به گزارش خبرگزاری حوزه، یکی از آسیبهای جدی حوزه نشر، شتابزدگی در تولید داستان و رمان و محصول ادبی و فرهنگی است که متأسفانه در سالهای اخیر دامنگیر حوزه کتاب و ادبیات دفاع مقدس نیز شده است.
از این حیث هفته دفاع مقدس فرصتی است تا به این قبیل تهدیدها نیز با نگاهی دقیقتر بنگریم و به این بهانه پای صحبتهای اساتید و کارشناسان این حوزه با هدف یافتن راهکارهایی به منظور خروج از این وضع نامطلوب بنشینیم.
دیدهشدن و پیشگامی به چه قیمت!؟
راضیه تجار، از مؤسسان انجمن قلم و نویسنده مطرح آثاری چون"کوچه اقاقیا" و "اسم تو مصطفاست" اخیراً در گفتگویی با یکی از روزنامه ها، به نکات مهمی در این زمینه پرداخته و گفته است: " متأسفانه برخی نهادها، انتشارات خصوصی و حتی نویسندگانی که هنوز به اصول حرفهای داستاننویسی مسلط نیستند، به دلیل رقابت برای پیشگامی و دیدهشدن، بهصورت گروهی بهسرعت به سراغ سوژههای مختلف میروند.
این رویکرد، منجر به تولید آثار کم کیفیت و سطحی میشود. نتیجه این شتابزدگی، نهتنها دلزدگی مخاطبان از ادبیات دفاع مقدس و روایتهای مربوط به شهداست، بلکه باعث از بین رفتن ظرفیتهای بکر و دستنخورده این حوزه نیز میشود. اقدامات هیجانی، سرعتمحور و صرفاً آمارگرا، بهشدت آسیبزا هستند و بهجای جذب مخاطب، بهویژه نسل جوان، آنها را از خوانش این آثار دور میکنند. "
به تعبیر محمد قاسمیپور، پژوهشگر و منتقد حوزه ادبیات پایداری، عارضه جدی ما در نوشتن کتاب، شتابزدگی و عجله است که از زمان شناخت سوژه تا نوشتن و تدوین شکل میگیرد. برخی فکر میکنند کوتاه شدن این روند یک امتیاز است اما این طور نیست، چرا که اگر دقت کنیم متوجه می شویم که آثار شاخص ادبیات داستانی دنیا برخی پانزده، بیست و یا حتی سی سال طول کشیده تا تمام شود.
نیاز جدی به کتب قوی و اثرگذار
تلاش در این زمینه البته که نشانه خوبی است اما این تلاش ها باید در مسیری قرار بگیرد که بتوانیم کتاب های خوب، قوی و در عین حال تأثیرگذار بر حوزه مخاطب تولید کرده و در معرض دید و قضاوت جامعه قرار دهیم.
به اعتقاد دلسوزان عرصه چاپ و نشر کتاب های دفاع مقدس، شتابزدگی در این زمینه به آفت جدی فعالیت در این خصوص تبدیل شده به نحوی که برخی ناشران و حتی نویسندگان با عجله غیر منطقی خود به سمت کتابسازی و در واقع سوژه سوزی حرکت می کنند.
آذر خزاعی از نویسندگان حوزه دفاع مقدس نیز با اشاره به این نکته که عجله ناشران در تولید کتاب موجب افت کیفیت آن میشود، خاطرنشان کرد: " گاهی ناشرها کتابهایشان را با بهانۀ کسب تجربه به نویسندههای تازهکار میسپارند که متأسفانه در مواردی این واسپاری موجب سوختن سوژه میشود.
بنده بارها گفتهام که ما باید دورههای آموزشی برگزار کنیم و نویسندهها از مسیر آموزش وارد مرحلۀ تولید کتاب بشوند. اینکه ما یک سوژه خوب را هدر بدهیم برای تربیت نویسنده یا پایین آوردن هزینهها، به هیچوجه منطقی و پذیرفتنی نیست. از طرف دیگر ناشرین نباید در انتشار کتاب شتابزده عمل کنند. عجله در چاپ و انتشار، باعث پایین آمدن کیفیت کتابها میشود. "
فهم نادرست از مطالبه مقام معظم رهبری
وی در ادامه صحبت های خود به یک تجربه کاری مهم نیز اشاره کرد و گفت: "بنده یک دورهای بهعنوان ممیز کتاب در وزارت ارشاد فعالیت میکردم. در آن دوران ما با حساسیت بالا و دقّت خط به خط کتابها را میخواندیم تا کتابی که مجوز چاپ میگیرد، مطلوب و مناسب باشد.
در سالهای اخیر هم بارها شده که ناشرین تهرانی و شهرستانی کتابهایشان را جهت تأیید محتوایی برای بنده فرستادهاند. با تأسف باید بگویم که بسیاری از آثار ارسالی را بهخاطر کیفیت پایینشان تأیید نکردهام. متأسفانه مدّتی است که ما شاهد فهم اشتباه فرمایش رهبر معظم انقلاب در مورد صد برابر شدن آثار مربوط به حوزۀ حماسه و جهاد و شهادت هستیم. قطعاً تولید کتابهای زیاد ولی بیکیفیت مورد نظر ایشان نیست. صد برابر شدن و پایین آمدن سطح کیفی کتابها که ارزشی ندارد. "
آنچه از درون این گلایهها قابل فهم است و باید به طور خاص بر آن تأکید کرد ناظر به این مساله است که ناشران برای افزایش تعداد کتاب های خود و گزارش عملکرد به فلان و بهمان موسسه و نهاد دولتی و حاکمیتی، نباید از کیفیت آثار غافل شوند چرا که پرمخاطب شدن یک اثر در درازمدت مستلزم کیفیت خوب آن در عین توجه به سوژه جذاب است به ویژه در ساحت دفاع مقدس که ما گنجینه ای از سوژه ها را در اختیار داریم که با کار قوی و حرفه ای و دقت نظر می توان در این خصوص به موفقیت های خیره کننده ای هم از لحاظ کمّی و هم کیفی دست یافت.
نظر شما