به گزارش خبرگزاری حوزه، آیین گشایش نمایشگاه «دستسازههای اسرا» صبح امروز ۱۵ شهریور در گالری عالی حوزه هنری برگزار شد. در این مراسم، حسن نظری، آزاده دوران دفاع مقدس، به عنوان نخستین سخنران به بیان خاطراتی پرداخت و اظهار کرد: فضای حاکم بر اردوگاهها به گونهای بود که پویایی و تحرک را در بین اسرا ایجاد میکرد. این تحرک همه عرصهها را دربر میگرفت و یکی از نمودهای آن، خلق آثار هنری مانند گلدوزی، حکاکی و سایر صنایع دستی بود. این فعالیتها اسرا را سرزنده، شاداب و باانگیزه نگه میداشت. در اردوگاهها هیچ گونه رخوت و سکونی وجود نداشت؛ چراکه فضای ورزشی، فرهنگی و عبادی به شکلی بود که مشقتهای ناشی از اسارت را قابل تحمل میساخت و بر استقامت و پویایی اسرا میافزود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: هر یک از اسیران به فراخور توانمندیهای خود، شرایطی را میآفریدند و به نوعی، خالق موقعیت بودند. آنان اوضاع را چنان سامان میدادند که دوران دشوار اسارت با روحیهای والا و تابآور سپری شود. این آزاده دفاع مقدس در ارزیابی خود از برپایی چنین رویدادهایی بیان کرد: این نخستین باری است که چنین نمایشگاهی را میبینم. بیتردید حضور در این فضا، ما را به حس و حال آن دوران بازمیگرداند. روزگاری که به ظاهر سخت مینمود، اما همان ایام به ما آموخت چگونه در برابر مشکلات طاقتسوز پایدار بمانیم. این نمایشگاهها باعث میشود تا آن دوران از یاد نرود و ما بتوانیم دشواریهای کنونی را با تکیه بر آن تجربه، به آسانی پشت سر بگذاریم.
نظری با اشاره به محدودیتهای موجود نمایشگاه، پیشنهاد خود را چنین عنوان کرد: به نظر میرسد مجموعه حاضر در قیاس با عظمت رویداد، کوچک است و میتوان آن را در ابعادی گستردهتر و فراگیرتر برگزار کرد. از بین نزدیک به چهلوسه هزار آزاده، افسوس که هفت تا هشت هزار تن از یاران ما به دیار باقی شتافتهاند و چهبسا در ده تا پانزده سال آینده، شمار کمتری از آزادگان برای بازگویی این رویدادها در میان ما باشند. از این رو بهترین راهکار، برپایی یک نمایشگاه همیشگی است که همه این آثار را در خود جای دهد و به عنوان سندی زنده از دفاع مقدس، برای نسلهای آینده حفظ شود.
وی در خصوص پیام این نمایشگاهها برای نسل جوان گفت: حضور جوانان در این نمایشگاهها برای بازدید بسیار سودمند و اثرگذار است. زمانی که ما به جبهه اعزام شدیم، در آستانه جوانی بودیم. اگر نوجوانان و جوانان امروز با این فضا و حال و هوای رزمندگان آشنا شوند، درخواهند یافت که چه نوجوانان و جوانانی برای پاسداری از میهن خود به شهادت رسیدند. این آثار میتوانند به عنوان الگویی پویا و زیبا، انگیزهبخش حرکت و کوشش نسل جوان ایران اسلامی باشند.
در ادامه، ساسان ناطق، مدیر دفتر هنر و ادبیات اسارت حوزه هنری، با اشاره به شرایط بسیار دشوار و محدودیتهای شدید حاکم بر اردوگاههای اسرا، گفت: آزادگان ایرانی در دوران اسارت با محرومیتهای فراوانی روبرو بودند. مقامات عراقی به شکل رسمی اجازه ساخت وسایل برای خلق آثار هنری را نمیدادند، چراکه داشتن ابزار نوکتیز در اردوگاه ممنوع بود. اما با این همه، اسیران با تکیه بر هوش و خلاقیت ذاتی خود به صورت پنهانی و در فرصتهای به دست آمده، دست به ساختن اقلام و ابزارهای مورد نیاز خود زدند. نکته جالب این که این پشتکار و ابتکار به تدریج چنان تأثیری گذاشت که حتی ناظران عراقی نیز تحت تأثیر قرار گرفتند و با اغماض، اجازه ادامه این فعالیتها را دادند.
وی در ادامه با مقایسه تولیدات اسرای دو طرف جنگ بیان کرد: در این نمایشگاه، در کنار دستسازههای قابل توجه اسرای ایرانی، شاهد اقلام ساخته شده توسط اسرای عراقی که در خاک ایران نگهداری میشدند نیز هستیم. نکته حائز اهمیت این است که تولیدات اسرای عراقی عموماً از نظم، ترتیب و زیبایی بیشتری برخوردار هستند و این امر دلایل مشخصی دارد. نگهدارندگان ایرانی در اردوگاهها برای این افراد که به نوعی میهمان به شمار میآمدند، امکانات و کارگاههای مناسبی را فراهم کردند و وسایل و مواد اولیه لازم را در اختیارشان نهادند. این مقایسه عینی، به خوبی گویای تفاوت در نگرش و شیوه برخورد با اسرا در دو سوی جنگ است.
مدیر دفتر هنر و ادبیات اسارت حوزه هنری این محدودیتهای سخت را به مثابه بستری برای شکوفایی استعدادها و نوآوری دانست و تأکید کرد: همان محدودیت و محرومیت ظالمانه، در نهایت به فرصتی برای بروز خلاقیت و نوآوری بدل شد. هرچه بیشتر و دقیقتر این آثار را مورد مطالعه و مشاهده قرار دهیم، بیشتر با عمق رنج، ایثار و نبوغ هموطنان اسیر خود در دل اردوگاههای عراق آشنا میشویم و از قضاوتهای شتابزده و سطحی به دور خواهیم بود. این آثار روایتگر صبوری و عزت نفس مردانی است که در سختترین شرایط، انسانیت و اراده خود را نگاه داشتند.
در بخش دیگری از آیین گشایش نمایشگاه، شعاعالدین فلاحدوست، دیگر آزاده دوران دفاع مقدس، به بیان خاطراتی از چگونگی شکلگیری و گسترش خلق آثار هنری در اردوگاههای اسرا پرداخت و بر نقش بیبدیل این فعالیتها در حفظ روحیه و فرهنگ ایستادگی تأکید کرد. وی گفت: پس از انتقال به اردوگاه ۱۹ تکریت، که ویژه جمعآوری افسران از تمامی اردوگاهها بود، با اسرای قدیمیتر آشنا شدیم. در روزهای نخست، دیدم که اسرای با سابقهتر، مشغول ساختن اشیایی بر روی زمین سیمانی هستند. نخست گمان کردم که به دلیل دراز بودن دوران اسارت، دچار نوعی پریشانی شدهاند، اما زودی دریافتیم که آنان در حال گردآوری سنگهای پراکنده در محوطه اردوگاه، صیقل دادن و سپس حکاکی بر روی آنها هستند. این کار به سرعت به یک سرگرمی سودمند و حتی یک همهگیری مثبت در میان اسرا تبدیل شد.
وی در پایان با اشاره به یک ویژگی برجسته جامعه اسرای ایرانی گفت: نکته آشکار و درخور تأملی که آمار نیز آن را تأیید میکند، روی ندادن خودکشی در میان اسرای ایرانی است. در حالیکه در دیگر جنگهای جهان، خودکشی میان اسرا پدیدهای فراگیر به شمار میرود، جامعه اسرای ایرانی با تکیه بر فرهنگ غنی، ایمان استوار و باورهای محکم خود، نه تنها تن به یأس و ناامیدی نداد، بلکه دوران سخت اسارت را به دانشگاهی برای پرورش استعدادهای نهفته و هنرهای ذاتی مبدل کرد. این نمایشگاهها، روایتگر همین روحیه شکستناپذیر و خلاقیت بیهمتاست.
انتهای پیام
نظر شما