به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «یاد خداوندمتعال» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

هر مؤمنی بر گردن برادر دینی خود هشتاد حق دارد. کدامیک از ما توانسته‌ایم این حقوق برادر دینی خود را رعایت کنیم؟

حال به چند نمونه از این حقوق اشاره می‌کنم:

برای مثال فرض بفرمایید انسان به واسطه حسادتی که داشته، چقدر حق دیگری را پایمال کرده است؟ چقدر پشت سرش حرف زده است؟

کسی که صفت حسادت داشته باشد، ایمان ندارد. روایات متعددی در این زمینه وجود دارد و در علم اخلاق نیز باب مفصلی به حسادت اختصاص داده شده است.

هر مؤمنی که نسبت به برادر دینی خود حسادت داشته باشد، همانطوری که نمک در آب حل می‌شود، ایمان نیز در قلب حسود آب می‌شود و از بین می‏رود. انسان حسود هم دشمن خدا، هم دشمن بنده خدا و هم دشمن نعمت‌های خداست. بجای حسادت به خانه، ماشین و زندگی دیگران، باید خدا را برای این نعمتی که به آنها داده است شکر کند و بگوید خدایا مرا نیز از این نعمت‏ها بهره‏مند فرما. در حسادت هیچ سودی نیست، انسان وقتی به ‏واسطه صفت حسادت به دیگری ضرر مالی، آبرو و... وارد کند، حق‌الناس را پایمال می‏کند و خدا از این حق نمی‌گذرد؛ بلکه باید صاحب حق را راضی کند. خداوند متعال همه را می‏بخشد اما حق‌‏الناس را خود انسان باید بپردازد و جبران کند.

حق‌‏الناس دو جرم دارد: یکی جرم کسی که حقش را از بین بردم و دیگری آن است که خلاف قول و امر خدا عمل کردم، اگر حق‌الناس را ادا کنی خدا هم می‌بخشد و عفو می‌کند.

در رابطه با اذیت کردن مؤمن روایت است که: «مَنْ آذَی مُؤْمِناً وَ لَوْ بِشَطْرِ کَلِمَةٍ جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَکْتُوباً بَیْنَ عَیْنَیْهِ آیِسٌ مِنْ رَحْمَةِ اللَّه»؛ کسی که مؤمنی ( همسر، فرزند، دوست، غریبه) را بی‌مورد اذیت کند، گرچه با یک کلمه، روز قیامت در حالی محشور می‌شود که روی پیشانی‌اش نوشته شده مأیوس از رحمت الهی است.

در روایت دیگری آمده است: «إِذا کانَ یومُ القیامةِ نادی منادٍ: أَینَ الصدودُ لأَولِیائِی؟ فیقومُ قومٌ لیسَ علی وجوهِهِم لَحْمٌ فیُقَالُ: هؤلاءِ الّذینَ آذَوْا المؤمنینَ و نصبُوا لهم و عانَدوُهم و عنَّفُوهُم فی دِینِهِم ثمّ یؤمرُ بِهِمْ إلی جَهَنَّمَ»؛ در روز قیامت، ندا کننده ای ندا دردهد: کجایند آزار دهندگان دوستان من؟ پس گروهی برخیزند که صورتشان گوشت ندارد و گفته می‌شود: اینان کسانی هستند که مؤمنان را بی‏جهت آزار دادند و با آنان دشمنی و مخالفت کردند و در دینشان برایشان سخت گرفتند؛ سپس به انداختن آنها در جهنّم فرمان داده می‌شود.

چقدر مؤمنین را عمدا و یا سهوا اذیت کرده‌ایم، چقدر غیبت کرده‌ایم، چقدر تهمت زده‌ایم که تهمت از گناهان کبیره‌ است، چقدر ترور شخصیت‌ها کرده‌ایم و آبرو ریخته‌ایم، با ریختن آبروی کسی او هر روز می‏میرد و زنده می‏شود و از خدا از این حق نمی‏گذرد چون حق‏‌الناس است.

مسخره کردن مؤمن نیز حق‌‏الناس و کفر به خدا و گناه کبیره است. مؤمن محترم و عزیز است. این‌ رفتارها حق الناس است، خدا از حق خودش می‌گذرد ولی از حق‌‏الناس نه!

اسراف در معاش حرام است، پول رزقی است که خدا به تو داده، حق نداری هر جایی که دلت می‌خواهد خرج کنی؛ بلکه جایی باید خرج شود که خدا راضی باشد، «ألمالُ مالُ اللّه»؛ این پول دست تو امانت است پس طبق دستور خدا باید خرج کنی نه طبق دستوری که شیطان به تو می‌دهد. لذا در مجالس و مصارف، خیلی باید حواسمان را جمع کنیم.

در جشن‌ها چه اموالی خارج می‌شود، روز قیامت برای این‌ها باید جواب دهید.

کم‌فروشی و قیمت ناعادلانه گفتن به مشتری حق‌‏الناس است.

کلاهبرداری و یا غش در معامله حق‏‌الناس است؛ مثلا برنج یا چایی پانصد تومانی را با دوهزار تومانی قاطی کردی و فروختی.

تا زمانی که نفس می‌کشیم می‏توانیم اشتباه‌هایمان را با توبه، جلب رضایت و طلب حلالیت جبران کنیم.