حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی میرزایی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، عنوان کرد: در شرایط فعلی شاهد چالش‌های مدیریتی در نهادهای فرهنگی هستیم و وضعیت ایده آل و کارآمدی ندارند و اهمیت بیانیه‌های رهبر معظم انقلاب نیز به این خاطر است که می‌خواهد جریان را از سرچشمه و به صورت بنیادی اصلاح کنند.

وی با تأکید بر لزوم اصلاحات ریشه‌ای، اظهار کرد: ممکن است نیاز به بازنگری در برخی سیاست‌های کلی داشته باشیم زیرا سیاست‌ها امور ثابتی نیستند و با تغییر شرایط زمان و مکان ممکن است تغییر کنند. اگر به صورت موردی مشکلات را بررسی کنیم متوجه می‌شویم که نیازمند بازنگری در سیاست‌ها هستیم و بیانیه‌های مقام معظم رهبری می‌توانند در این راستا راهگشا باشند.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی گفت: مثلاً آیا امروز در کشور وضعیت حضور جوانان مساجد مطلوب است و خروجی آن به صورتی است که نسل جوان جذب آن شوند؟ آیا مساجد محل تلاقی بنیادین، فرهنگی و ایمانی مردم هستند؟ اگر وضعیت امروز مساجد را امروز مطلوب نمی‌دانیم مهم‌ترین عوامل آن مربوط به ناکارآمدی، مسائل علمی، رفتاری و مدیریتی امام جماعت در مسجد است؛ امام جماعتی که تربیت یافته نهاد فرهنگی و مادری به نام حوزه علمیه است.

بیانیه های رهبر معظم انقلاب از نظر شرعی، قانونی و عقلی الزام آور است

وی بیان کرد: رهبر معظم انقلاب امام امت هستند و نقش حاکمیتی و حکمرانی دارند به همین خاطر بیانیه‌های ایشان جنبه نصیحتی و استحبابی ندارد بلکه امر بالاترین شخصیت دستگاه حاکمیت جمهوری اسلامی است و جنبه دستوری دارد و لازم الاجرا است. اما اگرچه تجلیل و تمجید از بیانیه‌ها زیاد است، اما نگاه به آن‌ها به عنوان یک نگاه حقوقی، قانونی و الزام آور نیست و این موضوع باعث می‌شود که بیانیه‌ها پس از مدتی فراموش شوند.

حجت الاسلام و المسلمین میرزایی ادامه داد: مثلاً درباره بیانیه مقام معظم رهبری درباره کرسی‌های نظریه‌پردازی، چندین همایش های بزرگ برگزار شد، اما وقتی کارنامه این کرسی‌ها را بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم که اگر چه توفیقات نسبی و محدودی به دست آمده است اما خروجی قابل قبولی نداشته‌اند و شاهد شکوفایی نواندیشی و نظریه‌پردازی نبوده‌ایم. مسئولیت‌های متعدد مدیران مربوطه سبب شده خروجی و تحقق بیرونی بیانیه‌ها رضایت بخش نباشد.

وی با تاکید بر اینکه بیانیه‌های رهبر معظم انقلاب از نظر عقلانی الازم آور، از نظر شرعی واجب الاتباع و از نظر مدیریتی قانون هستند، اظهار کرد: زمانی که بیانیه صادر می‌شود موجی از برگزاری همایش‌ها، مسابقات و نشست‌ها ایجاد می‌شود و مسئولین و ائمه جمعه درباره آن سخنرانی می‌کنند اما بعد از مدتی از این موج آرام می‌شود و به مرور زمان به فراموشی سپرده می‌شوند.

وی گفت: ایشان در پیامی که به مناسبت صدمین سالگرد بازتاسیس حوزه قم صادر کردند مجدد مطالبی درباره اجتهاد، فقه، متن آموزشی و... را مطرح فرمودند. این نشان می‌دهد که احتمالاً مسائل گذشته تحقق پیدا نکرده است که مجدد آن‌ها را بیان کردند.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی تاکید کرد: بیانیه‌های رهبر معظم انقلاب گاهی به صورت توصیه‌ای هستند اما برخی از آنان دستوری و با هدف اصلاح و تحول هستند. پیام رهبر معظم انقلاب به سده نیز از نوع دوم است که عالی‌ترین سطح تبیینی را دارد. این بیانیه به ریشه‌ها می‌پردازد، زیرا بدون اصلاح ریشه‌ها و مسائل کلان نمی‌توان سطوح و جزئیات را اصلاح کرد.

وی با تاکید بر اینکه اولین اقدام در تحقق بیانیه‌های رهبر معظم انقلاب بازسازی ساختار تفکر مدیران ارشد مجموعه‌ها است، اضافه کرد: تحقق این بیانیه‌ها نیازمند اراده‌های مدیریتی از سطوح بالاتر است. مدیران ارشد دستگاه ها و نهادها باید این بیانیه‌ها را در نظر داشته باشند و سپس منابع انسانی و برنامه‌های خود را مطابق با آن تنظیم کنند.

حجت الاسلام و المسلمین میرزایی در تقسیم بندی محتوایی بیانیه‌ها گفت: برخی از این متون صرفاً تمثیلی هستند به همین خاطر ابتدا باید مقاصد اعلا و اصلی آن را شناسایی کنیم سپس به سراغ مصادیق آن‌ها برویم. برخی از بیانیه‌ها به دنبال تحول بنیادین در بینش هستند؛ مثلاً در بیانیه اخیر رهبر معظم انقلاب، ابتدا حوزه علمیه را تعریف کردند و فرمودند که حوزه علمیه ناگزیر است ادبیات خود را در رسالت‌ها و وظایفش بازنگری کند.

وی تصریح کرد: حوزه علمیه بداند اگر یک نهاد آموزشی است چه افرادی را باید و می‌خواهد تربیت کند. رهبر معظم انقلاب برای حوزه علمیه چندین ماموریت بنیادین مشخص می‌کنند که در راستای آن باید محصول تولید کند.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی گفت: برخی از بیانیه‌ها در صدد بیان الگوی مدیریتی هستند. باید الگوهای مدیریتی که استفاده می‌کنیم را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین بیانیه‌های رهبر معظم انقلاب از تشریح و تفسیر همه کارشناسان روشن‌تر و بلیغ‌تر است به همین خاطر نیاز به هیچ گونه تفسیر ندارد و فقط باید عملیاتی شود.

مدیریت مؤثر و سیستماتیک؛ راهکار تحقق مطالبات رهبر انقلاب

حجت الاسلام و المسلمین میرزایی گفت: باید یک سیستم ارتباطی مؤثر در نهادها ایجاد شود؛ به عنوان مثال، وقتی بیانیه‌ای صادر می‌شود، باید همه نهادهای مرتبط به‌صورت سیستمی از آن مطلع شوند و مسئولیت‌های خود را بشناسند. اگر این بیانیه به‌درستی در سیستم جا بیفتد، می‌توانیم ارزیابی کرد که چه میزان پیشرفت داشته ایم. بیانیه‌ها باید وارد سیستم‌های مدیریتی و اتوماسیون شوند تا بتوانیم پیگیری کنیم که چه کسی در اجرای آن‌ها کوتاهی کرده است.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی اضافه کرد: مهم‌ترین اقدام این است که بیانیه‌ها را به برنامه‌های عملیاتی تبدیل کنیم و به‌طور مستمر آن‌ها را پیگیری کنیم و به دنبال تحقق مطالبات آن باشیم. در بیانیه گام دوم علی‌رغم تولید محتواهای زیادی که از سوی افراد مختلف اعم از مسئولین و کارشناسان صورت گرفت اما هنوز نتوانسته‌ایم به درصد قابل قبولی از تحقق این بیانیه برسیم. بسیاری از افراد فقط به تکرار مفاهیم می‌پردازند، در حالی که باید ببینیم چه اقداماتی در عمل انجام شده است.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی ادامه داد: بخشی از بیانیه گام در صدد بیان کارنامه انقلاب اسلامی است، این بخش را می‌توان متناسب با سلیقه و زبان نسل جوان بیان کرد اما بخشی که در بیان مطالبه گری است باید اقدامات عملی صورت بگیرد.

وی اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب نامه‌هایی برای جوانان آمریکایی و اروپایی نوشته‌اند و بیان کردند که متونی لازم است در اختیار نسل جدید غرب قرار بگیرد، زیرا تفکر آنان با جوان ایرانی متفاوت است و عقبه‌های فکری، ادبیاتی، پارادایم‌ها و ذهنیت‌های متفاوتی دارد اما برای این جوانان چه میزان تولیدات داشته ایم؟

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی عنوان کرد: رهبر معظم انقلاب با وجود دغدغه ها و مسئولیت های فراوانی که داشتند، روزهای زیادی را برای نگارش این بیانیه گذاشتند پس همان اندازه که این بیانیه‌ها برای رهبر معظم انقلاب مهم و حیاتی بودند و برای آن وقت و انرژی گذاشتند باید برای ما نیز همان قدر اهمیت داشته باشد.

انتهای پیام