذر، و مرا نشانه تیر بلاها و آفات قرار مده، بعزتت قسم ای عزت دهنده مسلمانان.

لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ

مواخذه از ریشه أخذ به معنای گرفتن می باشد، لذا مواخذه یعنی گرفتن و عقوبت کردن، تنبیه کردن، سرزنش کردن، عتاب و بازپرسی بخاطر گناه و اشتباه.

فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ، یعنی خداوند آنان را به سبب گناهانشان عقوبت و عذاب نمود؛ آیات با این عنوان و معنا بسیار است.

خدایا مواخذه ام نکن، گرفتار عقابم نکن، عذابم نکن.

خداوند زمانی که از فرمان و تکلیف او نافرمانی و سرپیچی شود، مواخذه می کند، چون نافرمانی موجب خشم و غضب خداوند شده و خشم و غضب، عقاب را هم بدنبال دارد. البته تکلیف انسان براساس وسع است. (لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا، بقره/286) یعنی قدرت و توانایی شرط تکلیف است.

حالا ما از خدا تقاضا داریم که با اینکه عثرت و گناهان را انجام داده یا می دهیم، لا تؤاخِذْنی، مجازاتمان نکرده و به ما تخفیف دهد.

مجازات خداوند گاهی دنیوی از قبیل سیل، زلزله و غیره است و گاهی اخروی با جهنم و عذاب است.

عثرات به معنای لغزش هاست ولی در مجموع عثرات، هفوات، خطایا و غیره همان نافرمانی است، نافرمانی اگر از روی نسیان و خطا باشد، خدا مواخذه نمی کند ولی اگر عمدی باشد، قطعا مواخذه خواهد کرد.

تقاضای ما لا تؤاخِذْنی است، البته اگر خداوند بخواهد با عدل خویش با ما برخورد کند، مواخذه و مجازات می شویم ولی فضل و رحمت پروردگار موجب این تقاضا می شود. (وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَا تَرَكَ عَلَيْهَا مِنْ دَابَّةٍ، نحل/61) اگر خداوند مردم را به خاطر ظلم و ستمشان مواخذه می کرد، هیچ جنبنده ای را بر روی زمین باقی نمی گذاشت! به این معنا که خداوند بواسطه ظلم مردم، نه تنها انسان ها را نابود می کرد بلکه همه موجودات را! چون ظلم گناه بزرگی است، لذا مواخذه هم فراگیر خواهد شد،  وَلَكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى، نحل/61

چرا انسان مرتکب عثرات، هفوات و لغزش ها می شود؟ الف) متابعت از هوای نفس، وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ، پیروی از هواهای نفسانی(امیال و شهوت ها) مایه انحراف و گمراهی است.

ب) حب دنیا، حبّ الدنیا رأسُ کلِّ خَطیئهٍ؛ عشق افراطی به دنیا عامل همه بدبختی هاست و باعث فراموشی آخرت می شود. (وَمَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ، شوری/20) کسی که زراعت دنیا را بخواهد به او می دهیم( نُؤْتِهِ )؛  البته اندکی از آن را، ولی در آخرت هیچ بهره و نصیبی برای او نخواهد بود.

اقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ

اقاله به معنای پس گرفتن است. مثلا جنسی را خریدید، بدون عیب پس می دهید، طرف مقابل پس می گیرد و این مستحب است.

خدایا خطایا و هفوات مرا اقاله کن، یعنی رایگان و بدون هزینه ببخش. در دعای کمیل نیز می خوانیم، وَ أقِلنی عثرَتی.