به گزارش سر ویس علمی و فرهنگی خبرگزاری حوزه ،شمار شاگردان و تربيت يافتگان مكتب پيشواى هفتم (ع ) در منابع رجالى مختلف ذكر شده است . شـيـخ طـوسى در كتاب رجال خود رقم آنان را 270 نفر ذكر كرده است ..

البـتـه هـمـه آنـان از نـظر علمى و مراتب رشد و كمال انسانى در يك سطح نبودند؛ حتى در ميان آنان افرادى بودند كه از نظر اعتقادى در صراط مستقيم امامت قرار نداشتند. بعضى نيز در ابتدا در مـسـيـر حـق و مـعـتـقـد بـه امـامت پيشواى هفتم بودند ليكن بعد از گرفتاريهايى كه براى آن گـرامـى بـه وجود آمد و حضرتش به زندان افتاد و شهيد شد راه انحراف در پيش گرفته به جرگه واقفيّه پيوستند و تن به امامت امام رضا(ع ) ندادند.

بـعـضـى از اصـحـاب و شـاگـردان امـام كـاظـم (ع ) بـه پـايـه اى از وثـاقـت و كـمال رسيدند كه همه فقها و دانشمندان شيعه آنان را تصديق نموده و رواياتشان را پذيرفته انـد.

مشهور است كه از ميان اصحاب ائمه (ع ) وثاقت و صداقت و امانت هيجده نفر مورد اتفاق همگان است .. از ايـن تـعداد شش نفر از اصحاب امام موسى بن جعفر(ع ) هستند.

*محمد بن ابى عمير

مـحـمـدبـن ابـى عـمـيـر بغدادى از شخصيتها و چهره هاى برجسته دوران امام كاظم (ع ) و از ياران زبـده و مـورد اعـتـمـاد آن حـضـرت بـود كـه نـه تـنـهـا در مـيـان شـيـعـيـان بـلكـه نزد دانشمندان اهـل سنّت نيز از محبوبيّت و مقبوليّت خاصى برخوردار است . به عنوان نمونه ، جاحظ يكى از دانشمندان اهل سنّت در وصف او مى گويد:

ابن ابى عمير در همه چيز، يگانه زمان خود بود..

ابن ابى عمير محضر سه امام : ـ امام كاظم ، امام رضا و امام جواد عليهم السّلام ـ را درك و از آنان روايات بسيارى در موضوعات گوناگون نقل كرده است ..

مـقـام عـلمى ابن ابى عمير به حدّى بود كه وقتى عده اى از دانشمندان از هشام بن حكم خواستند در مـسـائل مـورد اخـتـلاف بـا هشام بن سالم  مناظره كند تا معلوم شود كداميك از آن دو در بحث و مـنـاظـره تـوانـمـنـدتـر هـسـتـند، هشام بن سالم  گفت : حاضرم به شرطى كه مناظره در محضر محمدبن ابى عمير صورت گيرد..(

محمّد با كوشش و تلاش پيگير، شمّه اى از احاديث و علومى را كه از بيت امامت فرا گرفته بود در بيش از 94 جلد رساله جمع آورى كرد. كه متاءسفانه در جريان گرفتارى كه از سوى دستگاه خلافت عباسى برايش پيش آمد اين نوشته ها از بين رفت ..

ابـن ابـى عـمـيـر در عـبـادت و بـنـدگى خدا به پيشوايان معصومش اقتدا كرده و از عابدترين و پارساترين شخصيّتها بود.

*يونس بن عبدالرحمان-سلمان عصر خویش

يـونـس بـن عـبـدالرحمان از چهره هاى برجسته و از دانشمندان بزرگ شيعه به شمار مى آيد. او مـحـضر امام كاظم و امام رضا عليهماالسّلام را درك .  و در مكتب تربيتى آنان مدارج كـمـال را طـى و مـقـامـى بس بلند و عظيم پيدا كرد و از نظر پاكى و تقوا و دانش به پايه اى رسـيـد كه وقتى عبدالعزيز ـ يكى از اصحاب وارسته امام هشتم (ع ) ـ به آن حضرت عرض كرد مـن هـمـيشه به شما دسترسى ندارم ، احكام و دستورهاى دينى ام را از چه كسى فرا بگيرم ؟ امام (ع ) فرمود: از يونس بن عبدالرحمان ..

در روايـتـى ديـگـر دربـاره او فـرمـود: يـونـس بـن عـبـدالرحـمـان ، سـلمـان زمـان خـويـش اسـت ..

وى از نظر مقام علمى جزو شش نفر فقهاى بزرگى است كه دانشمندان شيعه روايات آنان را بى هـيـچ شـبـهـه اى پـذيـرفـتـه انـد، و در مـيـان آنـان فـقـيـه تـريـنـشـان يـونـس بـن عـبـدالرحمان بـود.. او پـيـرامون مبانى و موضوعات مختلف شيعه تاءليفات فراوانى داشت . از فضل بن شاذان نقل شده است كه او هزار رساله بر ردّ مخالفان نوشت ..

احمدبن ابى خلف مى گويد: (بـيـمـار بـودم . امـام جواد(ع ) به عيادت من آمد. كتاب (يَوْمٌ وَ لَيْلَةٌ) يونس بن عبدالرحمان بالاى سـر مـن بود. امام (ع ) آن را برداشت و شروع كرد به ورق زدن و چون به آخر رسيد چندين بار فرمود: خداوند يونس را رحمت كند.).

*صفوان بن يحيى

صفوان بن يحيى كوفى از چهره هاى برجسته شيعه و از بزرگان اصحاب امام كاظم (ع ) بود و نـزد مـحـدثـان از موثق ترين و پارساترين مردم زمان خود به شمار مى رفت . او امام رضا و امـام جـواد عليهماالسلام را نيز درك كرد و وكيل پيشواى هشتم بود و نزد آن دو بزرگوار، مقام و منزلتى بلند داشت ..

صـفـوان بـه خـاطـر برخوردارى از ويژگيها و برجستگيهاى علمى ، اخلاقى ، اعتقادى و معنوى ، نزد امامان (ع ) محبوبيّت و مقبوليت والايى داشت .

O عـبـوديـت و بـنـدگى : وى علاوه بر انجام واجبات به مستحبات نيز اهتمام خاص داشت . شبانه روز 150 ركعت نماز مستحبّى مى خواند و در سال ، سه ماه روزه مى گرفت و زكات اموالش را در طول سال سه بار مى پرداخت ..

O مـقـام عـلمى : او جزو شش نفر فقها و راويان برجسته اصحاب امام كاظم (ع ) است كه وثاقت و فـقـاهـتـشـان مـورد تـاءيـيـد و اتـفـاق نـظـر همه دانشمندان شيعه است . و در ميان آن شش نفر نيز برجستگى خاصى داشت ..

مقام ولايت : صفوان درپيروى از مقام ولايت واطاعت ازپيشوايان معصوم عليهم السّلام به مرتبه اى دسـت يـافته بود كه آن بزرگواران از وى ابراز رضايت كرده مقام دوستى و پيروى اش از اهل بيت (ع ) را تاءييد نموده اند. امام جواد(ع ) از اين ويژگى صفوان چنين ياد مى كند:

(خـداونـد از صـفـوان بن يحيى و محمد بن سنان ـ به خاطر رضايتى كه من از آنان دارم ـ راضى است . آنان هيچگاه با من و پدرم مخالفت نورزيدند..

*على بن جعفر

عـلى ، فـرزنـد امـام جعفر صادق (ع ) و از اصحاب عظيم الشاءن و پارساى امام كاظم (ع ) بود. وى مـحـضـر امـام صـادق ، امـام كـاظـم ، امـام رضـا و امـام جـواد عـليـهـم السـلام را درك كـرده اسـت ..

كتاب ارزشمند (مسائل على بن جعفر) كه هم اكنون در دسترس است ، مجموعه احاديث و مسائلى است كه اين عضو برجسته بيت امامت ازبرادربزرگوارش استفاده وروايت كرده است .

وى بـا بـيـنـش عـميقى كه از اصل امامت داشت ، تقويت و تداوم آن را براى رشد و پيشرفت جامعه اسـلامـى امـرى ضـرورى مـى دانـسـت ؛ از ايـن رو، بـا ايـنـكـه از نظر سنّى بزرگتر از بعضى پيشوايان معصوم معاصر خود بود، نسبت به آنان نهايت احترام را داشت .

تاریخ زندگی ائمه : امام موسی کاظم(ع) محمدحسین شاهوردی – رمضانعلی رفیعی