به گزارش خبرگزاری حوزه، خانم فاطمه انصاری، استاد و مدیر مدرسه علمیه امام هادی(ع) شوشتر استان خوزستان در گفت‌وگویی با اشاره به موضوع «بررسی فقهی و حقوقی مهریه و نفقه در مفاهیم دینی» اظهار کرد: نفقه در نگاه فقهی به معنای تامین هزینه‌های زندگی مانند منزل، اثاثیه، مسکن، طعام، خوراک، دارو، درمان و فراهم آوری خدمتکار در دو صورت مریضی و نقصان یا عادت زوجه در راستای کمک به حفظ حرمت خانواده تفسیر شده که از زمان عقد دائم ( فاصله بین عقد تا ازدواج بر مرد واجب نیست) و غیردائم بر زوج به عنوان یک واجب شرعی قرار می‌گیرد و اطاعت از شوهر، ادای وظایف زوجیت، حسن معاشرت، تمکین همسر و سکونت در منزل شوهر نیز از جمله وظایف زوجه در ازای پرداخت نفقه محسوب می‌شود هرچند میزان نفقه بر اساس وضع زوجه و عرف جامعه تعیین می‌شود، آیه ۲۲۸ سوره بقره نیز به صراحت به این موضوع اشاره می‌کند؛ « وَالْمُطَلَّقَاتُ یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ وَلَا یَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ یَکْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِی أَرْحَامِهِنَّ إِنْ کُنَّ یُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِی ذَلِکَ إِنْ أَرَادُوا إِصْلَاحًا وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ.

وی ادامه داد: بر اساس آیه فوق، حقوق ثابت زوجه جزء مسئولیت‌های زوج(نفقه) است که از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا نفقه در واقع تامین نیازهای ضروری زن است که به حفظ حرمت خانواده هم کمک می‌کند اما در مواردی که زن ناشزه باشد یا به دلیل بیماری و عذر شرعی تمکین نکند نفقه از گردن مرد ساقط می‌شود.

خانم انصاری افزود: در عرف اسلام نفقه احساس مسئولیتی است که مرد برای زن قائل است و نشانه تعهد و تکلیف شوهر برای تامین نیازهای زندگی زن است اما در جوامع غربی چیزی به نام حق نفقه وجود ندارد و زن مجبور است برای تامین معاش، خود تلاش و فعالیت کند در حالی که در حقوق اسلامی زن اگر شغلی هم داشته باشد و درآمد بالایی نیز کسب کند، دارایی او برای خودش محفوظ است و تامین نیازهای زندگی او بر عهده شوهر است که خداوند در آیه ۳۴ از سوره نساء از جهت معقول بر وجوب پرداخت نفقه دلالت می‌کند، الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَی بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَیْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ وَاللَّاتِی تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبِیلًا إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیًّا کَبِیرًا.

استاد و مدیر مدرسه علمیه امام هادی(ع) شوشتر گفت: مهریه از اختصاصات حقوقی اسلام برای زن است، در مفاهیم دینی و فقه شیعی، مهریه حق مالی زن است که در زمان عقد نکاح به عنوان تعهدی از سوی مرد به زن تعیین می‌شود، چه به صورت نقدی، مالی، خدمات و یا تعهد به انجام کاری، در آیه ۴ از سوره نساء و روایات متعدد به اهمیت و جایگاه مهریه اشاره می‌کند که مهریه حق زن است و مرد موظف به پرداخت است اما حداقل و حداکثری برای آن تعیین نشده هرچند احتیاط این است که معقول و متناسب با شرایط باشد، وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَکُمْ عَنْ شَیْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَکُلُوهُ هَنِیئًا مَرِیئًا.

وی مطرح کرد: در فقه شیعه پرداخت مهریه پس از عقد واجب است و در صورتی که مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند به مراجع قضایی رفته و از حقوق خود دفاع کند؛ بنابراین با وجود اهمیت بالایی که مهریه دارد باید به رسمیت شناخته شود و با دقت و احتیاط مورد بررسی قرار گیرد، با این حال می‌توان گفت مهریه حق مالی زن است و به عنوان یک ضمانت برای حمایت از زن در نظر گرفته شده، زوجه می‌تواند در صورت طلاق یا وفات شوهر مطالبه کند.

خانم انصاری گفت: رسول اکرم(ص) می‌فرمایند؛ «بهترین زنان امت من خوبروترین وکم مهرترین آنان است، زیرا مهریه سنگین باعث دشمنی می‌شود»؛ بنابراین مهریه اگر غیرمتعارف باشد، هم دلیل بر سفاهت است و هم معلوم است که قصد جدی برای پرداخت مهریه وجود ندارد که در این گونه موارد مهریه باطل می‌شود.

وی ادامه داد: وقتی مهریه یک خانم سنگین باشد کم کم او را وسوسه می‌کند که آن را مطالبه کند و زمانی که با عدم توان پرداخت از سمت مرد مواجه می‌شود و با وجود هزار مشکل مهریه را می‌گیرد، متاسفانه اقدام به طلاق می‌کند اما بعضی می‌گویند باید برای استحکام پیوند زناشویی مهریه را سنگین گرفت زیرا کار از محکم کاری عیب نمی‌کند در جواب این عزیزان عرض می‌کنم اتفاقاً در این مورد کار از محکم کاری عیب می‌کند چون مهریه سنگین وسوسه انگیز است و منجر به تباهی و طلاق می‌شود.