واگذاری امور به خدا؛ کلید نجات مؤمن آل فرعون

حجت‌الاسلام و المسلمین مرتضی شریفی اشکوری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با اشاره بر آیه ۴۴ سوره غافر، اظهار داشت: خداوند در این آیه به بیان داستان مؤمن آل فرعون (حزقیل) پرداخته که با وجود مقام ولیعهدی و جایگاه بالای سیاسی، ایمان خود را پنهان نکرد و با اعلام انزجار از طغیان فرعون، مردم را به سوی نجات دعوت کرد. این مؤمن در اوج خطر، خطاب به فرعونیان گفت: «بزودی آنچه را به شما می‌گویم به یاد خواهید آورد [اما دیگر دیر است] و من کار خود را به خدا واگذار می‌کنم که خدا به [حال] بندگان بیناست».

استاد حوزه افزود: مؤمن آل فرعون با گفتن «وَأُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ»، کامل‌ترین شکل توکل و واگذاری را به نمایش گذاشت. او نه از تهدید می‌ترسید و نه از قدرت ظاهری فرعون؛ زیرا امورش را به خدا سپرده بود. روایتی از امام صادق (ع) داریم که می‌فرماید: «عَجِبْتُ لِمَنِ امْتُکِرَ عَلَیْهِ (مُکِرَ بِهِ) کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی: وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ...». یعنی تعجب می‌کنم از کسی که فریب و حیله دیگران او را احاطه کرده، چرا به این آیه پناه نمی‌برد؟ زیرا کسی که خود را به خدا واگذار کند، هیچ مکر و حیله‌ای نمی‌تواند به او آسیب برساند.

وی یادآور گردید: خداوند در ادامه آیه ۴۵ غافر، نتیجه این تفویض را بیان می‌کند: «پس خداوند او را از بدی‌های آنچه حیله کردند، حفظ کرد و عذاب بد، فرعونیان را فراگرفت.» این نشان می‌دهد حزقیل که در قلب حکومت طاغوت زندگی می‌کرد، با تفویض امر به خدا، نجات یافت و حتی نقل است که او نیز همراه با پیروان حضرت موسی(ع) از دریا عبور کرد.

حجت‌الاسلام و المسلمین شریفی اشکوری در تشریح معنای «تفویض» گفت: تفویض پنج حرف دارد و هر حرف، حکمی را نشان می‌دهد: «ت» به معنای ترک تدبیر و نقشه‌کشی شخصی است. «ف» به معنای فانی شدن هر همتی جز برای خداست. «و» به معنای وفای به عهد با خداست. «ی» به معنای یأس از نفس خود و یقین به پروردگار است. «ض» به معنای ضمیر پاک و خالص برای خداست. تفویض، فراتر از توکل است؛ در توکل انسان خدا را وکیل می‌کند ولی نظارت دارد، اما در تفویض، انسان کاملاً خود و امورش را بدون هیچ نظارتی به خدا می‌سپارد.

استاد حوزه با اشاره به آیه ۴۶ سوره غافر، افزود: این آیه به عذاب برزخی فرعونیان اشاره می‌کند که صبح و شام بر آنها آتش عرضه می‌شود، اما با برپایی قیامت، وارد شدیدترین عذاب خواهند شد. در آن روز، ضعفایی که در دنیا پیروان سرسپرده فرعون بودند، در آتش به او پناه می‌برند و طلب کمک می‌کنند، اما فرعونیان در پاسخ می‌گویند: «همه ما در این آتشیم؛ خداوند میان بندگانش داوری کرده است.» این صحنه، عبرتی بزرگ برای همه انسان‌هاست که تنها تکیه‌گاه واقعی، خداوند است و وابستگی به قدرت‌های ظاهری و طاغوتی، در آخرت هیچ سودی ندارد.