به گزارش خبرگزاری حوزه، به مناسبت فرارسیدن ماه ذی الحجه، در نشست علمی،پژوهشی جمعی از روحانیون حج و زیارت، مهمترین آثار حج را بر محور نهج البلاغه تبیین شد.

حجت الاسلام ایمان شکیبایی در ابتدای این نشست گفت: حج از مهم ترین فرائضی است که برای مسلمین قرار داده شده است. ائمه (علیهم السلام) به طرق گوناگون بر اهمیت و جایگاه آن تأکید داشته اند و در این میان نهج البلاغه مستثنا نیست. کلمات و سخنان فراوانی از مولا علی (علیه السلام) در نهج البلاغه گزارش شده است که اهمیت و ضرورت این فریضه را در اسلام بیان می دارد. امیرالمومنین(علیه السلام) در اولین خطبه از نهج البلاغه فرمود:وَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ حَجَّ بَیْتِهِ الْحَرَامِ الَّذِی جَعَلَهُ قِبْلَةً لِلْأَنَامِ...و خداوند حج خانه محترمش را بر شما واجب کرد، همان خانه ای که آن را برای مردم قبله قرار داد؛ باید توجه داشت کعبه تنها برای تعیین جهت قبله یا زیارت در ایام ذی الحجه بنا نشده است بلکه درس ها و نکات فراوانی پیرامون حج خانه خدا وجود دارد که توجه به آنها انسان را از جهل و غفلت می رهاند.

مدرّس نهج البلاغه در ادامه به بدعهدی های وزارت حج عربستان در سال ۱۴۰۰اشاره نموده و گفت: اگر چه از گردهمایی حضوری در این فریضه واجب الهی محروم شدیم ولی با پای دل زائر کعبه معظمه می شویم و در ادامه مهمترین آثار حج را بر محور معارف نهج البلاغه مورد بررسی قرار می دهیم به امید آن روز که توفیق زیارت حج ابراهیمی نصیب همگان گردد.

حجت الاسلام شکیبایی افزود: خطبه ها و نامه ها و حکمت های نهج البلاغه، اشارات بلیغی به آثار معنوی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حج دارند که در ذیل به مهمترین آنها اشاره خواهد شد.

مهمترین آثار حج بر محور معارف نهج البلاغه

وی در ادامه به مهمترین آثار حج بر محور معارف نهج البلاغه اشاره کرد و گفت:

۱)تواضع و فروتنی

اعمالی مانند احرام و کندن تمام لباس و زر و زیور و قناعت کردن به دو تکه پارچه احرام، طواف خانه خدا، سعی و صفا و مروه و وقوف در بیابان عرفات، مشعر و منا و تراشیدن موی سر و ذبح قربانی وسنگ زدن به نماد شیطان و ... همه و همه آموزنده تواضع و فروتنی در برابر عظمت پروردگارند و به راستی بت های غرور و تکبر و نخوت را در درون کعبه جان انسان در هم می شکند. به همین دلیل امام علی (علیه السلام) در خطبه اول می فرمایند: ... وَ جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلَامَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَ إِذْعَانِهِمْ لِعِزَّتِهِ ... خداوند سبحان، حج را علامت فروتنی آن ها در برابر عظمتش و نشانه ای از اعترافشان برای عزتش قرار داد ... .

 ۲)سبب رحمت الهی

به فرمایش امیرالمومنین(علیه السلام)، در سایه برگزاری این مراسم معنوی، اثرات زیبایی از رحمت الهی، نصیب افراد و جوامع مسلمان می گردد امیرالمومنین(علیه السلام) در خطبه ۱۹۲فرمود: “… جَعَلَهُ اللَّهُ سَبَباً لِرَحْمَتِهِ” ” خداوند سبحان… حج را سببی برای رحمت خویش قرار داد.”

۳)وصال بهشت

امیرالمومنین(علیه السلام)در خطبه ۱۹۲نهج البلاغه فرمود: “جَعَلَهُ اللّهُ… وَوُصْلَةً إِلَی جَنَّتِهِ” ” …خداوند حج را وسیله ای برای رسیدن مردم به بهشت قرار داد.”حج گزاران و کارگزاران حج، با لبّیک به این فرمان الهی، درهای بهشت الهی را به روی خویش می گشایند و راه رسیدن به بهشت جاویدان را برای خود هموار می نمایند.

۴)همبستگی دینی

حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام)در حکمت ۲۵۲ علت تشریع حج را نزدیکی و وحدت میان مسلمانان برمی‌شمرد:” فَرَضَ اللّهُ… وَالْحَجَّ تَقْوبَةً لِلدِّین”. ” خداوند حج را برای همبستگی مسلمانان واجب گردانید.” تألیف قلوب مسلمین و انس و وحدت میان آنان و نزدیکی و شناخت حال همدیگر، از آثار پرشکوه این فریضه الهی است که حضرت امیر علیه السلام بدان اشاره فرموده اند.

۵) شست و شوی گناهان

امیرالمومنین(علیه السلام)در خطبه ۱۱۰می فرماید: ” وَحَجُّ الْبَیْتِ وَاعْتِمَارُهُ،… وَیَرْحَضَانِ الذَّنْبَ”. ” حج و عمره بیت اللّه الحرام… شستشو دهنده گناهان هستند.”

۶) رونق اقتصادی

امیرالمومنین(علیه السلام)در خطبه ۱۱فرموده است:” وَحَجُّ الْبَیْتِ وَاعْتِمَارُهُ، فَإِنَّهُمَا یَنْفِیَانِ الْفَقْرَ…”. ” حج و عمره خانه خدا ، نابود کننده فقر هستند.” آثار فراوان اقتصادی حج غیر قابل انکار است. رفع فقر و آبادانی بلاد مسلمین و رونق اقتصادی جوامع مسلمان ، از دیگر آثار این فریضه الهی است که حضرت بدان اشاره دارند.

۷) آمرزش الهی

در همین راستا امیرالمومنین(علیه السلام)در نهج البلاغه در خطبه اول از فریضه حج به عنوان یکی از اسباب آمرزش الهی یاد می کندو می فرماید: “… وَیَتَبَادَرُونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ” . ” دعوت شوندگان حج بیت اللّه الحرام… به سوی وعدگاه آمرزش الهی می شتابند.” آمرزش و غفران الهی، مهمترین آثار و ره آوردی است که هر مسافر خانه خدا می تواند برای خود به ارمغان آورد. ارمغان از جایی که حاجی میهمان است و پذیرایی میهمان با غفران الهی صورت می گیرد . و میهمانِ عارف در این خوان ضیافت، آمرزش الهی را می خواهد و در طلبش شتاب فراوان دارد.

۸) پاکسازی و خلوص

امیرالمومنین(علیه السلام)درخطبه ۱۹۲ نهج البلاغه می فرماید:“… وَتَمْحِیصاً بَلِیغاً…“ ” و خداوند سبحان حج را برای پاکسازی و خالص شدن قرار داد.” حج صحنه آزمایش است که به خودسازی مسلمان و پاکسازی درونی و خالص شدن اعمال و نیّات او می انجامد.

۹) سود معنوی

امیرالمومنین(علیه السلام)در خطبه اول نهج البلاغه اشاره دقیق و عمیقی به این مطلب دارند که نه تنها یک سودمعنوی بلکه سودهای متعدد معنوی در فریضه حج نهفته است و می فرماید: “… یُحْرِزُونَ الاْءَرْبَاحَ فِی مَتْجَرِ عِبَادَتِهِ“. دعوت شوندگان حج بیت الحرام … سودهای فراوان در این تجارت گاه عبادت الهی به دست می آورند. بندگی خداوند سود سرشار دارد. هر که به خداوند نزدیکتر شد، بی نیازتر شد.

۱۰)جهاد ناتوانان

امیرالمومنین(علیه السلام) در باب ثمره جهادی حج درحکمت ۱۳۶ نهج البلاغه می فرماید: الحج جهاد کل ضعیف. حج کردن جهاد هر ناتوانی است.

مدرس نهج البلاغه درادامه به آثار بی توجهی به فریضه حج و ترک آن در غیر حالت ممنوعیت اشاره نموده و گفت: امیرالمومنین(علیه السلام)در نامه ۴۷ نهج البلاغه به این مساله مهم توجه داشته و همگان را مورد تذکر قرار داده اند و فرموده است: “وَاللّهَ اللّهَ فِی بَیْتِ رَبِّکُمْ، لاَ تُخَلُّوهُ مَا بَقِیتُمْ، فَإنَّهُ إنْ تُرِکَ لَمْ تُنَاظَرُوا“.” خدا را ، خدا را ، درباره خانه پروردگارتان ، تا هستید آن را خالی مگذارید ؛ زیرا اگر کعبه خلوت شود، مهلت داده نمی شوید.”

وی در پایان گفت: نامه ۴۷ نهج البلاغه وصیّت نامه بسیار مهمّ حضرت است که ایشان در حساس ترین لحظات عمر مبارکشان یعنی پس از ضربت خوردن از شقی ترین مردم، در ماه رمضان سال ۴۰هجری در بستر شهادت به امام حسن و امام حسین علیهماالسلام بیان فرمودند. در جمله فوق که قسمتی از وصیت نامه و سفارش به خانه خدا و حج می باشد، امام (علیه السلام) از آثار مهمّ ترک حج و تضعیف این مراسم را نزول عذاب الهی می داند.