به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، علیرضا قائمینیک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، در اجلاسیه اولین همایش بینالمللی الهیات مقاومت در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، به تبیین ابعاد اجتماعی الهیات مقاومت و تأثیر آن بر سبک زندگی و معادلات منطقهای پرداخت.
الهیات اجتماعی و سبک زندگی
قائمینیک با اشاره به رویکرد الهیات اجتماعی تصریح کرد: سبک زندگی بهعنوان قلمروی مشهور در زندگی روزمره، بهشدت تحت تأثیر نظامهای الهیاتی مختلف قرار دارد.
وی ادامه داد: در این چارچوب، الهیات اسلامی پیوند عمیقی با فقه و اخلاق کاربردی دارد و بخش مهمی از آن به دستورالعملهایی برای ساماندهی زندگی روزمره اختصاص یافته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی تأکید کرد: الهیات اجتماعی زمانی معنا پیدا میکند که در پیوند با حوزههای عملی همچون اخلاق، فقه و نیازهای واقعی زندگی روزمره انسانها قرار گیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی با اشاره به حضور رژیم صهیونیستی در منطقه گفت: مسأله صهیونیسم صرفاً یک منازعه نظامی نیست، بلکه پروژهای فرهنگی ، اجتماعی است که بهویژه در قالب عادیسازی روابط با کشورهای منطقه دنبال میشود.
وی یادآور شد: تجربه کشورهایی چون عربستان سعودی، قطر، امارات و مصر نشان میدهد که پذیرش عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی به تغییرات گسترده در سبک زندگی، آزادیهای مدنی و ارزشهای فرهنگی این جوامع منجر شده است.
به گفته وی، تحولات اخیر عربستان سعودی در زمینه نقش زنان، تفریحات عمومی و الگوهای زندگی روزمره نمونه روشنی از این تغییرات است.
تأثیرگذاری فرهنگی رژیم صهیونیستی
قائمینیک با اشاره به بهرهبرداری رژیم صهیونیستی از ابزارهای فرهنگی و تکنولوژیک افزود: یکی از نمونههای جالب توجه، نصب بیلبوردهای تبلیغاتی در تلآویو پس از پایان جنگ دوازدهروزه در خرداد ۱۴۰۰ بود که پیامهایی مستقیم به مردم ایران ارسال میکرد.
وی ادامه داد: این اقدامات نشان میدهد رژیم صهیونیستی تلاش دارد از طریق فرهنگ، تکنولوژی و رسانه بر سبک زندگی و ارزشهای اجتماعی جوامع منطقه تأثیر بگذارد.
وی پیمان ابراهیم را نقطه عطفی در پروژه صهیونیستی منطقه دانست و اظهار داشت: این پیمان که در سال ۲۰۲۰ میان رژیم صهیونیستی، امارات و بحرین منعقد شد، تلاشی آشکار برای ایجاد اتحاد میان ادیان ابراهیمی یعنی یهودیت، مسیحیت و اسلام است.
قائمینیک افزود: این پیمانها به دنبال ساخت «خاورمیانه جدید» هستند؛ مدلی که از یک سو بر منازعه نظامی با مخالفان رژیم صهیونیستی و از سوی دیگر بر ایجاد اتحاد با موافقان از طریق پیمانهای فرهنگی و سیاسی تأکید دارد.
طوفان الاقصی و توقف روند عادیسازی
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در ادامه خاطرنشان کرد: طوفان الاقصی بهعنوان نقطه عطفی تاریخی مانع گسترش روند عادیسازی روابط شد.
وی تصریح کرد: جالب است که در این زمینه مقام معظم رهبری و بنیامین نتانیاهو، از دو سوی متضاد، بر نقش این رویداد در توقف روند توسعه پیمانهای ابراهیم تأکید کردهاند.
نقش مراکز علمی وابسته به رژیم صهیونیستی
قائمینیک گفت: بررسیهای علمی نشان میدهد مراکز مطالعاتی وابسته به دولت رژیم صهیونیستی با بهرهگیری از استادان دانشگاههای مختلف، زمینههای فرهنگی و اجتماعی استمرار پیمان ابراهیم را فراهم میکنند.
وی تأکید کرد: بخش قابل توجهی از این مطالعات به حوزههایی چون سبک زندگی، اقتصاد توسعهای و فرآیند جهانیشدن اختصاص دارد که همگی بهطور مستقیم با تغییر ارزشهای اجتماعی و فرهنگی جوامع منطقه مرتبط هستند.
قائمینیک یادآورشد: پیمان ابراهیم نهتنها یک قرارداد سیاسی، بلکه نقطه شروع پروژهای کلان برای بازسازی معادلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خاورمیانه است.
وی افزود: الهیات مقاومت باید در برابر چنین طرحهایی، ضمن تبیین مبانی نظری و دینی، به ارائه الگوهای بومی و مقاومتی برای سبک زندگی جوامع اسلامی بپردازد.
پیمان ابراهیم؛ پیوند سیاست و سبک زندگی
قائمینیک اظهار داشت: پیمان ابراهیم مختص کشورها و دولتهایی است که با ایده «خاورمیانه جدید» همراهی میکنند. این پیمان نهتنها جنبه نظامی و امنیتی دارد، بلکه در حوزههای فرهنگی و اجتماعی نیز تغییرات گستردهای ایجاد میکند.
وی افزود: هرچند بُعد اقتصادی این پیمانها بسیار مهم است، اما مهمتر از آن، نفوذ ارزشهای فرهنگی غربی و تغییر سبک زندگی جوامع منطقه بهویژه در حوزه آزادیهای مدنی، جایگاه زنان و مناسبات اجتماعی است.
ضرورت الهیات اجتماعی جایگزین
وی با تأکید بر اینکه جبهه مقاومت نیازمند الهیات اجتماعی جایگزین در برابر الهیات سکولار غربی است، تصریح کرد: الهیات مقاومت باید بهگونهای طراحی شود که توان مقابله با پیامدهای فرهنگی و اجتماعی عادیسازی روابط را داشته باشد.
وی ادامه داد: یکی از ظرفیتهای مهم در این زمینه، مناسک اجتماعی شیعه مانند زیارت اربعین، محرم و صفر است که بهعنوان عناصر مقوم زندگی روزمره، میتوانند پایهگذار سبک زندگی بومی و مقاومتی در منطقه باشند.
قائمینیک به پیوند تشیع با ادیان ابراهیمی اشاره کرد و گفت: در نگاه رایج، تشیع بهعنوان شاخهای پس از ظهور اسلام معرفی میشود؛ در حالی که روایات متعددی نشاندهنده ریشههای عمیق تشیع در سنتهای ابراهیمی است.
وی برای نمونه به حدیثی از امام رضا (علیهالسلام)اشاره کرد وافزود: در این حدیث، حضرت به واقعه ذبح حضرت اسماعیل و پیوند آن با حادثه عاشورا پرداخته و نشان دادهاند چگونه اهلبیت علیهمالسلام در تداوم سنتهای ابراهیمی جایگاه ویژهای دارند.
ظرفیت تمدنی برای سبک زندگی مقاومتی
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی خاطرنشان کرد: این پیوند تاریخی و دینی ظرفیت مهمی برای صورتبندی یک سبک زندگی مقاومتی در منطقه فراهم میکند؛ همانگونه که در سالهای اخیر مشاهده شده است، تأکید بر سبک زندگی خاص مبتنی بر مقاومت حتی در مسائل مرتبط با امنیت ملی و پیشرفت کشورها نقشی تعیینکننده داشته است.
قائمینیک گفت: یکی از چالشهای مهم در این زمینه، غفلت علوم انسانی و اجتماعی کشور از چنین موضوعات راهبردی است. متأسفانه رشتههای الهیات نیز بیشتر به مباحث انتزاعی و نظری پرداخته و کمتر به نیازهای واقعی و اجتماعی پرداختهاند.
وی تأکید کرد: برای تقویت محور مقاومت، باید الهیات اجتماعی و علوم انسانی را به سمت موضوعات عینی و پیوندخورده با زندگی روزمره جوامع سوق داد.
نظر شما