به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین اعرافی در دیدار با تعدادی از اساتید مجتمع آموزش عالی فقه، ضمن تقدیر از زحمات آنان در قلمرو فقه تخصصی، جایگاه فقه تخصصی در مطالعات حوزوی را مهم برشمرد و با تأکید بر پیگیری دغدغه های حوزه فقه تخصصی، تصریح کرد: همواره مسیر ارائه دیدگاه ها و نظرات مدیران گروه­های علمی و تخصصی، برای اعمال نظرها باز است.

حجت الاسلام والمسلمین اعرافی با اشاره به این که جامعه المصطفی(ص) در حدود 14 سال پیش با ورود به فضای تخصصی فقه، ضمن ملاحظه شاخص های لازم در حوزه اجتهاد و فقه، یکی از پیشگامان تخصصی سازی در این حوزه بوده، ابراز داشت: جامعه المصطفی(ص) در قلمرو تربیت طلاب غیر ایرانی و خارج از کشور، دستاوردهای قابل توجهی را رقم زده است.

* تولید رشته های تخصصی در المصطفی(ص) فراتر از آن چیزی است که اجرا می شود

وی با بیان این که تولید رشته ها در جامعه المصطفی(ص) فراتر از آن چیزی است که اجرا می شود، اذعان داشت:  برنامه های متنوعی در دستور کار جامعه المصطفی(ص) قرار گرفته، مصوبات شورای عالی نیز رشته و گرایش های مختلفی را هدفگذاری نموده است.

* توسعه و تعمیق حوزه های تخصصی از راهبردهای کلان المصطفی(ص)

امام جمعه قم یکی از مهمترین راهبردهای کلان جامعه المصطفی(ص) را توسعه و تعمیق حوزه های تخصصی دانست و یادآور شد: ما معتقدیم که ضمن تخصصی سازی عرصه های فقهی، پایه ریزی ابواب تخصصی جدید در فقه، امری ضروری و انکار ناپذیر است؛ این موضوع در سنت فقهی حوزه های علمیه، با سابقه و ریشه دار است.

حجت الاسلام والمسلمین اعرافی با اشاره به این که فقه تخصصی در دو شکل مجتهد متجزی و مطلق تجسم می یابد، خاطرنشان کرد: مجتهد متجزی کسی است که احاطه و ملکه عامه نسبت به همه ابواب فقه را ندارد؛ گستره این هدف بستگی به ظرفیت افراد متغیر است.

وی تربیت مجتهد مطلق در حوزه فقه های تخصصی را از مهمترین اهداف حوزه های دینی برشمرد و اذعان داشت: مجتهد مطلق ضمن تخصص در همه حوزه های دینی، از تبحر خاصی در یک حوزه تخصصی برخوردار است؛ رسیدن به این هدف ضمن برخورداری از سختی های خاص، اثرگذاری بیشتری دارد. البته این مربوط به تربیت نخبگان بوده و نخبگان حوزه می توانند به این سطح برسند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضمن تأکید بر این که باید هر دو ضلع مورد توجه قرار گیرد، اظهار داشت: تخصصی سازی موضوعات فقهی، تنها با اعمال برنامه های ساری و جاری به دست نمی­آید.

* ضرورت تهیه نقشه جامع رشته های تخصصی

وی تهیه نقشه جامع رشته های تخصصی را امری ضروری عنوان کرد و ابراز داشت: علی رغم این که چنین نقشه جامعی هیچ گاه نهایی نخواهد بود؛ اما این نقشه می تواند بر اساس رویکردهای مراکز مختلف حوزوی از جمله جامعه المصطفی به صورت نقشه ای جامع شناخته شود.

رئیس جامعه المصطفی(ص) افزود: نقشه جامع باید از تداخل و موازی کاری به دور بوده، نسبت به حیطه های وظیفه ای از شمولیت نسبی برخوردار باشد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی طراحی جدول رشته ای را از دیگر مولفه های تأثیرگذار در تخصصی سازی موضوعات فقهی عنوان کرد و یادآور شد: باید در این جدول، رشته ها بر اساس اولویت ترسیم گردند.

وی با بیان این که در تخصصی سازی فقه باید ابواب موجود و ابواب جدید مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: مانعی ندارد که ابواب موجود، با توجه به رویکردهای جدید تخصصی شوند. چنانچه لازم است با برش جدید، ابواب جدید فقهی تعریف و طراحی گردد.

حجت الاسلام والمسلمین اعرافی ادامه داد: در هر رشته علاوه بر پیگیری تخصص و مهارت ویژه با نگاه های سنتی رشته؛ باید «نگاه مقارن مذهبی»، «نگاه مقارن دینی اعم از ادیان توحیدی و غیر توحیدی»، «نگاه مقارن تمدنی» و نیز «نگاه مقارن علوم متناظر با آن تخصص»، مورد توجه قرار گیرد.

امام جمعه قم ضمن تأکید بر تسریع در ورود به مقام اجرا، خاطرنشان کرد: در تخصصی سازی مباحث فقهی باید به تربیت کادر اصلی، منابع انسانی و مجتهدان متجزی اهتمام ویژه ای داشته باشیم.

* تولید آثار عمیق نیازمند همکاری همه جانبه اساتید

رئیس جامعه المصطفی توجه به تولید آثار عمیق را از دیگر مولفه های مهم در تخصصی سازی فقه دانست و ابراز داشت: این کار بزرگ نیازمند همکاری همه جانبه اساتید در عرصه های مختلف آموزشی و پژوهشی است.

* مدون سازی تجارب موجود مراکز فعال جدی گرفته شود

وی مدون سازی و انباشت تجارب موجود مراکز فعال در حوزه های تخصصی را از بایسته های ورود هوشمندانه به تخصصی سازی فقه عنوان کرد و اذعان داشت: حوزه پایان نامه ها، عرصه ای مهم است که باید سرمایه گذاری های جدی در این حوزه صورت گیرد؛ پایان نامه ها می توانند عرصه ای برای تولید آثار فقهی باشند.

حجت الاسلام والمسلمین اعرافی شناسایی و تربیت انسان های وارسته برای تبدیل شدن به قطب رشته های تخصصی را از دیگر بایسته ها مهم برشمرد و افزود: باید با امضاء تفاهم نامه های هدفمند، ارتباط با مجموعه های همسو جدی گرفته شود.

رئیس جامعه المصطفی(ص) توجه به فرهنگ سازی ها و معرفی رشته ها را از دیگر مولفه های مهم عنوان کرد و گفت: بحث گرایش های تخصصی در درون رشته های تخصصی، نیز موضوعی بسیار اثرگذار بوده، این مهم نیازمند همکاری همه جانبه نهادهای حوزوی است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی پیگری تفاهم نامه های صورت گرفته به منظور راه اندازی رشته های تخصصی فقهی را مهم عنوان کرد و یادآور شد: بحث تأمین تخصص لازم در رشته هایی که مبانی فقه تخصصی قرار می گیرند، باید جدی گرفته شود.

وی با بیان این که در عرصه تخصصی سازی فقه سهم فقه و علوم انسانی و میزان ضرورت هر یک از آنها به لحاظ کمی و کیفی از ابهاماتی برخوردار است، افزود: باید گروه های علمی دائما این موضوعات را بررسی نموده، بازسازی نمایند.

حجت الاسلام والمسلمین اعرافی در پایان با تأکید بر این که باید به منظور پیگیری و نهادینه سازی پیشنهادات مطرح شده جلسات متعددی برگزار شود، تصریح کرد: باید نگاه ها معطوف بر انتقال تجربیات باشد.