کارگردان «رویا شهر»: انیمیشن فقط سرگرمی نیست، تربیت است

محسن عنایتی، کارگردان انیمیشن «رویا شهر» در گفتگو با خبرگزاری حوزه پیرامون ظرفیت‌های انیمیشن برای اشاعه مفاهیم اخلاقی، تربیتی و دینی گفت: انیمیشن در دنیای امروز فراتر از یک ابزار سرگرمی است. ما با یک رسانه قدرتمند مواجهیم که می‌تواند تأثیر عمیقی بر ذهن، روح و شخصیت کودکان بگذارد. انیمیشن برخلاف بسیاری از رسانه‌ها می‌تواند با بهره‌گیری از تخیل، تصاویر خلاقانه و روایت‌های جذاب، مفاهیم پیچیده را ساده‌سازی کرده و به مخاطب کم‌سن منتقل کند. در «رویا شهر» تلاش کردیم این ویژگی را جدی بگیریم و از آن برای تربیت اخلاقی کودکان بهره ببریم. اعتقاد دارم که بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی و ارزشی کودک، در همین سال‌های ابتدایی زندگی شکل می‌گیرد. پس ابزارهایی مثل انیمیشن اگر درست به کار گرفته شوند، می‌توانند تربیت آینده‌سازان جامعه را هدفمندتر کنند.

وی افزود: در مسیر ساخت «رویا شهر» یکی از اهداف اصلی ما این بود که به ارزش‌هایی مانند صداقت، مسئولیت‌پذیری، احترام به دیگران و همکاری جمعی توجه کنیم. این مفاهیم اگر به شکل مستقیم و خشک به کودک ارائه شوند، معمولاً مورد توجه قرار نمی‌گیرند. اما اگر از طریق قصه، کاراکترهایی که بچه‌ها با آن‌ها همذات‌پنداری می‌کنند و فضای فانتزی بیان شوند، کودک بدون آنکه احساس کند در حال آموزش دیدن است، پیام را دریافت می‌کند. این شیوه غیرمستقیم، اثربخشی بسیار بیشتری دارد و در ذهن کودک ماندگارتر می‌شود. ما نباید فراموش کنیم که آموزش غیرمستقیم، مهم‌ترین ابزار تربیتی در انیمیشن است.

عنایتی درباره امکان انتقال مفاهیم دینی از طریق انیمیشن نیز گفت: متأسفانه هنوز در کشور ما این باور عمومی وجود ندارد که مفاهیم دینی را می‌توان به زبان کودکانه و در قالب انیمیشن به نسل جدید منتقل کرد. در حالی که انیمیشن ظرفیت بی‌نظیری برای این کار دارد. اگر پیام‌های دینی با زبانی نرم، تصویری و خلاقانه به کودک ارائه شوند، نه‌تنها باعث دلزدگی نمی‌شوند، بلکه علاقه و کنجکاوی آن‌ها را نسبت به مفاهیم معنوی بیشتر می‌کنند. در «رویا شهر» ما سعی کردیم در کنار موضوعات اخلاقی، نشانه‌هایی از مفاهیم دینی هم داشته باشیم، مثل توکل، صدقه، یا کمک به دیگران، اما به شکلی ظریف و بدون شعارزدگی.

وی اضافه کرد: نکته مهمی که باید در تولید انیمیشن‌های دینی رعایت کنیم، این است که مفاهیم دینی را به زبان کودک بیان کنیم نه زبان بزرگسال. کودک مفاهیم پیچیده را نمی‌فهمد، اما اگر همین مفاهیم از زاویه نگاه او، با زبان بازی، داستان و تصویر بازآفرینی شوند، تأثیر فوق‌العاده‌ای دارند. برای مثال وقتی داستان حضرت یوسف را در قالب ماجرای یک شخصیت کودکانه و فانتزی بازسازی می‌کنیم، کودک هم داستان را دنبال می‌کند و هم درک عمیق‌تری از مفاهیم آن خواهد داشت. به همین دلیل، استفاده از قصص قرآنی باید با بازنگری در قالب و زبان صورت گیرد.

کارگردان «رویا شهر» با اشاره به ظرفیت‌های بالای قصه‌های قرآنی برای تبدیل شدن به انیمیشن‌های جذاب گفت: داستان‌های قرآن سرشار از فراز و فرود، شخصیت‌پردازی، تعلیق، و پیام‌های انسانی و اخلاقی هستند. اگر این داستان‌ها را با ساختاری حرفه‌ای و زبان تصویری امروزی بازسازی کنیم، نه‌تنها کودکان مسلمان، بلکه حتی مخاطبان جهانی هم می‌توانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند. ما در ایران گنجینه‌ای از روایت‌های قرآنی داریم که هنوز بخش عمده‌ای از آن‌ها به دنیای تصویر راه پیدا نکرده‌اند. این یک فرصت بزرگ است که نباید از دست برود.

عنایتی با تأکید بر لزوم حضور متخصصان در تولید انیمیشن‌های ارزشی اظهار داشت: تولید انیمیشن‌های تربیتی و دینی کار هر کسی نیست. این حوزه نیازمند تیمی حرفه‌ای است که هم شناخت هنری داشته باشد و هم به محتوای دینی و روان‌شناسی کودک آگاه باشد. گاهی دیده می‌شود که نهادهایی با نیت خیر، پروژه‌هایی در این زمینه شروع می‌کنند، اما به دلیل نبود نیروی متخصص، نتیجه کار نه جذاب است و نه مؤثر. اگر بخواهیم نسل آینده را با مفاهیم اخلاقی و دینی آشنا کنیم، باید سرمایه‌گذاری جدی در تربیت نیروهای حرفه‌ای این حوزه انجام دهیم.

وی ادامه داد: نباید از رقابت جهانی در حوزه انیمیشن غافل شویم. امروز کودکان ما با انبوهی از محتوای غربی در فضای دیجیتال مواجهند. اگر ما نتوانیم محتوای جذاب، استاندارد و باکیفیت تولید کنیم، کودکان خود را به دست پیام‌هایی خواهیم سپرد که نه‌تنها اخلاقی نیستند، بلکه در بسیاری موارد ارزش‌های فرهنگی و دینی ما را زیر سؤال می‌برند. بنابراین تولید انیمیشن دینی و تربیت ی باید یک اولویت ملی تلقی شود، نه فقط یک پروژه فرهنگی محدود. این یک سنگر مهم در جبهه فرهنگی امروز است.

کارگردان «رویا شهر» درباره واکنش کودکان نسبت به مفاهیم اخلاقی در انیمیشن گفت: تجربه نشان داده زمانی که پیام‌های اخلاقی و دینی در قالب داستان‌های جذاب و شخصیت‌های دوست‌داشتنی به کودک ارائه شود، آن‌ها به‌خوبی با این مفاهیم ارتباط برقرار می‌کنند. ما بازخوردهای بسیار مثبتی از والدین داشتیم که می‌گفتند فرزندانشان بعد از تماشای قسمت‌هایی از «رویا شهر»، درباره مفاهیمی مثل راستگویی یا کمک به دیگران صحبت می‌کردند. این یعنی ما توانسته‌ایم یک بذر کوچک اما مهم در ذهن آن‌ها بکاریم.

عنایتی همچنین از مسئولان فرهنگی خواست حمایت جدی‌تری از تولید انیمیشن‌های دینی و تربیتی داشته باشند و گفت: متأسفانه حمایت‌ها هنوز در حد شعار باقی مانده و در عمل، بسیاری از گروه‌های مستقل با مشکلات مالی و فنی روبه‌رو هستند. اگر بخواهیم شاهد شکوفایی این حوزه باشیم، باید تسهیلات، امکانات فنی، بودجه و حتی فضای نمایش مناسبی برای این آثار فراهم شود. بسیاری از ایده‌های خوب به خاطر همین موانع محقق نمی‌شوند. تولید محتوای سالم و اثربخش، نیازمند یک عزم جدی و حمایتی واقعی است.

وی در پایان گفت: آینده فرهنگ یک جامعه از کودکی آن شروع می‌شود. اگر ما بتوانیم از ابزارهایی مانند انیمیشن برای پرورش اخلاق، تقویت باورهای دینی و آموزش مفاهیم انسانی استفاده کنیم، بی‌تردید آینده روشنی خواهیم داشت. «رویا شهر» تلاشی بود در همین مسیر و امیدوارم این راه توسط افراد بیشتری ادامه پیدا کند. ما باید هم‌پای دنیای مدرن، از ابزارهای نوین بهره ببریم، اما محتوای ریشه‌دار و اصیل خود را در آن بگنجانیم. این ترکیب است که می‌تواند فرزندان ما را به انسان‌هایی آگاه، متعهد و اخلاق‌مدار تبدیل کند.

انتهای پیام