خبرگزاری حوزه/ شماره جدید نشریه حریم امام(ره) با پرونده‌ای درباره تاریخ حیات سیاسی مراجع ثلاث حضرات آیات عظام سید صدرالدین صدر، سید محمدتقی خوانساری و سید محمد حجت منتشر شد.

عنوان مراجع ثلاث (سه گانه)، عنوانی است که در تاریخ معاصر ایران در دو دوره تاریخی به کار رفته و شهرت یافته است؛ یکی در مقطع تاریخی مشروطه که «مراجع ثلاث یا آیات ثلاث یا ارکان ثلاثه» عنوانی بود که به حضرات آیات؛ محمدکاظم خراسانی (آخوند)، میرزاحسن خلیلی تهرانی و سید عبدالله مازندرانی اطلاق می شد. در این دوره به کار‌گیری این عنوان بیشتر با یک نگاه سیاسی بود تا از باب شئون مرجعیت؛ هماهنگی و همکاری این سه عالم و فقیه بیشتر در حمایت از جنبش مشروطه بود تا امور مربوط به نهاد روحانیت و طلاب دینی. اما مشهوریت عنوان مراجع ثلاث برای بار دوم، حدود 80 سال پیش، بعد از رحلت مؤسس حوزه علمیه قم، آیت‌الله شیخ عبداکریم حائری (9 بهمن سال 1315 ش) بر سه تن از علما و مراجع وقت شیعه در قم اطلاق گردید که بیشتر به لحاظ همکاری و هماهنگی در امور مرجعیت سنتی، شرعی و حفظ حوزه علمیه تازه تأسیس قم مربوط بود.

از مباحث مطرح شده می‌توان نتیجه گرفت، با این که حضرت امام(ره) در آغاز زعامت مراجع ثلاث حدوداً در سن 34 سالگی‌اند، ولی از موقعیت علمی، جایگاه شخصیتی و اجتماعی بالایی برخوردار بودند و ارتباط نزدیکی با آیات ثلاث داشتند. البته این ارتباط با هر سه در یک سطح نبوده؛ چراکه ارتباط استاد شاگردی امام با آیت‌الله خوانساری موجب نزدیکی و ارتباط بیشتر و صمیمی‌تر با ایشان شده بود. همچنین با توجه به روحیات سیاسی و مبارزاتی آیت‌لله خوانساری و در مرتبه بعد آیت‌لله صدر که هر دو از فدائیان اسلام علنی حمایت می‌کردند و با آیت‌الله کاشانی ارتباط داشتند، حضرت امام نیز احساس نزدیکی و علاقه بیشتری به این دو بزرگوار داشتند. حضرت امام از بین مراجع ثلاث کمترین ارتباط را با آیت‌الله حجت داشت.

سال‌ها بعد تقدیر این بود که حضرت امام با دو تن از آیات ثلاث ارتباط سببی پیدا کنند. نوه دختری آیت‌الله حجت (دختر آیت‌الله شیخ مرتضی حائری) عروس امام، همسر آیت‌الله حاج آقا مصطفی خمینی بشود و نوه دختری آیت‌الله صدر (دختر آیت‌الله سلطانی طباطبایی) نیز عروس دیگر حضرت امام(ره)، همسر یادگار امام حاج سید احمدآقا شوند.

البته ارتباط و دوستی و علاقه امام به مراجع ثلاث فقط در دوران زعامت آنان نبود، بلکه با آمدن آیت‌الله بروجردی به قم و آغاز مرجعیت تامه و عامه ایشان که حضرت امام(ره) نقش اساسی در آن داشت، همچنین قبولی و استقبال مراجع ثلاث از این جریان، باز حضرت امام(ره) با آنان در ارتباط بود و هر سه آن بزرگواران به همراه آیت‌الله بروجردی برای امام (ره)احترام و جایگاه خاصی قائل بودند، به گونه‌ای در امور اداره و اصلاح حوزه و مسائل سیاسی ایشان را صاحب نظر دانسته و نظرات امام (ره)را مهم می‌دانستند. در این باره خود حضرت امام (ره) به نکته جالبی اشاره می‌کنند:

«روزى مرحوم آقاى بروجردى، مرحوم آقاى حجت، مرحوم آقاى صدر، مرحوم آقاى خوانسارى، رضوان‌اللَّه علیهم، براى مذاکره در یک امر سیاسى در منزل ما جمع شده بودند. [پیرامون مسئله مجلس مؤسسان شاه] به آنان عرض کردم که شما قبل از هر کار تکلیف این مقدس نماها را روشن کنید. وجود آنها مثل این است که دشمن به شما حمله کرده، و یک نفر هم محکم دست‌هاى شما را گرفته باشد. اینهایى که اسم‌شان «مقدسین» است -‌نه مقدسین واقعى- و متوجه مفاسد و مصالح نیستند دستهاى شما را بسته‌اند. و اگر بخواهید کارى انجام بدهید، حکومتى را بگیرید، مجلسى را قبضه کنید که نگذارید این مفاسد واقع شود، آنها شما را در جامعه ضایع مى‌کنند. شما باید قبل از هر چیز فکرى براى آن‌ها بکنید.»

 از دیگر عناوین این شماره از مجله حریم امام می توان به گفتگویی با فرزند یار دیرین امام یعنی آیت الله سید محمد صادق لواسانی اشاره کرد.

در پرونده مربوط به مراجع ثلاث با بزرگانی همچون سید محمدکاظم خوانساری، سید علی صدر و آیت الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی گفتگو شده است.

بخش آخر مجله هم به بازتاب اخبار ایران و جهان اسلام و نیز خبرهایی از حرم مطهر امام خمینی اختصاص دارد.

حریم امام هفته نامه آستان مقدس امام خمینی(ره) است که تاکنون هشتاد شماره از آن طی دو سال اخیرا منتشر شده است.