حجت الاسلام و المسلمین محسن  دعایی، مدیر موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام و یکی از روحانیون حاضر در فاجعه منا در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در مشهد، گفت: فاجعه ای که امسال در منا اتفاق افتاد، باعث شد تعداد بی شماری از حجاج در حال احرام و در بدترین شرایط جان به جان آفرین تسلیم کنند و به شهادت برسند، که این  موضوع دارای ابعاد مختلف و تحلیل های گوناگون می باشد.

وی با اشار ه به اینکه یکی از ابعاد این مسئله، چگونگی شکل گیری فاجعه و آنچه در منا اتفاق افتاده می باشد، افزود: در این رابطه من و کاروان ما در حین وقوع در آن محل حضور نداشتیم، یعنی حدود نیم ساعت بود که از آنجا عبور کرده بودیم و در حال برگشت بودیم ، مقارن همان خیابان 204 بودیم که تماس تلفنی با معاون کاروان، واقعه به ما گزارش شد فاجعه ای در خیابان 204 اتفاق افتاده است.

 حجت الاسلام و المسلمین دعایی افزود: در برگشت به چادرها و انتشار جزئیات این خبر در خیمه های منا در روزهای بعد، بخش های بیشتری از کیفیت وقوع این حادثه بر ملا شد .

آغاز حادثه

این پژوهشگر دینی، در این باره گفت: مسئله از آنجا آغاز می شود که بنا به علتی که هنوز دقیق معلوم نیست ماموران سعودی تصمیم می گیرند ورودی این خیابان را به منطقه جمرات مسدود کنند این تصمیم ظالمانه با بی تدبیری عجیبی همراه می شود و آن این است که ورودی این خیابان را نه تنها با وسایل متعدد  که در اختیار داشتند، سد نکردند تا اینکه جمعیت در خیابان ها فشرده نشود، بلکه هدایت متمرکز جمعیت را برای این خیابان را عهده دار شدند .

وی افزود: این عمل منجر به این شد جمعتی انبوه در اوج گرما در این قسمت به هم فشرده شوند و فاجعه منا اتفاق بیافتد بنابراین خروجی این خیابان را بسته و، زائران خیابان های موازی را نیز به این خیابان هدایت می کنند، حتی ورودی را باز می کنند و در آخر جمعیت زیادی در یک خیابان با فشردگی زیاد محدود می شوند.

 به گفته مدیر عامل  موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام این فشار و گرما باعث می شود افرادی که در این خیابان هستند قفسه های سینه شان دچار اختناق شود و یکی یکی همان جا ابتدا به حالت کما و بعد غش و  در آخر فوت شوند؛ طبیعی است وقتی یک فرد این حالت به او دست می دهد دیگرکنترل ایستادن هم ندارند جمعیت در این حالت موج بر می  دارد، تعدادی از زوار  در حال کما بودند یا اینکه از دنیا رفته و به روی زمین افتادند.

علت اصلی این اقدام

حجت الاسلام و المسلمین دعایی اظهار داشت: این ماجرا بخش گمانه زنی و نقل اخبار غیر نیز مستند دارد و بخش دیگری هم نیازمند  تحقیق و حقیقت یابی است؛ آنچه در حد گمانه زنی است اینکه کاروانی از  ماشین های درباری و دولتی  می خواستند به رمی جمرات بیاند،  لذا به خاطر سعودی ها جمعیت را در آنجا متوقف کردند.

وی تصریح کرد: اما آنچه باید بررسی شود اسناد و مدارک واقعیت این قضیه است که چرا این خیابان را بستند و هیچ گونه ورودی به رمی جمرات ندادند.

سوء مدیریت طواف از سوی عربستان سعودی قطعی است

استادحوزه علمیه مشهد با اشاره به اینکه تقصیرهای بارز و سوء مدیریت قطعی در مدیریت طواف امسال منا، مسئله ای مسلم بوده و این سوء مدیریت، اثبات شدنی است، افزود: آل سعود باید جواب دهدکه چرا علی رغم تمام امکانات این حادثه رخ داد.

حجت الاسلام و المسلمین دعایی در جمع بندی این حادثه افزود: شواهد و قرائن نشان می دهد سعودی ها بنای این کشتار را داشتند و با مدیریت طراحی کردند یا اینکه ترسی از کشتن مسلمانان نداشتند و نسبت به کشتن حجاج بی خیال بودند .

 تکرار سوء مدیریت حج بعد از فاجعه منا

وی  که یکی از روحانیون کاروان حج خراسان رضوی بود درباره مدیریت بعد از فاجعه منا گفت:سعودی ها بعد از این فاجعه با برخوردهای بسیار غیر عاطفی، غیر انسانی و حتی مرموز مسئله را جلو بردند و حتی با اجساد بسیار بد برخورد کردند.

این محقق دینی تاکیدکرد: بایدرفتار سعودی ها را پس از این حادثه مورد بررسی قرار داد، این حرکات دور از انسانیت آنها منجر به قتل عمد تعداد زیادی از حجاج شده، لذا قاتلان باید محاکمه شده و به مجازات برسند.

سانسور شدیدخبری فاجعه منا در عربستان

وی اظهارکرد:یکی از ابعاد دیگر این فاجعه، سانسور خبری شدیددر کل فضاهای رسانه ای مملکت سعودی و کتمان حقایق توسط مدیران سعودی بود که با این عمل چهره ای غیرانسانی  و غیر عاطفی از آنها در تاریخ به ثبت رساند، چرا که میلیون ها انسان درسراسر جهان نگران عزیزان شان در حرم خدا بودند و وظیفه واجب اینان بود اطلاعاتی که در اختیار دارند، به بازماندگان نگران منتقل کرده و با آنها برخوردی عاطفی داشته و با عرض تسلیت و البته عذر خواهی از ایشان به بازماندگان آرامش نسبی دهند؛ اما کمال تاسف در اوج بی منطقی و بی عاطفی، ربط دادن فاجعه منا به قضا و قدر متهم کردن حجاج آفریقایی به بی نظمی، همچنین فرافکنی و از همه بدتر سانسور شدید خبری و ایجاد خفقان اطلاعاتی باعث شد همه دنیا متوجه شوند یک نظام بی عاطفه و غیر انسانی ، جلاد و حتی خائن  میزبانی مهمان های خدا است.

پاسخ کسانی که می گویند دیگر نباید به حج واجب رفت!

استاد حوزه علمیه مشهد ادامه داد: در پاسخ به کسانی که می گویند نباید به حج واجب رفت باید گفت که این مسئله دارای ابعاد متعددی است که تکالیف واجب، از نظر فقه مشروط به شرایطی است، به عبارت دیگر هیچ عاملی نمی تواند واجب الهی را ساقط کند مگر یک ضرر قطعی! و چون ضرری که مورد توجه است ضرر قطعی نیست که در سال آینده هم حجاج در منا کشتار شوند لذا نمی شود حج را تعطیل کرد حتی می توان گفت تعطیل شدن حج آرزوی رژیم آل سعود و یهود است .

وی خاطر نشان کرد: نمی توان با یک ضرر موهوم و احتمالی، یک واجب را ساقط کنیم و اینکه در سال آینده ، حج رفتن  به صلاح است یا نه منوط به تشخیص ولی فقیه می باشد.

این پژوهشگر حوزوی تأکید کرد: از طرفی  حضور شیعه در سرزمین حجاز باعث نشر تفکر شیعه و توسعه عزیمت و عزت شیعه در جهان اسلام می شود و این خاری در چشم وهابیت است، مطمئنا وهابیت پلید از آمدن شیعیان به سرزمین مکه و مدینه  ناراحت هستند و آرزو دارند پیروان اهل بیت(ع) را به آن سرزمین راه ندهند .

وی در پایان با گلایه از دیپلماسی کشور نسبت به فاجعه منا گفت:  دستگاه دیپلماسی باید با جدیدیت هر چه تمام و با تمام قوا وارد این عرصه گردد.

گفتگو: زهرا حسینی