آرژانتين دومین كشور بزرگ آمريكای لاتین از لحاظ وسعت است. اولين هجرت مسلمانان در دوره معاصر به آرژانتین حدود 140 سال پيش از سوی كشورهایسوريه، لبنان و فلسطين صورت گرفت و در پی جنگ جهانی اول و دوم اين مهاجرتها افزايش يافت.
به گزارش خبرگزاری حوزه، در ادامه بررسی جریان های دینی در آمریکای لاتین، وضعیت مسلمانان در کشورهای مسلمان نشین پرجمعیت مورد ارزیابی قرار می گیرد:
2ـ وضعيت مسلمانان در كشورهای مسلماننشین پرجمعیت آمریکای لاتین
2-1 برزيل
در سال 1860م با عزیمت مهاجران سوري به برزيل و آرژانتين و پس از آن هجرت تعدادی از لبنانيها و فلسطينيها، شمار مسلمانان در اين كشورها فزوني يافت در سال 1960م برزیل100 هزار نفر مسلمان داشت که اکثراً در شهر سائوپائولو زندگی میکردند وسازمان خیریهای به نام «جمعیت خیریه اسلامی» داشتند. در سال 1982م این رقم به سه برابر آن یعنی300 هزار نفر بالغ گردید.[1]
در حال حاضر اکثریت مسلمانان برزیل، منشأ سوری و لبنانی دارند و اکثریت سنی مذهب و بقیه شیعهاند. هم اکنون طبق آمار مسلمانان در برزیل، بیش از 500 هزار نفر و در آمار غیررسمی بین 2 میلیون تا 7 میلیون نفر[2]از این کشور 190 میلیونی تخمین زده میشود.طبق برخی منابع، حدود 11 میلیون مهاجر سوری و لبنانی (عمدتاً مسیحی) در سراسر برزیل زندگی میکنند.[3] متأسفانه آمار دقيقی از شمار مسلمانان در برزيل وجود ندارد، با اين حال رهبران اسلامی برزيل، تعداد مسلمانان اين كشور را تا 3 ميليون نفر تخمين زده‌اند كه بيشتر در دو ايالت سائوپائولو و پارانا ساكن هستند.[4]
آفریقائیان در ایالتباهیا به مرکزیتسالوادور، ولی اعراب در ایالاتپارانا به مرکزیتکوریتیبا و سائوپائولو به مرکزیت سائوپائولو مستقرند.[5]به نظر نگارنده هم اکنون تشکلها و گروههای اسلامی در این کشور مراحل رشد مقدماتی را سپری میکنند. اخیراً برای اولين بار در تاريخ این كشور، يك مسلمان توانست به مقام «قاضی فدرال» اين كشور دست پيدا كند.[6] گرچه مسلمانان میکوشند که جذب فرهنگ بیگانه نشوند، ولی به دلیلفقدان رهبریتوانمند، از اسلام اصیل و واقعی دور ماندهاند. وهابیهاهم اکنون در بین مسلمانان آنجا تبلیغات زیادی انجام می‌دهد.[7]
مركز اسلامی برزيل[8]ـ در سائوپائولو ـ با نظارت بر بيش از 70 مرکز اسلامییا جمعیت خیریه اسلامی اين كشور با همكاری عربستان سعودی و با نظارت سفرای كشورهای اسلامی مانند مصر، کویت، امارات متحده عربی و قطر، رسيدگی به امور مربوط به مسلمانان اين كشور را بر عهده‌دارد و رابطه العالم الاسلامیه و انجمن جهانی اسلام همواره بودجه اين مركز را تأمين‌می‌كند.[9]هم اکنون برزیل یکی از مراکز فعال تبلیغ اسلام در منطقه است و مراکزی چون مجمع جهانی جوانان[10] (WAMY)، اتحادیه دانشجویان مسلمان در برزیل[11] و مرکز بینالمللی ترویج اسلام به آمریکای لاتین[12] (CDIAL) در این کشور قرار دارد. هم اکنون بيشتر مسلمانان در شهرهای ريودوژانيرو، سائوپائولو، ایالت پارانا[13]ـ در نزدیکی پاراگوئه ـ و گوياسی زندگی می‌كنند.[14]
2-2 آرژانتین
آرژانتين دومین كشور بزرگ آمريكای لاتین از لحاظ وسعت است. اولين هجرت مسلمانان در دوره معاصر به آرژانتین حدود 140 سال پيش از سوی كشورهایسوريه، لبنان و فلسطين صورت گرفت و در پی جنگ جهانی اول و دوم اين مهاجرتها افزايش يافت. با افزایش مهاجرتها، مسلمانان، به ویژه اعراب، در حفظ شخصيت و هويت فرهنگی و تمدنی خود راسختر شدند و تلاش میکنند در مسائل سياسی، اقتصادی و اجتماعی آن كشور نيز مشاركت كنند و همین روحیه آنان باعث گرایش به اسلام در بین بومیان و ساکنان این کشور شد. اگر چه نسل‌های گذشته از مسلمانان آرژانتين از ضعف فرهنگ دينی رنج می‌بردند، اما اينك نسل جدید مسلمانان فعال بوده و بیشتر از گذشته درصدد حفظ فرهنگ و هویت اسلامی و عربی خود برآمدهاند و تلاش دارند در عرصه علمی، فرهنگی و اجتماعی مانند دانشگاه‌ها و مراكز اقتصادی فعاليت می‌كنند و در تجارت نیز حضور پررنگی دارند.[15]
راه‌اندازی مؤسسات و سازمانهای اسلامی زمينه‌ای برای ساماندهی و بهبود ارتباطات در رسانه‌های گروهی را ايجاد كرده است. «سازمان اسلامی آمريكای لاتين و دريای كارائيب»(IoLA)[16]یکی از مراکز مهم اسلامی این منطقه است که دفتر مرکزی آن در آرژانتین قرار دارد. این سازمان حدود 10 سال پيش،بعد از گردهمايی رهبران مسلمان 11 كشور در قاره آمريكای لاتين تأسيس شد تا به برقراری ارتباط با كشورهای اسلامی اقدام كند. اين سازمان سعی در ايجاد ارتباط با مسلمانان، هویتبخشی، حفظ وحدت و انسجام آنها دارد و برخی از كشورهای اسلامیـ به ویژه عربستان سعودی[17] ـ اين سازمان را در زمينه آموزش روخوانی قرآن، آموزش مبانی اسلام، ترجمه قرآن به زبان‌های اسپانيايی و توزيع كتاب‌های اسلامی ياری می‌كنند.[18]از جمله مراکز مهم و رسمی مسلمانان این کشور، مرکز اسلامی جمهوری آرژانتین (CIRA) است که از جانب حکومت به رسمیت شناخته شده و توسط اهل‌سنت اداره میشود.[19]
در حال حاضر، تعداد مسلمانان آرژانتین بیش از نیم میلیون نفر (و طبق برخی آمارها، حدود 600 و حتی 700 هزار نفر)[20] است که متأسفانه برخلاف یهودیان این کشور، از اتحاد و همبستگی لازم برخوردار نمیباشند. جمعیت مسلمانان این کشور را به ترتیب پیروان مذاهب مختلف اهل سنت، شیعیان، علویها و دروزیها تشکیل میدهند که اکثراً از کشورهای سوریه، لبنان و اردن به این کشور آمدهاند.[21] مسلمانان آرژانتین غالباً در پایتخت و استان‌های شمالی استقرار یافتهاند. اکثریت آنها سنی مذهب و بیش از ده درصد آنان علوی و امامیه ـ البته غالباً علوی ـ هستند. شیعیان در شهر پرجمعیتروزاریو و نیز شهر فلورس واقع در حومه بوئنوس آیرس،متمرکز هستند.جمعیت علوی خوسه استان بوئنوس آیرس، انجمن نیکوکاری اتحادیه علوی، انجمن رادیویی وطن عرب، جمعیت خیریه علویها، جمعیت خیریه اسلامی علوی، جمعیت علوی ایگراسو، جمعیت متحد علویها، جمعیت یبرودیه و جمعیت اعلی اسلامی از انجمن‌های علوی در آرژانتین هستند.[22]
با پیروزی انقلاب اسلامی بارقههای امیدی در دل همه به ویژه مسلمانان این منطقه ایجاد شد.پس از پیروزی انقلاب اسلامی،جمهوری اسلامیایران، اقدام به احداث مسجدی تحت عنوان «مسجد التوحید» در شهر بوئنوس آیرسآرژانتین نمود که به انضمام دو مسجد دیگر در مقیاسهای کوچکتردر شهرهایتوکومان[23] و کوردوبا[24]، به فعالیت اشتغال دارند.[25]جمعیت عربی اسلامی آرژانتین (فلورس)، جمعیت حاج یوسف و مدرسه عربی ـ اسلامی آرژانتین از مراکز مهم شیعیان این کشور است. علاوه بر اینها چند مرکز اسلامی بزرگ مرکب از مسجد و مدرسهای که تحت نظارت و سرپرستی دولت عربستان اداره میشود، دیگر مراکز فعالیت مسلمانان این کشور را تشکیل میدهند.[26]
3-2 ترينيداد و توباگو[27]
سابقة ورود دین اسلام به این کشور به نیمة دوم قرن هجدهم میلادی میرسد، اما مهم‌ترین گروه مسلمان، در اواسط قرن نوزدهم (بعد از 1838م) به این کشور وارد شد. درسال 1777م، در میان بردگانی که از غرب آفریقا برای کار در مزارع نیشکر به ترینیداد و توباگو آورده شدند، عده‌ای مسلمان نیز وجود داشت. این مسلمانان عموماً از قبیلةماندینگو[28]، ساکن در کشور سنگال، بودند که در حدود 1740م اسلام را پذیرفته بودند.
بردهها كه عموماً مسلمان بودند، بر اثر فشار صاحبان جديدشان نتوانستند از هويت دينی خود محافظت كنند؛ نام‌هايشان تغيير يافت و برای آنكه از ظلم و تعدی نجات يابند، يا دين مسيحيت را پذيرفتند و يا مجبور شدند همانند مسيحيان زندگی كنند. در سال 1834 قانون بردهداری در جزيره ترينيداد لغو شد. بنابراين، برخی از بردهها تصميم به بازگشت گرفتند. همين موضوع موجب ضربات جدی بر اقتصاد منطقه گرديد. انگلستان برای جبران اين امر اقدام به عقد قراردادی كرد كه براساس آن، از سال 1854 تا 1915م، كارگران هندی را كه شامل مسلمانان نيز بودند، به جزاير مذكور منتقل كرد.[29] شرايط زندگی اين مسلمانان با وضع بردههای آفريقايی تفاوت چندانی نداشت. ميسيونرهای مسيحی برای دور نمودن آنان از اسلام، فعاليت‌های گستردهای كردند، حتی گاه با اعمال قهرآميز، اقدام به برهم زدن نمازهای جماعت مسلمانان كردند. کارگران هندی برخلاف مسلمانان آفريقايی، ارتباط خود را با ميهن اصلی ادامه دادند و بدین‌گونه تا حدی در حفاظت از دين و فرهنگ خود موفق بودند.
مسلمانان در سال 1893م گروهی به نام جمعيت هند شرقی و در سال 1926م جمعيتی به نام تقويت الاسلام[30] را تأسيس كردند. اين جمعيتبعدها نمايندگی مسلمانان را در نزد حكومت عهدهدار شد. تا سال 1945م، اسلام در ترينيداد دين رسمی محسوب نمیشد و به همين دليل، اين جمعيت‌های اسلامی بودند كه تأسيس نهادهای آموزشی را برعهده داشتند. نخستين بار جمعيت تقويت الاسلام، در سال1949م مدرسهای مطابق با اصول اسلامی تأسيس كرد. بعدها مدارس اسلامی و هم‌چنین ابتدایی و راهنمایی تأسيس شد و اين روند ادامه يافت. مسلمانان این کشور امروزه دارای87 مسجد هستند كه در آنها كلاس‌های آموزش قرآن فعال هستند.[31]برخی محققان معتقدند مسلماناناین کشور در قاره آمريكا از بهترين تشكل‌های اسلامی برخوردار هستند.
جمعيت «اهل السنه و الجماعه»[32](تأسیس 1930م)، نيرومندترين تشكل اسلامی در ترينيداد و توباگوبه شمار میرود. گروه‌ها و جمعيت‌های ديگر در منطقه ترينيداد و توباگو عبارتند از: «اتحاديه مبلغان مسلمان در آمريكای جنوبی و منطقه كارائيب»[33]كه در سال 1960م تأسيس شد.[34]این اتحادیه برنامه رادیویی هم دارد.[35]جماعت المسلمین[36] سازمان اسلامی دیگر این کشور است که در سال 1358شمسی / 1979م تأسیس شد. رویکرد سیاسی این سازمان از دیگر سازمانهای اسلامی ترینیداد بیشتر است. در سال 1361ش/1982م، گروه کوچکی از اعضای آن ـ که دخالت سازمان را در امور سیاسی درست نمی‌دانستند ـ از آن جدا شدند و «جماعت المومنین» را پدید آوردند. جماعت المسلمین عموماً نماینده مسلمانان آفریقاییتبار هستند هدفشان تشکیل حکومت اسلامی است.[37]
از دیگر سازمانهای اسلامی این کشور میتوان مؤسسه خیریه توکل اسلامی، موسسه توسل عبدالعزیز و جماعت التبلیغ ... و را نام برد.
حكومت، علیرغم ميل درونی خود، به مسلمانان اجازه می‌دهد كه از رسانه‌های جمعی بهرهمند شوند. اکثر مسلمانان این کشور، که بیشتر هندی‌تبارند، مذهب حنفی دارند.[38] معدودی شیعه هندیتبار نیز در آنجا زندگی میکنند که تعداد دقیق آنها معلوم نیست. مسلمانان هندیتبار عموماً در جنوب کشور و در جزیره ترینیداد زندگی میکنند و مسلمانان آفریقاییتبار عموماً در جزیره توباگو ساکن هستند. در این کشور تعداد کمی مسلمان چینی نیز هست.[39] در میان مسلمانان این کشور، هندیتبارها از آفریقاییتبار، پویاترند.[40] برخی محققان، معتقدند امروزه گرایش به اسلام در ترینیداد و توباگو بیشتر متأثر از افکار مسلمانان ایالات متحده آمریکاست تا فعالیتهای مسلمانان ترینیداد.[41] از سال 1355ش/1976م رهبر مسلمانان آمریکا در ترینیداد نماینده (امام) معرفی میکند. عربستان سعودی نیز برای جذب مسلمانان در این کشور فعالیتهایی جدی را شروع کرده است.[42]
4-2 سورينام
اين كشور از سال1667م سخت استعمار هلند بوده است. بردههای مسلمان آفريقايی كه برای كار در مزارع و معادن طلا به اين منطقه منتقل میشدند، اولين مسلمانان سورينام محسوب میشوند. آنها نيز مانند مسلمانانی كه در كشورهای ديگر زندگی می‌كردند، تحت فشار و ستم قرار داشتند، انجام اعمال اسلامی برای آنها ممنوع بوده، به همين جهت از هويت دينی خود دور ماندند. اكثر كارگرانی كه به دنبال سیاست‌های هلند در سال‌های 1831 تا 1850 از اندونزی و در سال‌های 1873 تا1916م از هند به سورينام آمدند، مسلمان بودند. از سال 1940م به بعد، مسلمانان، آزادی برخورداری از حقوق شخصی، خانوادگی و مسائل مربوط به ارث را كسب كردند.
مسلمانان سورینام مذاهب مختلفی دارند. حضور قادیانیها (احمدیه) در آنها پررنگ است. علیرغم تمام اختلافات، مسلمانان در سال1929م «سازمان اسلامی سورينام»[43] را تأسيس كردند. اين سازمان تا سال 1978م توسط قاديانیها اداره میشد، از آن تاريخ به بعد، مسلمانان سورينام جمعيتی به نام «جمعيت اسلامی سورينام»[44] را تأسيس كردهاند. آنها تشکلی به نام مجلس مسلمانان سورینام هم دارند.[45] مسلمانان این کشور عمدتاً از مبلغان اندونزی، عربستان و پاکستان متأثر هستند. اخیراً قطر و امارات متحده عربی هم در بخش نفت با این کشور همکاری میکند. این کشور تعدادی مسلمان افغانی و بومی هم دارد.[46]
5-2 گويان
ورود اسلام به گويان نيز مانند كشور همسايهاش، سورينام، با انتقال عده زيادی از بردههای آفريقايی كه برخی از آنان مسلمان بودند، رخ داده است. مسلمانان اين منطقه نيز مانند كشورهای ديگر تحت ستم اربابان اروپايی واقع شده، مجبور به رها ساختن فرهنگ و دين خود شدند. انگلستان پس از لغو قوانين بردهداری در سال 1834، اقدام به انتقال كارگران هند به اين كشور نمود. عده‌ای از اين كارگران مسلمان بودند. تا سال 1860، شرایط برای مسلمانان سخت بود ولیبه مرور زمان، انگليسی‌ها به آنها اجازه دادند مسجد داشته باشند و فعالیت داشته باشند. انجمن‌هایمتعدد مسلمانان در سال1936م به هم پيوسته، جمعيتی به نام «جمعيت عالی اسلامی» را تأسيس كردند.
هوادارانهندی و آفريقايی اين جمعيت در انتخابات سال 1961م هر يك از حزب جداگانهای حمايت كردند؛ به اين ترتيب، به دو جناح منشعب شدند. پس از انشعاب مذكور، جمعيت‌های جديد و مستقلی ظهور يافت. مهم‌ترين آنها «مجلس عالی اخوت اسلامی»، «اتحاديه جوانان مسلمان» و «مركز اسلامی» است. ولی امروزه جماعات محلی در واقع شعباتی از «سازمان اسلامی مرکزی گویان (CIOG)[47]» محسوب میشوند. تعداد چنين شعباتی در حال حاضر 120 شعبه میباشد. هر شعبه در محل يك مسجد مشغول فعاليت و اداره كلاس‌های آموزش قرآن است. اين كشور دارای 130 مسجد است. مسلمانان در پارلمان و هيأت وزيران هم حضور دارند.[48]
تا سال 1979 که انقلاب اسلامی ایران رخ داد، بیشتر مردم مذهب حنفی داشتند که بیشتر از طریق مبلّغان هندی درآنجا ترویج میشد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به تدریج، تشیّع به گویان راه یافت.[49] هم اکنون تعداد قلیلی از شیعیان خوجه در این کشور زندگی میکنند. شیعیان گویان، در ایام محرم به سوگواری به سبک هندیها پرداخته و آن را تازیا ـ که همان تعزیه است ـ مینامند. متأسفانه به دلیل ناهمگونیهای زبانی و فقهی گروههای گوناگون نژادی گویان ـ خصوصاً هندی و اندونزیایی ـ مسلمانان موفق نشدند به گونه جامعه یکپارچه اسلامی به هم پیوندند[50] و تأثیرگذاری جدیتری در مناسبات سیاسی و اجتماعی این کشور داشته باشد.
در گويان بیش از 130 هزار نفر مسلمان زندگی می‌كنند که نسبت جمعيت مسلمانان به كل جمعيت كشور17 درصد است.[51]
6-2 مسلمانان سایر کشورهای منطقه
همانطوری که قبلاً اشاره شد مهاجرت مسلمانان به ویژه اعراب به آمریکای لاتین پس از جنگ جهانی دوم سیر شتابانی به خود گرفت. مسلمانان ونزوئلابرای اولین بار در زمان استعمار اسپانیایی‌ها به این کشور آمدند. از آن پس، مهاجرت‌هایی از هند صورت گرفت. مهاجران با دشواری‌های بسیاری مواجه بودند.اما مسلمانانی که در نیمه دوم قرن بیستم از کشورهایی مانند سوریه، لبنان، فلسطین و پاکستان برای اشتغال به ونزوئلا مهاجرت کردند، گروه جدیدی تشکیل دادند. اخیراً ترکها هم در این کشور فعالیت خود را شروع کردند. در سال 1966م در کاراکاس،[52] پایتخت ونزوئلا، اولین مرکز اسلامی تأسیس شد. و بعدها در کنار مسجد، آموزش زبان عربی راه‌اندازی شد. تعداد مسلمانان بیش از 60 هزار و در برخی از آمارها تا 300 هزار نفر گزارش شده است و اکثر آنها در کاراکاس زندگی میکنند.[53] مسلمانان عمدتاً در کاراکاس، جزیره مارگایتا[54] و سان فیلیپ[55] سکونت دارند. در سال 1980م بخشهای فلسفه اسلامی و تحقیقات عربی در دانشگاه کاراکاس آغاز به کار نمود. مسجد شیخ ابراهیم آل ابراهیم در کاراکاس از مساجد بزرگ آمریکای لاتین محسوب میشود.
مکزیک دارای اقلیت مسلمان پرجمعیتی (بین 100هزار تا 300 هزار نفر) است که عمده آنها از مهاجران سوری و لبنانی هستند و در مرتبه بعدی مهاجرینی از مصر، ایران و ترکیه قرار دارند. از جمله مراکز اسلامی این کشور میتوان مرکز فرهنگی اسلامی مکزیک[56] (CCIM)، شاخه صوفیه نوربخشیه جراحیه و مراکز اسلامی خانم فاطمه فریها[57] و خانم آمنه تسلیما[58]، مرکز سلفی مکزیک[59] و ... نام برد.
تعداد مسلمانان در کلمبیا ـ که عمدتاً لبنانی، سوری و فلسطینیتبار هستند ـ 30 هزار و حدود 2/0 درصد جمعیت این کشور میباشد. مرکز اسلامی بوگوتا[60] (متعلق به شیعیان که در سال 1373 تأسیس شده است) و تجمع مسلمانان شهر مایکائو[61] (در شمال شرقی کلمبیا) و مرکز اسلامی شهر بندریبوئناونتورا (در شرق کلمبیا) و مراکز اسلامی سان آندرس[62]، گوآجیرا[63]، نارینو[64] و سانتا مارتا[65]از جمله مراکز اسلامی این کشور هستند.[66]
مهاجران مسلمان پاراگوئه عمدتاً در شهر مرزیسیوداد دِل استه[67] و تعداد دیگر در آسونسیون[68]ـ پایتخت ـ و منطقه مرزی مشترک پاراگوئه و آرژانتین در جنوب مستقر شدند. تعداد مسلمانان مقیم پاراگوئه طی بیست سال گذشته به بیش2 هزار نفر رسیده که اغلب از فرقهها و طایفههای گوناگون لبنانی، فلسطینی و سوری هستند. هم‌اکنون با حمایت دولت عربستان سعودی،اهل سنت پایتخت دارای مسجد و مرکز فرهنگی[69] هستند، اما شیعیان مقیم این کشور به دلیل عدم برخورداری از حمایت کافی از داشتن مرکز و محل تجمع محروم هستند.[70]
سابقه اسلام درجامائیکابه قرن نوزدهم میلادی میرسد که به عنوان کارگرهای قراردادی به این کشور مهاجرت کردند. تعداد مسلمانان[71] در سال 1982 به 14 هزار نفر رسید.[72] آنها اولین انجمن خود را در سال 1950 تأسیس کردند. از مراکز اسلامی این کشور میتوان «شورای اسلامی جامائیکا»،[73] «مرکز آموزش و دعوت اسلامی»[74] را در کینگستون[75] نام برد. اولین جمعیت اسلامی پانامادر سال 1930م تحت عنوان «اسلام میشین»[76] تأسیس شد. نام این جمعیت در سال 1967م به «جمعیت اسلامی هند ـ پاکستان» تغییر کرد. این نام نیز در سال 1974م به جمعیت اسلامی پاناما تغییر یافت. امروزه هم‌چنین در شیلی[77]، باربادوس، باهاما، کوراکائو، گرانادا، دومینیکن[78]، جزیره سان کریستوبال، مارتیینیکو و پرو[79]، مسلمانان با جمعیت اندک، دارای تشکل اسلامی هستند. تعداد مسلمانان در کشورهای کوبا[80]، اروگوئه، السالوادور، کاستاریکا، اکوادور[81]،بولیوی، جمهوری دومینیکاهم بسیار کم است و آنها در این کشورها به مانند دیگر کشورهای منطقه به صورت اقلیتهای دینی و با فعالیتهای محدود به سر میبرند.[82]
جدول آمار مسلمانان کشورها و جزایر آمریکای لاتین
|
شماره |
کشور/جزیره |
منبع 1 |
منبع 2 |
شماره |
کشور |
منبع 1 |
منبع 2 |
|
آرژانتین |
500000 |
797478 |
19 |
دومینیکا |
140 |
- |
|
|
2 |
بولیوی |
88 |
2000 |
20 |
السالوادور |
2000 |
2000 |
|
3 |
برزیل |
170115 |
921000 |
21 |
آنتیگوا و باربودا |
262 |
270 |
|
4 |
کوبا |
907 |
10951 |
22 |
مجمع جزایر بریتش ویرجین |
85 |
- |
|
5 |
کلمبیا |
14000 |
85908 |
23 |
ترینیداد و توباگو |
65318 |
86522 |
|
6 |
آروبا |
288 |
- |
24 |
جامائیکا |
1000 |
5463 |
|
7 |
اکوادور |
400 |
2529 |
25 |
جمهوری دومینیکن |
1790 |
2000 |
|
8 |
باربادوس |
2000 |
2028 |
26 |
سورینام |
80923 |
94328 |
|
9 |
بلیز |
1396 |
2794 |
27 |
شیلی |
3196 |
4563 |
|
10 |
ونزوئلا |
65949 |
126876 |
28 |
کاستاریکا |
4016 |
- |
|
11 |
اروگوئه |
341 |
1000 |
29 |
گویان |
55000 |
76528 |
|
12 |
پاراگوئه |
507 |
2748 |
30 |
گواتمالا |
1000 |
1229 |
|
13 |
پرو |
837 |
1000 |
31 |
پورتوریکو |
1000 |
5091 |
|
14 |
پاناما |
9117 |
116824 |
32 |
کیمن ایسلند |
73 |
|
|
15 |
جزیره گرنادا |
268 |
281 |
33 |
گویان فرانسه |
2000 |
3445 |
|
16 |
مکزیک |
110000 |
318608 |
34 |
جزیره مارتینیک |
1000 |
2180 |
|
17 |
هائیتی[83] |
2000 |
55000 |
35 |
نیکاراگوئه |
1000 |
- |
|
18 |
هندوراس |
2790 |
11000 |
36 |
نترلند آنتیلس |
672 |
|
(منبع: گزارشي از آمار جمعيتي شيعيان كشورهاي جهان بر اساسمنابع اينترنتي و مكتوب، انتشارات موسسه شیعه‌شناسی، صص167ـ204)[84]
[1]. «عبدالباقی سيد احمد عثمان»، از فعالان اسلامی و رئيس انجمن خيريه برزيل بر اساس جديدترين تحقيقات باستان‌شناسی از كشف آثار تاريخی در برزيل خبر داد كه حاكی از قدمت1200 ساله تمدن اسلام در اين كشور است. وی میگوید: نقاشی‌ها و كنده‌كاری‌های موجود در غارهای شمال برزيل حاكی از دست‌نوشته‌هايی به زبان عربی است كه قدمت آن به 1200 سال پيش بازمی‌گردد... كه لباس پوشيدن آنها شبيه به لباس مسلمانان مراكشی بوده و از اصطلاحات موجود در زبان عربی استفاده می‌كردند... عده‌ای نيز حضور مسلمانان در برزيل را به 500 سال پيش و در زمان حضور دريانوردان پرتغالی در اين كشور نسبت‌می‌دهند. عده‌ای ديگر معتقدند اسلام برای نخستين‌بار توسط سياهان مسلمان آفريقايی كه در قرن 17 ميلادی به عنوان برده برای آبادانی قاره جديد، به آمريكای جنوبی آورده شدند، وارد برزيل شده و اين سياهان مسلمان در بين سال‌های 1807 ميلادی تا 1837 دست به قيام‌های متعددی زدند، از جمله آنكه خواستار تأسيس دولت اسلامی و آزادی بردگان بودند... آمارهايی از ساكنان شمال برزيل در سال 1560 ميلادی در دست است كه نشان می‌دهد، از مجموع 10 هزار ساكن شمال برزيل، هشت هزار نفر آفريقايی‌‌تبار بوده و بيشتر آنها به دين اسلام گرايش داشته‌اند.(خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، شماره خبر 117391، تاریخ 5 اردیبهشت 1386).
[2]. موسی‌پور، به پیشواز خورشید غرب، صص 174-173.
[3]. Oliveira, vitoria peres de, Islam in Brazil or the Islam of Brazil? Translated by Jeffrey Hoff, Relig.Soc, 2006, vol2, special Edition.
[4]. خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، شماره خبر 104926، تاریخ 5 اسفند 1385.
[5]. گلی زواره، سرزمین اسلام، ص596ـ594. و نیز ر.ک:
www.30-days.net/muslims/muslims-in/america-south/brazil.
[6]. «محمدعلی مظلوم» مسلمان لبنانی‌تبار مقيم برزيل به عنوان قاضی فدرال برزيل انتخاب شد.(خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) به نقل از ucide،شماره خبر 521304، تاریخ 20 دی 1388).
[7]. گلی زواره، سرزمین اسلام، ص596ـ594 و رفیعی، برزیل، 1374، ص34.
[8]. Islamic Center of Brazil. این مرکز اسلامی غیر از مرکز اسلامی برزیل حجت الاسلام طالب حسین خزرجی است.
[9]. جعفریان، اطلس شیعه، ص691 و نیز: خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) به نقل از پايگاه اطلاع‌رسانی نسيج، شماره خبر 161218.
[10]. The World Assembly of youth.
[11].The Union of Muslim Students of Brazil.
[12].The International Center for Promotion of Islam to Latin America.
[13]. Parana
[14]. موسی‌پور، به پیشواز خورشید غرب، ص 174 و خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، شماره خبر 426984، تاریخ 8 تیر 1388. از شخصیتهای فعال اسلامی میتوان خالد تقیالدین، عبدالباقی عثمان، پروفسور حلمی نصر (مترجم اصالتاً مصری قرآن)،محمد خلیل، طالب حسین خزرجی، علی ابوریا، میلانی، و... را نام برد که در بزریل فعالیت میکنند. خزرجی،یک مرکز اسلامی در برزیل و سایتی به زبان پرتغالی تأسیس کرده و كتابهايي از امام خميني(ره)، مقام معظم رهبري، شهيد صدر، شهيد مطهري، علامه فضل‌الله و... به زبان پرتغالي ترجمه كرده است. سایت اینترنتی این مرکز به نشانی www.arresala.org.br قابل دسترسی است. دفتر مرحوم علامه سید محمدحسین فضل‌الله، عالم لبنانی، نیز در برزیل نسبتاً فعال است.
[15]. رک: خبرگزاری مهر، شماره خبر 455948 قابل دسترسی به نشانی:
http://mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=455948
[16]. Islamic Organization of Latin America
[17]. ارتباطات این با عربستان سعودی به گونهای است که حتی این سازمان گاهی اوقات به عنوان نماینده رسمی و دولتی تفکر وهابیت در آمریکای لاتیننیز شناخته میشود.
[18]. رک: غلامرضا گلی زواره، سرزمین اسلام، ص 593، و نیز: خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، شماره خبر 106947، تاریخ 15 اسفند 1385.
[19]. www.hamshahrionline.ir/hamnews/1382/820815/news/elmif.htm
[20]. بی تا، آرژانتین، ص 13.
[21]. اصغری، آرژانتین، ص13و نیز:جعفریان، اطلس شیعه، صص 693ـ693 و هم‌چنین بی نا، آرژانتین، صص 14-13 و موسی‌پور، به پیشواز خورشید غرب، ص 252.
[22]. گلی زواره، سرزمین اسلام، ص593 و نیز: موسی‌پور، به پیشواز خورشید غرب، صص 252 ـ 251 و نیز: بی‌نا، کشورشناسی (اجتماعی، فرهنگی، دینی)، آرژانتین، صص 98-87.
[23]. Tucuman
[24]. Cordoba
[25]. محسن‌علی، فعال اسلامی آرژانتین، احداث نخستين مسجد در آرژانتين با نام توحيد و اولين مدرسه عربی ـ اسلامی امام علی7را از بركات انقلاب اسلامی میداند. وی در ادامه از راه‌اندازی راديو قبله در اين كشور سخن گفت و تصريح كرد: «حدود 15 سال است كه اين شبكه راديويی فعال است و هر روز به‌مدت دوساعت پس از نماز صبح به اجرای برنامه می‌پردازد؛ در ماه مبارك رمضان نيز برنامه‌های ويژه‌ای دارد.» (خبرگزاری ایکنا، شماره خبر 156777)
[26]. احمدرضا اصغری، همان، صص 14ـ13 و نیز: رسول جعفریان، اطلس شیعه، ص693 ـ 692.
[27].. Trinidad and Tobago
[28]. Mandingo
[29]. برخی نویسندگان معتقدند که در فاصله 1924ـ1838م حدود نیم میلیون هندی به این کشور مهاجرت کردند که یک ششم آنان، مسلمان بودند. (قاسملو، دانشنامه جهان اسلام، ص 273).
[30]. قاسملو، ترینیداد و توباگو، دانشنامه جهان اسلام، ص 275.
[31]. Tackweyat ul Islamic Association (تقویت اسلام)
[32].. Anjuman Sunnat–ul-jamaat Association (A.S.J.A)اين اتحادیه که عموماً «آسجا» نامیده میشود، در مجموع مديريت53 مسجد، هفت مدرسه ابتدايی و دو مدرسه راهنمايی را در اختيار دارد. 80 تا 85درصد مردم منطقه عضو اين تشكل میباشند و امروزه نماینده تقریباً همه مسلمانان ترینیداد و توباگوست. (علی کتانی، اقلیتهای مسلمان در جهان، ص 348)
[33].The Islamic Missionarries Guild of south America and the Carebbean
[34]. در خصوص نشريات میتوان به نشريه «the Torch of Islam» كه از سال1966 توسط «اتحاديه مبلغان مسلمان» منتشر میشود، اشاره كرد. اين نشريه به جای مجله «the Islamic Herald» منتشر میشود. «مسلم نيوز» ارگان انتشاراتی «جمعيت اهل السنه و الجماعه»، «الناديه» ارگان جمعيت جوانان مسلمان، «الحكمه» ارگان مركز تبليغات اسلامی، «النور» ارگان جماعت اسلامی، «مسلم استاندارد» نشريهای كه هر دو ماه يكبار از سوی مركز اوقاف اسلامی منتشر میشود و the Voiceنیز به شكل گاهنامه و از سوی جماعه المؤمنين منتشر میشود، از نشريات عمده و با اهميت جزاير ترينيداد و توباگو محسوب میشوند.
[35]. قاسملو، ترینیداد و توباگو، دانشنامه جهان اسلام، ص 275.
[36].Jamaat al Muslimeen
[37]. قاسملو، ترینیداد توباگو، دانشنامه جهان اسلام، ص 274.
[38]. کتانی، اقلیتهای مسلمان در جهان. ص 349.
[39]. قاسملو، ترینیداد و توباگو، دانشنامه جهان اسلام، ص 274.
[40]. همان، ص 275.
[41]. کتانی، صص 350-349.
[42]. قاسملو، همان، ص 275.
[43]. Surinamse Islamitische vereniging (SIV)
[44]. Suriname Muslim Association (SMA)
[45].Madjilies Moeslimien Suriname (MMA)
[46]. مقاله مسلمانان افغان گویان و سورینام قابل دسترسی در:
www.guyana.org/features/afghanguyanese-muslim.html
و برای مطالعه بیشتر ر.ک:
Raymond s.chickrie, Muslims in Suriname: Facing Triumphs and challenges in a plural society
و قابل دسترسی در: www.muslimpopulation.com/pdf/surinam-triumphs&challenge.pdf
[47]. The central Islamic organization of Guyana
[48]. ر.ک: کتانی، اقلیتهای مسلمان در جهان امروز، ص 353.
[49]. جعفریان، اطلس شیعه، ص694.
[50]. کتانی، اقلیتهای مسلمان در جهان امروز، ص 352.
[51]. وفائی، اسلام در قاره آمریکا، نشریه اسلام و غرب، بهمن و اسفند 1378، شماره 30 و 31.
[52]. Caracas
[53]. گلی زواره، سرزمین اسلام؛ شناخت کشورهای اسلامی، صص 700-699.
[54]. Margarita
[55]. San Felipe
[56]. The centro cultural Islamico de Mixico
[57]. Fatima Fariha
[58]. Amina Teslima
[59]. The centro Salafi de Mexico
[60]. Bogota
[61]. Maicao
[62]. San Andres
[63]. Guajira
[64]. Narino
[65]. Santa Marta
[66]. گلی زواره، سرزمین اسلام، ص 685-684.
[67]. Ciudad del Este
[68]. Asuncion
[69]. The centro Bemefico cultural Islamico Asuncion
[70].http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900916000332
[71]. عمدتاً از نسل کارگران هندی و آفریقای.
[72]. در منابع دیگر جمعیت مسلمانان بین 1000 تا 5400 نفر آمده است. (محمود تقیزاده داوری و دیگران، گزارشي از آمار جمعيتي شيعيان كشورهاي جهان بر اساس منابع اينترنتي و مكتوب، ص184) و در برخی منابع 20000 نفر آمده است. (گلی زواره، سرزمین اسلام، ص 691).
[73]. The Islamic coucil of Jamaica.
[74]. The Islamic Education and Dawah center.
[75]. Kingston
[76]. Islam mission
[77]. عمدتاً از نسل مهاجران سوری و لبنانی و فلسطینی. (ر.ک: گلی زواره، همان، ص 699).
[78]. عمدتاً از نژاد آفریقایی. (گلی زواره، سرزمین اسلام، ص 691).
[79]. عمدتاً از نژاد عرب خصوصاً فلسطینی و سوری. (ر.ک: گلی زواره، سرزمین اسلام، ص 698).
[80]. عمدتاً از نسل اسپانیاییهای قدیم، آفریقایی و اخیراً اعراب. به خاطر سلطه مارکسیستها در کوبا، فعالیت برای مسلمانان مهیا نیست. مسلمانان این کشور انجمنی به نام انجمن مسلمانان تأسیس کردهاند که رئیس آن از سوی حزب کمونیست تعیین میشود و فعالیت آنان به شدت از سوی حزب کمونیست تحت نظر و کنترل است. (ر.ک: گلی زواره، سرزمین اسلام، ص 692-691 و نیز بی نا، کوبا، ص 60).
[81]. عمدتاً از نسل مهاجران اعراب به ویژه سوری، لبنانی، فلسطینی و مصری. (ر.ک: گلی زواره، همان، صس 702-701) از جمله مراکز اسلامی آن میتوان، مرکز اسلامی اکوادور (The centro Islamico del Ecuador) و مرکز اسلامی هجرت (The Centro IslamicoHijra) و دو مسجد عیسی (Mezquita Jesus) و قلب اسلام (Meaquita Luz del Islam) را نام برد.
[82]. وفائی (مترجم)، اسلام در قاره آمریکا، اسلام و غرب، بهمن و اسفند 1378، شماره 30 و 31.
[83]. در برخی منابع فارسی، تعداد مسلمانان این کشور، 320 هزار نفر ذکر شده است. (رضوان‌طلب، مسلمانان در کشورهای فرانسه زبان، ص 186).
[84]. گزارش مذکور از 8 منبع آماری مختلف شده است که در این جدول، حداقل و حداکثر آمار مسلمانان این منطقه بیان شده است.
