سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ |۲۱ شوال ۱۴۴۵ | Apr 30, 2024
کد خبر: 1074521
۱۴ اسفند ۱۴۰۱ - ۱۰:۰۹

واژه آخوند، طلبه و روحانی به چه معناست؟

طلاب

حوزه/ آخوند، طلبه، روحانی و حوزوی از جمله مفاهیمی است که به دانش‌آموختگان حوزه‌های علمیه گفته می‌شود. آخوند و روحانی به معنای دانشمند و پیشوای دینی است و به محصلین سطوح اولیه حوزه نیز طلبه می‌گویند.

به گزارش خبرگزاری حوزه، آخوند، طلبه، روحانی و حوزوی از جمله مفاهیمی است که به دانش‌آموختگان حوزه‌های علمیه گفته می‌شود. آخوند و روحانی به معنای دانشمند و پیشوای دینی است و به محصلین سطوح اولیه حوزه نیز طلبه می‌گویند.

اصطلاح آخوند

آخوند واژه‌ای فارسی به معنای مُعلم، عالِم روحانی، واعظ و پیشوای مذهبی است.[۱] درباره اصل و ریشه این کلمه، اختلاف وجود دارد. گفته شده که نخستین مورد کاربرد واژه آخوند به عنوانی احترام آمیز، برای روحانیون دانشمند در ایران به دوره تیموریان برمی‌گردد.

در دوره صفویه، حرمت این کلمه حفظ شد و بر مردمانِ بسیار دانشمند اطلاق گردید. در عصر قاجار کاربرد این کلمه گسترش بیشتری یافت و معلمان مکتب‌خانه‌ها را نیز در بر گرفت. البته این کلمه در میان دانشمندان آن روزگار جایگاهی والا داشت؛ برای مثال به مشهورترین فقیه اواخر عصر قاجار یعنی محقق خراسانی، «آخوند» گفته می‌شد. اکنون این کلمه به گونه عام به معنای پیشوای دینی به کار می‌رود.[۲]

اصطلاح طلبه

طلبه اصطلاحی است که به روحانیان دینی و بیشتر در مورد محصلین سطوح اولیه حوزه استفاده می‌شود. این کلمه در معنای لغوی، به معنای طالب است و معنای گسترده‌ای را در برمی‌گیرد که شامل طالبان علم و غیر آن می‌گردد؛ اما در خصوص طلاب علوم دینی به کار برده می‌شود. در بسیاری موارد نیز با پسوند و قید «علوم حوزوی» یا «علوم دینی» آورده می‌شود.

تا نیمه قرن چهاردهم هجری، طلبه وارد مکتب خانه‌ها می‌شد و پس از آشنایی با حروف الفبا به فراگرفتن قرآن کریم می‌پرداخت و پس از آشنایی مختصری با مقدماتِ صرف و نحو و غیره، داخل حوزه می‌گردید. امروزه با گشایش مدارس جدید و انقراض مکتب‌خانه‌ها، دانش آموزان پس از تکمیل دوره تحصیلی و پس از امتحانات ورودی و مصاحبه وارد حوزه می‌گردند.[۳]

اصطلاح روحانی

روحانی به محصلان، مدرسان و محققان علوم دینی در حوزه‌های علمیه گفته می‌شود. روحانی در لغت به معنای دانشمند دینی و پیشوای مذهبی آمده است.[۴]

روحانیان افرادی هستند که در حوزه‌های علمیه به تحصیل، تدریس و تهذیب مشغول شده و پس از ملّبس شدن به لباس روحانیت به تبلیغ و ارشاد مردم در جهت تحقق عینی دین می‌پردازند. البته هر مسلمانی، مسئولیت شناخت و تبلیغ اسلام و عمل به آن را دارد؛ اما نظریه‌پردازی تخصصی به‌ویژه در هنگام برخورد نصوص دینی با چالش‌های معاصر، بر عهده متخصصان و عالمان روحانی و دین‌شناس است.[۵]

منابع

۱. عمید، «آخوند»، فرهنگ فارسی، سایت واژه‌یاب.

۲. دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران: نشر مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۶۹، ج۱، ص۱۵۰

۳. دائره المعارف تشیع، زیر نظر احمد صدر، حاج سید جوادی، کامران فانی و بهاء الدین خرمشاهی، تهران: نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۳، ج۱۰، ص۵۱۲-۵۱۳

۴. معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، تهران: امیر کبیر، ۱۳۷۶، ج۲، ص۱۶۸۴

۵. خسرو پناه، عبد الحسین، جریان شناسی فکری ایران معاصر، قم: مؤسسه فرهنگی حکمت نوین اسلامی، ۱۳۸۸، ص ۴

منبع: ویکی پاسخ

برچسب‌ها

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • لغتنامه فارسی دهخدا IR ۱۸:۰۱ - ۱۴۰۱/۱۲/۱۵
    0 0
    پاسخ
    در متن مقاله فوق آمده است که ««روحانی در لغت به معنای دانشمند دینی و پیشوای مذهبی آمده است.[معین، محمد، فرهنگ فارسی معین] »» با جستجو در اینترنت مشاهده شد در سایر فرهنگنامه های لغوی مثل لغتنامه های عربی یا لغتنامه فارسی دهخدا، چنین معنایی برای «لغت روحانی» نیامده است و ظاهراً ذکر چنین معنایی برای لغت روحانی به دلیل متأخر بودن و جدید بودن فرهنگ فارسی معین است زیرا فرهنگ نامه های قدیمی فارسی و عربی چنین معنایی را مطلقاً ذکر نکرده اند. بطور نمونه فرهنگ نامه دهخدا نوشته است ««منسوب به روح، با صفا و ...»» و طلبه دینی یا پیشوای مذهبی یا عبارت مشابه آن را مطلقاً ندارد.
  • خ IR ۱۹:۲۹ - ۱۴۰۱/۱۲/۱۵
    1 0
    پاسخ
    این را که همه میدانند
  • فرزندان روح الله CA ۰۱:۳۸ - ۱۴۰۱/۱۲/۱۸
    0 1
    پاسخ
    آخوند⇐آقاخوند⇐آقاخواند⇐ آقایی که می تواند بخواند! ﷽. اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ (بخوان به نام پروردگارت كه جهان را آفريد)﴿۱﴾ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ (همان كس كه ‏انسان را از خون بسته‏ اي خلق كرد)﴿۲﴾ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ (بخوان كه پروردگارت از همه بزرگوارتر است)﴿۳﴾ الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ (همان كسي كه به وسيله قلم تعليم نمود)﴿۴﴾ عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ (و به انسان آنچه را نمي‏دانست ياد داد)﴿۵﴾. من جاهل بودم، عالم شدم به محمد(ص)! 🔸«سلمان را که داخل بردند. به خیالت تکبر گرفت؟ نه! تواضعش چند برابر بیشتر شد. همه چیزش را به محمد(ص) نسبت داد. گفتند:شما فقیر بودی یا غنی؟ گفت:من فقیر بودم، غنی شدم به محمد(ص). من یتیم بودم، پدردار شدم به محمد(ص). کافر بودی یا مُسلم؟ گفت:کافر بودم، بعد مُسلم شدم به محمد(ص). همه چیز را همینطور گفت. هرچه پرسیدند، جواب داد. گفتند:جاهل بودی یا عالم؟ گفت:من جاهل بودم، عالم شدم. گفتند:غلام بودی یا آزاد؟ گفت:غلام بودم، آزاد شدم به محمد(ص)، همه‌اش محمد (ص). امیدوارم ان شاء الله همیشه دلتان از نور این خانواده پر باشد.» (طوبای محبت؛مجالس حاج محمد اسماعیل دولابی)🔸 «جِئْنَاک یا علی نَسْأَلُک عَنْ مَعْرِفَتِک بِالنُّورَانِیةِ؟» حاج قاسم گفت:«هر كس به مدار مغناطيسی علی‌ بن‌ ابی‌طالب(ع) نزدیکتر شد، اين مدار بر او اثر می‌گذارد؛ او کمیل‌ بن‌ زیاد می‌شود، او ابوذرغفاری می‌شود، او سلمان پاک می‌شود.» با کمیل و کمال(https://hawzahnews.com/x5C48) و سفیران هدایت، ما طلبه هستیم در کل 🌏! طلبه و طالب علم امام- امام علی بن ابی طالب! اَلسَّلامُ عَلَیْک! گر چه دوریم به یاد تو سخن میگوییم /بعد منزل نبود در سفر روحانی(https://hawzahnews.com/x9BWn)! هر کجا که هستیم، همه در یک دل و روح و بیت هستیم...بیت الزهرا، بهشت زهرا، بیت رهبری! زیر یک سقف با شهدای آسمانی! 🔹«در روایت است که از حضرت عیسی(ع) سؤال کردند:ای روح‌الله، با چه کسی مُجالست و هم‌نشینی کنیم؟ فرمود:با کسی که دیدن او شما را به یاد خدا می‌آورد، و سخن او بر دانش شما می‌افزاید، و عمل او شما را به آخرت علاقمند می‌کند.»( http://bahjat.ir/content/12918)🔹 فرزندان روح الله همه روحانی هستند! حاج قاسم گفت(https://defapress.ir/439812):«این سید حسن نصرالله🇱🇧🇵🇸، یک طلبه است! دشمن چرا از او میترسد؟» «ای شیخ، آیا بقیه راه را تا آخر می دانید؟» یا بقیة الله، بقیه راه ما را هدایت کن!