حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه خراسان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، به مبانی قرآنی مذاکره اشاره کرد و اظهار داشت: آیه شریفه «وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَ تَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ» از سوره انفال، به روشنی بیان می‌کند که در صورت تمایل طرف مقابل به صلح، شما نیز با اعتماد به خداوند متعال برای مذاکره اقدام کنید. این آیه نشان می‌دهد که مذاکره، بر خلاف بسیاری از تصورات نادرست، در اندیشه اسلامی جایگاهی عقلانی و منطقی دارد و به‌عنوان راهکاری برای رفع اختلافات در مواقع بحرانی مطرح شده است.
وی با تشریح دیدگاه اسلامی نسبت به مذاکره، ابراز کرد: در قرآن کریم، روایات معصومین(علیهم‌السلام) و سیره بزرگان دین، مذاکره به‌عنوان ابزاری منطقی و عقلانی برای رفع اختلافات مورد تاکید قرار گرفته است، مذاکره سیاسی در هنگام تضادها و کشمکش‌ها، نه تنها یک روند عقلانی و منطقی است، بلکه دارای پشتوانه‌ای وحیانی نیز می‌باشد، این روش، به‌منظور حل مسالمت‌آمیز اختلافات و رسیدن به توافق مطلوب از طریق تبادل نظریات میان دو طرف، کارآمد است.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی با اشاره به تاریخ اسلام، بیان کرد: نمونه‌های متعددی از مذاکرات در تاریخ اسلام وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت این ابزار به‌عنوان راهکار رفع اختلافات است، مذاکره پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با اهل مکه در جریان صلح حدیبیه، علی‌رغم برخی مخالفت‌ها، به فتح مکه منجر شد، همچنین مذاکرت امام علی(علیه‌السلام) با معاویه و تلاش‌های امام حسن مجتبی(ع) در این زمینه، از مواردی است که اهمیت مذاکره در مواجهه با شرایط بحرانی را نشان می‌دهد، گرچه طرف مقابل در بسیاری از موارد پایبند به اصول مذاکره نبود.
منطق مذاکره از دیدگاه قرآنی
استاد سطوح عالی حوزه علمیه خراسان با تاکید بر وجود یک منطق حاکم بر مذاکره در اندیشه دینی، اظهار کرد: مذاکره زمانی موفق و قابل دفاع است که از منطق صحیح پیروی کند، این منطق در اسلام بر پایه چند اصل بنا شده است.
وی یادآور شد: اولین اصل، دفاع از حقیقت و تحقق عدالت است، طرفین مذاکره باید در تلاش باشند تا حقیقت را ثابت کنند و از بروز هرگونه اجحاف و ظلم جلوگیری کنند، مذاکره باید به گونه‌ای باشد که به اصطلاح، دستاوردی «برد-برد» برای هر دو طرف داشته باشد. همچنین یکی دیگر از پایه‌های مذاکره، بازپس‌گیری حقوق غصب‌شده است، مذاکره باید به نحوی باشد که حقوق تضییع‌شده هر یک از طرفین به صاحبان اصلی آن بازگردانده شود.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه خراسان ادامه داد: دیگر اصل مهم مذاکره، ایستادگی در برابر ظلم و تحمیل است، مذاکره به معنای پذیرش هر خواسته‌ای از سوی طرف مقابل نیست، بلکه در مذاکره باید با موضعی محکم و منطقی، در برابر ظلم مقاومت کرد، نکته مهم دیگر، حرکت بر مدار عزت و حفظ ارزش‌های جامعه است، عزت جامعه نباید در مذاکرات قربانی شود و طرف مذاکره باید مراقب باشد که با هرگونه تصمیم‌گیری یا توافقی عزت نظام خدشه‌دار نشود. همچنین حفظ دستاوردهای گران‌سنگ انقلاب اسلامی از دیگر مواردی است که باید در مذاکره به‌عنوان یک اصل مهم مدنظر قرار گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی تاکید کرد: بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی می‌گذرد و این دستاوردهای ارزشمند باید در هر مذاکره‌ای حفظ شود، مذاکره نباید به ابزاری تبدیل شود که دستاوردهای مهم، در معرض نابودی یا انهدام قرار گیرد، مذاکره‌کنندگان باید به‌گونه‌ای عمل کنند که ارزش‌های انقلاب اسلامی حفظ شود و به طرف مقابل اجازه داده نشود این دستاوردها را تضعیف کند.
اصول مذاکره در نظام اسلامی
این استاد حوزه علمیه با اشاره به ضرورت رعایت اصول حاکم بر مذاکره، تاکید کرد: مذاکره زمانی معنا پیدا می‌کند که بر اساس اصول مشخص و منطقی پیش رود، اولین اصل، فضای مفاهمه و درک متقابل است، اگر طرف مقابل از ابتدا قصد تحمیل نظر خود را داشته باشد و فضای مفاهمه نداشته باشد، این مذاکره به نتیجه نمی‌رسد و باید میز مذاکره ترک شود.
وی تمرکز بر منافع ملی را از دیگر اصول مهم مذاکره خواند و اظهار کرد: مذاکره‌کننده باید نماینده نظام و جامعه باشد و منافع ایران اسلامی را حفظ کند، همچنین پیشرفت در تحقق اهداف شرط ادامه مذاکره است و اگر پیشرفتی حاصل نشود، مذاکره باید پایان یابد، بیان منطقی و استدلال‌های قوی نیز از دیگر اصولی است که در مذاکره باید مورد توجه قرار گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوایی با تاکید بر خطوط قرمز نظام جمهوری اسلامی در مذاکرات، خاطرنشان کرد: در مذاکرات، باید خطوط قرمز نظام کاملاً رعایت شود، اصل نظام، اصل ولایت فقیه و تسلیحات موشکی جمهوری اسلامی از مهم‌ترین خطوط قرمز به‌شمار می‌روند. معنا ندارد که این خطوط قرمز نادیده گرفته شوند یا تضعیف شوند.
جایگاه ولایت فقیه در مذاکرات
استاد سطوح عالی حوزه علمیه خراسان ولایت فقیه را به‌عنوان فصل‌الخطاب در تمام مذاکرات سیاسی مطرح کرد و گفت: نظرات ولی فقیه باید محور و مبنای مذاکرات قرار گیرد، دیدگاه‌های مقام معظم رهبری، مبتنی بر حکمت، بصیرت و جامعیت فکری است، این نظرات دغدغه‌مندانه و بر اساس مصالح نظام و منافع کشور ارائه می‌شود و باید به‌عنوان اصلی‌ترین شاخص و معیار در روند مذاکرات مورد توجه قرار گیرد.
وی تصریح کرد: مذاکره‌کنندگان باید منطق مذاکره و اصول آن را به‌گونه‌ای پیش ببرند که اهداف نظام حفظ گردد و از هرگونه انحراف یا آسیب به دستاوردهای انقلاب اسلامی جلوگیری شود، چراکه ولایت فقیه، به‌عنوان فصل‌الخطاب نظام جمهوری اسلامی، تضمین‌کننده این اصول و سیاست‌هاست.
انتهای پیام. /
نظر شما