به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «زبان و آفات آن» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

در باب نعمت‌های بی‌شمار الهی و به‌ویژه موهبت زبان و گویایی

خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا» - نعمت‌های خداوند آن‌چنان گسترده و بی‌شمار است که انسان از شمارش آن‌ها عاجز است.

* تمام موفقیت‌ و ذلت‌ انسان از زبان سرچشمه می‌گیرد

حتی اگر تمام عمر را به عبادت و شکرگزاری بگذرانیم، باز هم نمی‌توانیم حق یک نعمت الهی را به درستی ادا کنیم.

یکی از برجسته‌ترین این نعمت‌ها، موهبت زبان و توانایی بیان است که خداوند در قرآن به آن اشاره می‌کند: «عَلَّمَهُ الْبَیَانَ». این نعمت به انسان امکان می‌دهد افکار و احساسات خود را به دیگران منتقل کند.

اهمیت این نعمت زمانی آشکارتر می‌شود که به وضعیت کسانی که به دلایلی مانند سکته، قدرت تکلم خود را از دست داده‌اند، می‌نگریم.

قدرت بیان فراتر از صرف داشتن زبان است. برخی افراد از توانایی بیان بالاتری برخوردارند که خود نعمتی مضاعف محسوب می‌شود.

زبان وسیله‌ای است که می‌تواند مسیر زندگی انسان را به سمت سعادت یا شقاوت هدایت کند. تمام موفقیت‌ها، شکست‌ها، عزت‌ها و ذلت‌های انسان می‌تواند از همین عضو کوچک سرچشمه بگیرد.

امام باقر علیه‌السلام در این باره می‌فرمایند: «إنّ هذا اللِّسانَ مِفتاحُ کلِّ خَیرٍ و شَرٍّ فیَنبَغی للمؤمنِ أن یَختِمَ علی لِسانِهِ کَما یَختِمُ علی ذَهَبِهِ و فِضَّتِهِ» - این زبان کلید هر خیر و شری است، پس شایسته است مؤمن آن را همچون طلا و نقره‌اش محافظت کند.

* زبان می‌تواند به تنهایی و در هر شرایطی وسیله گناه شود

خداوند حکیم برای محافظت از زبان، دو پوشش طبیعی قرار داده است: دندان‌ها و لب‌ها.

این حفاظ دوگانه نشان از اهمیت کنترل زبان دارد. جالب است که حتی با بسته بودن این دو پوشش، تنها می‌توان کلمه توحید «لا اله الا الله» را ادا کرد، که این خود اشاره‌ای به اهمیت ذکر خداوند در هر حال است .

برخلاف سایر اعضای بدن که برای ارتکاب گناه نیازمند شرایط خاصی هستند، زبان می‌تواند به تنهایی و در هر شرایطی وسیله گناه شود.

علما بین سی تا دویست گناه مختلف را برای زبان برشمرده‌اند. متأسفانه امروزه قبح بسیاری از گناهان زبانی مانند غیبت و تهمت کاسته شده است، که این امر اهمیت کنترل و مراقبت از زبان را دوچندان می‌کند.

در نتیجه، این نعمت الهی که بزرگترین وسیله ارتباطی انسان است، نیازمند مراقبت و کنترل دائمی است تا بتواند در مسیر صحیح خود که همانا خدمت به خلق و عبادت خالق است، به کار گرفته شود.