وحدت اجتماعی و الفت اجتماعی، بجای وحدت اعتقادی

حجت الاسلام و المسلمین سید هادی علم الهدی از اساتید حوزه علمیه قم در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با اشاره به وجود برخی اختلافات با برادران اهل سنت و مقدسات آنها، اظهار داشت: این اختلاف بر سر جای خودش محفوظ است و عقلای قوم و رهبران هر دو گروه باید مسائل اعتقادی خودشان را در بُعد اعتقادی نگاه دارند و نباید به تشنج اعتقادی بکشانند؛ همچنان که ما با نصاری هم اختلافات اعتقادی عمیق تر داریم؛ چرا که آنها خدای متعال را به جسم کشاندند و دچار تثلیث شدند؛ اما این اختلاف اعتقادی ما در حیطه اعتقاد، باقی است. اهل ذمّه در کمال صلح و سازش با دیگران زندگی می کنند، این، همان «وحدت اجتماعی» است؛ در حالی که ما وحدت اعتقادی با نصاری و یهود نداریم؛ اما وحدت اجتماعی داریم.

استاد حوزه علمیه قم یادآور شد: در بُعد اعتقادی، وحدت صورت نمی گیرد، مگر با گفت وگو و کسب علم و کنار گذاشتن هوای نفس و تهذیب نفس و طهارت نفس، برای رسیدن به وحدت اعتقادی، موانع فراوان وجود دارد؛ به گونه ای که شاید بتوان گفت در عالم تحقق نمی یابد، مگر به ظهور یک مردم آسمانی که بتواند فوق اراده های عالمیان، اراده های خدا را روی زمین اجرا کند که او حضرت بقیه الله الاعظم (عج) است. تنها در دوران اوست که وحدت حقیقی در کره زمین بین همه انسان ها حاصل می شود و حقیقت توحید و دین خدا روی زمین حاکم می گردد؛ اما ما در عصر غیبت هستیم و باید ببینیم که وظیفه ما چیست.

وی خاطرنشان کرد: باید به آن آرمان نگاه کنیم تا به حد نازلتر آن برسیم که «الفت اجتماعی و وحدت اجتماعی» است، در هر جامعه ای یک گروه، اکثریت هستند و بیشتر رأی می آوردند و گروه دیگر، حاکم می شوند. اگر گروه حق می تواند حاکم بشود، به آرمان ما نزدیک تر است و طبق «الاقرب فالاقرب» در پی تحقق هدف می شویم و اگر گروه حق در اقلیت بود، باید بر اساس قانون و مراعات قانون کار را پیش ببرد و خلاف قانون نباید کاری انجام بدهد، چه اینکه امیرالمؤمنین علی (ع) در دوران سکوت خود، با رعایت اصول و موازین خود، وحدت و الفت اجتماعی را بر هم نزد و مصلحت مسلمانان را رعایت کرد هر چند به ضرر خودش باشد. پیروان آن حضرت هم باید چنین باشند.

حجت الاسلام و المسلمین علم الهدی با تأکید بر لزوم «وحدت اجتماعی» ابراز کرد: در مورد «الفت اجتماعی» هم تنها با أعداء الله است که نمی توان الفت داشت، حتی با اعداء الله می توان وحدت اجتماعی داشت، اما الفت اجتماعی نمی توان داشت. الفت اجتماعی بالاتر از وحدت اجتماعی است؛ چه اینکه می توان با اعداء الله در جایی که جای صلح و تقیه است، نجنگید و وحدت اجتماعی داشت و زنده ماند و زندگی کرد؛ ولی با اعداء الله نمی توان الفت داشته باشیم.

وی اظهار کرد: در مورد غیر اعداء الله از گمراهان و منحرفین که اعتقاداتشان به خاطر دشمنی با خدا نیست، باید به گونه ای دیگر بود، در سوره ممتحنه می خوانیم: «لا یَنْهاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذینَ لَمْ یُقاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَ لَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطین؛ خدا شما را از آنان که با شما در دین قتال و دشمنی نکرده و شما را از دیارتان بیرون ننمودند نهی نمی‌کند که با آنان نیکی کنید و به عدالت و انصاف رفتار نمایید، که خدا مردم با عدل و داد را بسیار دوست می‌دارد. ‌» (ممتحنه: ۸)

استاد حوزه علمیه قم نسبت به نوع مواجهه با مخالف گمراه گفت: اگر چنین شخصی به مقاتله و جنگ با شما نیامده، خدا به شما نهی نمی کند که با او دوستی کنید و اگر بیمار شد، به عیادتش بروید، به سند صحیح، امام صادق (ع) می فرماید: «احسن مجالسة من جالسک ولو کان یهودیا» حضرت (ع) می فرماید: به زیبایی مجالست کن با هر کسی که با تو همنشین شده است؛ حتی اگر همنشین تو، یک یهودی باشد. اما با تو مجالست کرده و همسایه تو شده و با تو به مخالفت نپرداخته است، به او نیکی کن و قسط و عدالت درباره او اجرا کن. انسان ها خود به خود، عاشق عدالت هستند و خود به خود ایجاد الفت می شود.

وی تصریح کرد: اکثریت مسلمانانی که از مخالفین می خوانیم، دشمن اهل بیت (ع) نیستند و از روی علم و عمد، با اهل بیت (ع) مخالفت نکردند، بلکه از روی ضلالت و گمراهی بوده است، از این رو ما آنها را فرزندان رسول الله (ص) و امت اسلام می دانیم. از این رو با قسط و عدالت با آنها برخورد می کنیم و باید چنین باشد.

استاد حوزه علمیه قم افزود: در روایات ما آمده است: ابو اسامه می گوید: شنیدم امام صادق (ع) می فرمود: بر تو باد به تقوای خدا و ورع و کوشش و راستی گفتار و اداء امانت و حسن خلق و نیکی با همسایه. و مردم را با غیر زبان به (مذهب) خود دعوت کنید (یعنی رفتار شما شیعیان باید طوری باشد که مخالفین تان به گرویدن مذهب شما مایل شوند) و زینت ما باشید و ننگ ما نباشید. و بر شما باد به طول دادن رکوع و سجود، زیرا چون یکی از شما رکوع و سجود را طول دهد، شیطان از پشت سرش بانگ زند و بگوید: ای وای، که این اطاعت کرد و من نافرمانی و این سجده کرد و من سرپیچی (هنگامی که به سجده در برابر آدم مأمور گشتم).» (المحاسن، ج ۱، ص ۱۸؛ الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ۲، ص۷۷)

وی بیان کرد: در روایتی دیگر می خوانیم: «کونُوا دُعَاةَ النَّاسِ بِأَعْمَالِکمْ وَ لَا تَکونُوا دُعَاةً بِأَلْسِنَتِکمْ؛ مردمان را با اعمال خود (به خوبی ها) دعوت کنید نه با زبان های خود.» (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۵، ص ۱۹۸)

حجت الاسلام و المسلمین علم الهدی ابراز کرد: در روایتی دیگر آمده: «رَحِمَ اللَّهُ قَوْماً کانُوا سِرَاجاً وَ مَنَاراً کانُوا دُعَاةً إِلَینَا بِأَعْمَالِهِمْ وَ مَجْهُودِ طَاقَتِهِمْ؛ خدا آن قوم را رحمت کند که چراغ (راه خلق) و روشنگر (افکار مردم) بودند، با عمل و به کار بردن منتهای قدرت، مردم را به سوی ما (و مبادی تشیع) دعوت می کردند.» (تحف ‌العقول، النص، ص ۳۰۱)

وی یادآور شد: امیرالمؤمنین علی(ع) فرمود: «وَ لَا یعْدِلُهُ نَفْعٌ مَا سَکتَ عَنْهُ لِسَانُ الْقَوْلِ وَ نَطَقَ بِهِ لِسَانُ الْفِعْلِ؛ موعظه ای که گوش آن را پس نمی زند و هیچ سودی با آن برابری نمی کند، آن است که زبان گفتار در آن خاموش بماند و زبان کردار به سخن گفتن بپردازد.» (غررالحکم و دررالکلم، ص۲۳۱، ش ۱۶۲)

استاد حوزه علمیه قم گفت: این روایات، نحوه رسیدن به الفت اجتماعی را به ما نشان داده است؛ پس ما می توانیم با حفظ اصول اعتقادی خودمان، الفت اجتماعی هم برقرار کنیم؛ حتی با مخالفان اهل بیت (ع)، آنها که با علم و آگاهی، عداوت با اهل بیت ندارند.

وی تأکید کرد: ما باید تفصیل قائل بشویم بین کسانی که عدوّ خدا هستند و کسانی که از روی نادانی و جهل و به واسطه دین پدر و مادرشان، گمراه از خدا شدند و راه خدا را گم کرده اند. بین گمراه و عدوّ باید فرق گذاشت. اینجا است که باید گفت اگر از جانب آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی) نقل می شود که «ما نسبت به اهل سنت، نمی گوییم که برادر ما هستند؛ بلکه جان ما هستند» باید گفت که این کلام، صرفا یک کلام سیاسی نیست؛ بلکه یک موضع اعتقادی و اخلاقی و دستور دینی است کسانی که از روی گمراهی راه پیامبر (ص) را گم کردند، فرزندان گم شده پیامبر (ع) و امیرالمؤمنین (ع) هستند و ما می گوییم شما نه تنها برادر، بلکه جان ما هستید.

حجت الاسلام و المسلمین علم الهدی گفت: مرز وحدت اجتماعی و الفت اجتماعی را بر اساس «مصلحت مسلمانان» می دانیم که «ولی فقیه» آن را تشخیص بدهد، ولی فقیه که چشم بینای امّت است و بر اریکه دیده بانی نشسته و افق هایی را می بیند که ما نمی بینیم، او است که باید تشخیص بدهد مصلحت مسلمانان چه اقتضا دارد، از این رو معیار مصلحت مسلمین است و بر اساس مصلحت مسلمین، وحدت اجتماعی مسلمین را باید حفظ کند و ما باید تبعیت کنیم، رهبری است که تشخیص می دهد وظیفه، مدارا کردن است، یا مدارا همراه با اعتراض، یا اعتراض شدیدتر.

انتهای پیام. /