خبرگزاری حوزه | همه بدبختی ها، پس از شهادت علامه شیخ فضل الله نوری، یکی پس از دیگری بر سَر ملت و مملکت و علمایی که به تذکرات ایشان توجه نکردند یا سکوت و مدارا کردند،فرود آمد!
وقتی ثقةالاسلام تبریزی، خبر شهادت مرجع بصیر، علامه شیخ فضل الله نوری(ره) را شنید بر سَر خود زد و یاد پیش بینی های شیخ افتاد و گفت: و بعد نوبت ماست!!
سه سالِ بعد، در ظهر عاشورا، روسهای تزاری که در قضیه فتنه دین ستیزان،با جریان غربگرای مشروطه همکار و همراه شده بودند، ثقة الاسلام تبریزی را به جرم تحریک مردم برای کشتن سربازان روس، با جمعی دیگر،دار زدند.
جالب است که نیکلای دوم، تزار وقت روسیه، در پاسخ به اعتراضات به این عمل گفته بود:
اعدام و دار زدن عالم دینی رو خود شما ایرانی ها در قضیه اعدام شیخ فضل الله، به ما یاد دادید!
ثقة الاسلام در لباس روحانی و در فتنه انگلیسی مشروطه، ترجیح داد بجای حمایت همه‌جانبه از اسلام خواهان پایتخت با محوریت شیخ شهید(مشروعه خواهان)، تقیه اختیار نماید! و طرفداران علامه شیخ فضل الله نوری را نیز به سکوت و تقیه ترغیب کند و از اطرافش، پراکنده نماید!
ثقة الاسلام تبریزی در نامه ۲۱ ربیع الاول ۱۳۲۵ ق به میرزا فضلعلی آقا(وکیل فاضل تبریز در مجلس، از حامیان جدی اصل پیشنهادی علامه شیخ فضل الله نوری در نظارت علما بر مصوبات مجلس که به خاطر همین جدیّت، دشمنانی در تهران و تبریز و بخصوص باند حسن تقی زاده پیدا کرده بود به منظور منصرف کردن او، می نویسد:
... نمی گویم دین و مذهب و تدین باید ترک شود...اما این را عرض می کنم که اگر در مسئله ای دیدید که کار پیش نمی‌رود، پُر اصرار نفرمایید! ...در اینگونه مواقع سکوت بهتر است! مثل ائمه!!! که در موقع ضرورت با تقیه راه می رفتند!!!
در اینجا باید به جناب ثقة الاسلام تبریزی ره گفت:
البته مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره)، از شما بیشتر درس «تقیه» را از بَر بود! منتها می‌دانست، آنجا که پای «بدعت» در دین و «تغییر حلال و حرام الهی» در بین است، به فرمان پیامبر(ص) وظیفه علما نه «سکوت» که «فریاد» است.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ : إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فِی أُمَّتِی فَلْیُظْهِرِ الْعَالِمُ عِلْمَهُ فَإِنْ لَمْ یَفْعَلْ فَعَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ
زمانی که در میان امتم بدعتها آشکار شود، بر عالمان واجب است که علمشان را اظهار کنند (روشنگری نمایند) و هر عالمی که چنین نکند، مستوجب لعن خداوند است. (الاصول من الکافی، کلینی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ۵۴/۱ : کتاب فضل العلم، باب البدع و الرأی و القیاس)
ثقة الاسلام تبریزی نتیجه این سکوت و تقیه را سه سال بعد دید همچنان که خود پیش‌بینی کرده بود نوبت او و دیگر بزرگان رسید هتک حرمت یا کشته شدند!
ولی آنچه مسلم است اگر او به توصیه ها، تذکرات و هشدارهای مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره) که اعلم علمای وقت که مرجعیت تام علمی و سیاسی داشت توجه می کرد، تاریخ طور دیگری رقم می خورد.
منابع: تلخیص و برگرفته از کتاب خانه بردامنه آتشفشان و کتاب آخرین آواز قو، استادعلی ابوالحسنی منذر و...
هادی حمیدی
