به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از یزد، خانم آزاده آخوندی، طلبه پژوهشگر در نشست علمی مجازی در جمع معاونان پژوهش مدارس علمیه استان یزد، به تشریح ابعاد گوناگون نقش دعا در تنظیم هیجانات پرداخته و با تاکید بر اهمیت سه کلیدواژه «دعا»، «هیجانات» و «علوم شناختی»، به تبیین علمی تاثیر مناجات و نیایش بر وضعیت روانی افراد پرداخت.
وی در تعریف دعا، آن را فراتر از صرف طلب و خواستن دانست و بر مفهوم عام «خواندن و ندا» تاکید و بیان کرد: دعا شامل مناجات، شکرگزاری و طلب میشود و همچنین هیجانات نیز واکنشهای عاطفی انسان در پاسخ به رویدادهای مختلف زندگی است و دعا نقش حیاتی در ارزیابی موقعیتها و تنظیم رفتار دارد.
خانم آخوندی با اشاره به اینکه علوم شناختی به بررسی ماهیت فعالیتهای ذهن و عواملی که بر شناخت اثر میگذارند، اظهار داشت: روانپزشکان امروزه به اهمیت دعا در آرامش انسان پی بردهاند؛ زیرا یادآوری و بازگویی مشکلات در قالب دعا، باعث تخفیف اضطراب و حصول آرامش میشود.
وی با استناد به تفسیر آیه ۶۰ سوره غافر، دعا را بزرگترین عبادت دانست و افزود: نقل قولی از یونگ، روانشناس مشهور است که معتقد بود بسیاری از بیماران روانی، قربانی عدم گرایش دینی در زندگی خود هستند و آیتالله مکارم شیرازی نیز از قول روانپزشکان مشهور نقل کردهاند که روانپزشکی امروز همان چیزهایی را تعلیم میدهد که پیامبران تعلیم میدادند، زیرا دریافتهاند که دعا، نماز و ایمان محکم به دین، نگرانی، تشویش، هیجان و ترس را برطرف میکند.
در ادامه این نشست، خانم آخوندی به پژوهشهای اخیر در مراکز تحقیقاتی معتبر جهان اشاره کرد که ارتباط مستقیم بین دعا و سلامتی، یا همان مذهب و سلامت روان را بررسی کردهاند و گفت: نتایج صدها مطالعه نشان میدهد که رفتارها و باورهای مذهبی و معنوی، منبعی قدرتمند برای بهبود و درمان مشکلات روانی هستند و مطالعات جردن پیترسون، روانشناس بالینی کانادایی، نشان میدهد افرادی که در فعالیتهای دینی سازمانیافته مشارکت بیشتری دارند، کمتر دچار افسردگی میشوند.
وی در تبیین چگونگی تاثیر دعا از منظر علوم شناختی، به ابعاد چهارگانه رفتاری، شناختی و عاطفی دعا اشاره کرد و گفت: تکرار جملات و عبارات خاص در دعا، باعث تمرکز ذهن، کاهش پراکندگی افکار و بازآموزی شناختی برای تمرکز بر مفاهیم مثبت و آرامشبخش میشود و دعا با ایجاد آرامش ذهنی، فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک و ترشح هورمونهای استرس را کاهش میدهد که به نوبه خود، علائم فیزیولوژیکی اضطراب نظیر تپش قلب و فشار خون بالا را بهبود میبخشد.
خانم آخوندی در ادامه افزود: تمرکز بر نیروی بالاتر و معنوی در دعا، احساس کنترل بر وضعیت و خودکارآمدی را افزایش میدهد که منجر به کاهش اضطراب و افزایش اعتماد به نفس میشود و دعا با تحریک احساسات مثبت نظیر آرامش و امید، شبکههای شناختی-عاطفی مثبت را در ذهن فعال میکند و به حفظ تعادل روانی کمک مینماید.
وی در رابطه با تمرین خودآگاهی و حضور ذهن گفت: دعا به فرد کمک میکند تا در لحظه حال حضور یابد و از نگرانیهای گذشته و آینده دور شود، که این خودآگاهی در کنترل هیجانات بسیار موثر است و تکرار منظم دعا، مشابه تمرینات شناختی-رفتاری، به تثبیت الگوهای ذهنی مثبت و کاهش الگوهای فکری منفی کمک کرده و تغییرات پایداری در نحوه پردازش هیجانات ایجاد میکند.
در پایان، خانم آخوندی با اشاره به تفاوت دعا و مدیتیشن، تاکید کرد: در حالی که مدیتیشن عمدتاً به دنبال آرامش ذهنی و خودآگاهی است، دعا علاوه بر این موارد، به فرد امکان ارتباط با یک نیروی قویتر را میدهد که باعث تقویت ایمان و امید میشود و دعا نه تنها یک عمل معنوی، بلکه یک تمرین شناختی-رفتاری موثر برای مدیریت و تنظیم هیجانات است که نقش گستردهای در سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی ایفا میکند.
نظر شما