به گزارش سرویس بین اللمل خبرگزاری «حوزه»، "نهضة العلما" بزرگ ترین جمعیت فرهنگی مردمی اندونزی است. این مؤسسه در سال 1926 میلادی توسط هاشم اشعری تاسیس شد و اکنون ریاست این جمعیت را شیخ سعید عقیل سراج بر عهده دارد.

نهضة العلما جمعیتی دینی و علمایی است که مراکز تربیتی اسلامی را زیر نظر دارد و یکی از اهداف آن یکدست سازی اعتقادات اهل سنت و مبارزه با جریان ها و اندیشه های افراطی می باشد. میانه روی و احترام به دیگران و عدالت از مبانی این جمعیت در کار تبلیغی خود است. اندونزی جمعیتی معادل 250 میلیون نفر دارد که مسلمانان حدود 170 میلیون نفر را از این جمعیت به خود اختصاص داده اند و از میان این مسلمانان 120 میلیون نفر پیرو سازمان فرهنگی مردمی نهضت العلما هستند. مساجد نیز از مراکز مهم اسلامی زیر نظر این مؤسسه هستند که نظارت بر آنها و ایجاد هماهنگی میان فعالیت آنها وظیفه مهمی در اندونزی است که ریاست نهاد هماهنگی امور مساجد نهضت العلما را "کیایی حاجی علوی نور العالم" بر عهده دارد. متن گفتگوی خبرگزاری «حوزه» با این شخصیت دینی اندونزی تقدیم خوانندگان محترم می شود:

- در ابتدای مصاحبه مقدم شما به ایران و شهر مقدس قم را گرامی می داریم. لطفا نهاد نهضت العلما و همچنین بخش هماهنگی امور مساجد این سازمان را که شما در آن فعالیت دارید، معرفی کنید.

به صورت مختصر عرض می کنم، سازمان مذهبی فرهنگی نهضت العلما در سال 1926 میلادی توسط بزرگان ما تاسیس شده که از مهم ترین اهداف تاسیس آن مقابله با جریان های رادیکال، تکفیری و افراطی است. مذهب غالب پیروان نهضت العلما شافعی و سه مذهب دیگر اهل سنت است و از لحاظ کلامی دو مذهب را معتبر می دانند که یکی اشعری و یکی ماتریدی است. در تصوف و عرفان نیز معمولا از آموزه های امام غزالی و شیخ عبدالقادر گیلانی استفاده می کنند.

اما درباره هماهنگی امور مساجد که سؤال کردید، مساجد در سرتاسر اندونزی زیر نظر ما قرار دارد و این مساجد طبعا نیاز به هماهنگی دارد، چون اطلاعات مرکز نهضت العلما تا رسیدن به مساجد دور دست اندونزی بسیار زمان بر و سخت بوده و از این رو ما نیاز به ایجاد هماهنگی و تقویت آن داریم.

علت کندی اطلاع رسانی از مرکز به مساجد دوردست ویژگی جغرافیایی اندونزی است، چون همان طور که می دانید اندونزی از لحاظ میدانی و عرصه زمینی با ایران متفاوت است و مناطق به صورت کوهستانی و تکه تکه بوده و با دریا از هم جدا هستند و قطعا به خاطر این شرایط طبیعی اطلاع رسانی به مساجد دوردست کند می شود.

* لطفا درباره دایره فعالیت های مساجد اندونزی برای ما توضیح دهید که به جز برپایی نماز چه در زمینه های دیگر فرهنگی و سیاسی فعالیت های دارند؟

فکر می کنم فعالیت های مساجد ما در اندونزی مانند فعالیت مساجد دیگر کشورها است و به جز نماز مراسم و مناسک دیگری نیز داریم. به عنوان مثال مراسم میلاد پیامبر(ص) و اولیای خداوند و مراسم مربوط به مناسبت های ماه های محترم مانند رجب و شعبان و رمضان را داریم که قطعا در مساجد انجام می شود و به صورت گسترده هم انجام می شود.

اما در مورد فعالیت سیاسی، مردم اندونزی هنوز در مورد انجام فعالیت سیاسی در مساجد نوعی هراس دارند و صحبت ها و فعالیت های سیاسی بیشتر در تالارها و در دفاتر کاری انجام می شود، چون مردم مناسب نمی دانند در مساجد امور سیاسی را مطرح کنند، البته به نظر شخص بنده و دوستان من این طرز تفکر مردم هنوز سنتی است و می تواند بهتر از این باشد.

* میزان آشنایی مردم اندونزی با جمهوری اسلامی ایران و مرحوم امام خمینی(ره) چه اندازه است و جمهوری اسلامی ایران چه جایگاهی در افکار عمومی مردم اندونزی دارد؟

مردم اندونزی در رابطه با سؤال شما به دو دسته تقسیم می شوند: دسته اول تحصیل کرده ها و روشنفکران هستند که در شهرهای بزرگ زندگی می کنند و به راحتی به رسانه ها دسترسی دارند که قطعا هم جمهوری اسلامی و هم امام خمینی(ره) را می شناسند، اما دسته دوم عوام هستند که در نقاط دور دست با امکانات کم زندگی می کنند و ممکن است شناختی از جمهوری اسلامی نداشته باشند اما آنها که می شناسند اگر پیرو نهضت العلما باشند، دیدگاه آنها نسبت به جمهوری اسلامی و امام خمینی(ره) مثبت است به ویژه نسبت به امام خمینی(ره) که به عنوان شخصیت بزرگ عرفانی از ایشان یاد می شود که توانست پادشاهی پهلوی را سرنگون کند و حکومت تشکیل دهد.

ضمنا باید اضافه کنم که اخبار و اطلاعات درباره ایران در اندونزی خیلی کم هست و اطلاعات و اخباری درباره ایران منتشر نمی شود و شاید این هم به خاطر تحریم ها باشد و موانعی بر سر راه آن وجود باشد.

- تعداد شیعیان اندونزی چه اندازه است و در چه نقاطی تمرکز دارند؟

طبق آماری که اطلاع داریم در سراسر اندونزی حدود دو میلیون شیعه وجود دارد که در شهرهای بزرگ و جزائر و جاهای دوردست زندگی می کنند و چون اقلیت هستند در منطقه خاصی تمرکز  ندارند و فقط در مناسبت های خاص جمعیت فراوان آنها را مشاهده می کنیم مانند مراسم اربعین و عاشورای حسینی که تازه حضور برادران شیعه را در اندونزی احساس می کنیم. آنها زندگی خوبی با مردم منطقه دارند.

- آیا شیعیان اندونزی از آزادی های دینی در انجام شعائر دینی و مذهبی خود آزادی دارند و ممانعتی از جانب دولت یا جریان های دیگر برای آزادی آنها وجود دارد؟ و دوم اینکه شیعیان اندونزی یا مساجد و مراکز خاصی برای فعالیت دارند؟

آنچه جذاب است این که شیعیان در اندونزی فعالیت های فراوانی دارند، ما هم این فعالیت ها را مشاهده می کنیم، به عنوان مثال شیعیان جزیره "ریو" شهر "کاریمون" مجالسی برگزار می کنند و مدرسه ای دارند که صدها شاگرد دارد. همچنین جاوه و سوماترا  جزایری هستند که شیعیان در آنجا فعالیت می کنند. در جاوه غربی نیز همین طور و در نزدیکی های پایتخت هم سازمان مردمی "ابی" و سازمان مردمی "ایجابی" داریم که این دو سازمان مردمی شیعی بوده و فعال هستند و دوستان تحصیل کرده شیعی هم در آنجا داریم. هچنین مؤسسه شیعی دیگری داریم که با آنها تعامل داریم.

- درباره فعالیت تکفیری ها در اندوزی خبرهایی شنیده ایم که شما قطعا از آن بیشتر مطلعید. آیا فعالیت تکفیری ها در اندونزی همچنان نیز ادامه دارد و موضع نهضت العلما نسبت به فعالیت تکفیری ها چیست؟

همان طور که در آغاز سخنان اشاره شد، اصولا یکی از اهداف تاسیس نهضت العلما مبارزه با جریان های تکفیری و افراطی است و از این رو موضع ما از معلوم است. ما همواره هم در سطح رسانه و هم در میدان با آنها مبارزه و مقابله می کنیم، اما باید پذیرفت که سرمایه آنها نسبت به ما بیشتر است و قابل مقایسه نیست و با اینکه اکثریت هستیم، اما از لحاظ سرمایه ما در سطح پایین تری نسبت به آنها قرار داریم و از این رو در مقابله با آنها با مشکلات فراوانی روبرو هستیم و مقابله با جریانی با این سرمایه کلان سخت و دشوار است.

درباره ممنوعیت فعالیت آنها قطعا موانعی بر سر راه آنها قرار داده ایم، اما چیزی که هست در اندونزی فعالیت هر دین و مذهبی جایز است به شرط اینکه خطری برای امنیت ملی نداشته باشند، در غیر این صورت دولت به شدت با آنها قابله می کند، لذا تا زمانی که توطئه ای علیه کشور نداشته باشند و با آرامش زندگی کنند، قابل تحمل هستند.

حضور و فعالیت آنها در این کشور تا چه اندازه مؤثر بوده است؟

کسانی که تحت تاثیر تکفیری ها و وهابیت قرار می گیرند، افراد عوامی هستند که در برابر اندیشه آنها چیزی برای دفاع از خود ندارند، اما مسلمانانی که اطلاعاتی دارند و تحصیل کرده هستند و با نهضت العلما ارتباط دارند، اهل میانه روی، اعتدال و توازن بوده و جریان تکفیری و وهابی را قبول نمی کنند.

- نظر شما درباره وجوه اشتراک میان ایران و اندونزی چیست؟ چه در زمینه دولت ها و چه در زمینه ملت ها و مردم چه وجوه اشتراکی در زمینه های مختلف دینی و مذهبی و فرهنگی وجود دارد که بتواند زمینه ارتباط بیشتر مردم دو کشور باشد؟

مسلمانان اندونزی به ویژه نهضتی ها در مجالس خاندان پیامبر(ص) و ذریه پیامبر اعظم(ص) حضور دارند و این مجالس را به شدت قبول دارند. آنها به مجالس سادات احترام می گذارند و به آن تبرک می جویند و از دعا و سخنرانی ها و فضائل آنها استفاده می کنند و این فرهنگ علاقه به اهل بیت(ع) و سادات از 800 سال پیش در اندونزی بوده و هست و خواهد بود.

در این میان اشتراکات مختلفی وجود دارد و نمونه های مختلفی می توان گفت، مانند مراسم عبادی شب های جمعه که ما دعایی داریم به نام "دعاء الارواح" که در این دعا اسامی درگذشتگان و ذریه پیامبر(ص) را یکی یکی نام می بریم و برای آنها طلب رحمت می کنیم و این نشان می دهد که اهل سنت به ویژه پیروان امام شافعی ارتباطی قوی با پیامبر(ص) و خاندان ایشان دارند و آن را تقویت می کنند.

مسلمانان اندونزی به ویژه تحصیل کرده ها ارتباط خوبی با شیعیان دارند، اما در برخی جاها شیعیان به حاشیه رانده شده اند و این به خاطر تبلیغات سوء وهابی ها است.

- یکی از ضرورت هایی که با توجه به درگیری های جهان اسلام وجود دارد و توطئه ای که علیه جهان اسلام از سوی آمریکا و استکبار جهانی وجود دارد، مساله ضروری وحدت جهان اسلام است. ارزیابی شما از نقش جمهوری اسلامی ایران در ایجاد وحدت اسلامی در این زمینه چیست؟

به نظر من ایران از سوی خدا انتخاب شده تا کارهای بزرگ تری انجام دهد و با مسؤولیت بزرگ تری گام بردارد. امام خمینی(ره) را مردم می شناسند و ایشان را به عنوان شخصیتی مجاهد ضد استکبار و مدافع حقوق مردم و ضد شاه می دانند، ایشان چهره ای ممتازی در میان مردم اندونزی دارد.

- اشاره کردید که مردم اندونزی به سادات اعتقاد دارند و در مراسم آنها شرکت می کنند. منظور شما از این مراسم چیست؟

به عنوان مثال مراسمی به نام "حول" داریم که مربوط به سالگرد وفات سادات است و مردم با حضور خود در این مراسم ها به سادات بسیار احترام می کنند به ویژه اگر آن سید روحانی نیز باشد.

- آیا مراسم های ویژه اهل بیت(ع) نیز در اندونزی برگزار می شود مانند بزرگداشت ولادت ها و شهادت های اهل بیت و خاندان پیامبر(ص)؟

بزرگ ترین مراسم ما همان میلاد پیامبر(ص) است که مراسمی بزرگ تر از آن نداریم، البته ما در مورد خاندان پیامبر(ص) بیشتر روی شخصیت پیامبر(ص) تمرکز می کنیم و این را اضافه می کنیم که فقط میلاد پیامبر(ص) نیست و گاهی هر ماه برای ایشان مراسم مولودی خوانی برگزار می شود و معتقدیم که اگر جشن ها به پیامبر(ص) اختصاص داشته باشد بهتر است تا محبت ما به ایشان متمرکز گردد.

یکی دیگر از نشانه های محبت مردم اندونزی به خاندان پیامبر(ص) و شخصیت های بزرگ این است که در مراسم و جشن ها از سادات دعوت می کنند تا در بالای مجلس بنشینند و برای آنها جایگاه ویژه ای در مراسم ها در نظر گرفته و برای آنها احترام قائل هستند، حتی به آنها فرصت داده می شود تا تک تک آنها درباره پیامبر(ص) صحبت کرده و حدیثی بخوانند.

گفت و گو: سید احمد احمدزاده