به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام محمد دشتی، عضو هیئت علمی المصطفی در ابتدای این نشست، ضمن ارائه تعریفی از کلمه راهبرد، تصریح کرد: واژه راهبرد را می‌توان اهداف کلان و دراز مدتی که از طرق مختلف و با ابزارها، شیوه‌ها و تاکتیک‌های گوناگون پیگیری می‌شود، تعریف نمود.
وی با تأکید بر این که در برخورد با راهبرد، باید محتاط بود، اذعان داشت: همواره باید مراقب باشیم تا تاکتیک‌ها، ما را از نقطه ثابت و مشترک منحرف نسازد؛ ضمن تمرکز بر هدف مشترک، نباید از اختلاف تاکتیک، تفاوت راهبرد نتیجه‌گیری شود.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی با بیان این که در ارتباط با راهبرد کلامی، عقیدتی، اقتصادی و سیاسی سیره اهل بیت(علیهم السلام) سخنان فراوانی گفته شده است، ابراز داشت: راهبرد و استراتژی جغرافیایی سیره اهل بیت(علیهم السلام)، یکی از مغفول‌ترین موضوعات بوده، که کمتر مورد توجه مراکز پژوهشی قرار گرفته است.
حجت الاسلام دشتی با اشاره به این که برای رسیدن به اثبات مدعا، یعنی برخورداری سیره اهل بیت(علیهم السلام) از راهبرد جغرافیایی، باید به چند مقدمه توجه داشت، خاطرنشان کرد: راهبرد جغرافیایی را از ابعاد مختلف می‌توان مدنظر قرار داد و اهداف اقتصادی، سیاسی، تربیتی و کلان تمدنی را در آن دخیل نمود.
این استاد حوزه با تأکید بر این که راهبردهای جغرافیایی، بنیادی‌ترین موتور حرکت تاریخ، به شمار می‌روند، اظهار داشت: نقش جغرافیا مورد توجه اندیشمندان و مورخان بوده، نظریه‌های جغرافیایی همواره در نظریه‌های فلسفه تاریخی ورود پیدا کرده است.
وی افزود: از نظر برخی از فیلسوفان، با نگاه به جغرافیای تاریخی می‌توان؛ بایسته‌های حرکتی جامعه به سمت تمدن‌سازی را رصد نمود. از این رو ترسیم جغرافیای تاریخی، به تمدن‌سازی جوامع سمت و سو و شکل و شمایل می‌دهد.
حجت الاسلام دشتی با اشاره به این که هر مکانی از ویژگی، نقش و آثار خاصی برخوردار است، خاطرنشان کرد: از نظر استراتژیست‌های جهان، مناطق به خصوصی وجود دارد که از تأثیراتی عمیق برخوردار بوده، از آن به قلب تمدن‌های سرزمینی جوامع تعبیر می‌شود.
سخنران این نشست علمی، نگاه هوشمندانه به نقش جغرافیایی بلاد مختلف در سمت و سو بخشیدن به آینده روابط بین الملل و فراهم سازی زمینه‌های پیروزی و شکست را مورد توجه قرار داد و تصریح کرد: در علم جغرافیا، همواره بر شناخت و معرفی نقطه مرکزی و نبض تمدنی جهان توجه شده است.
وی با اشاره به این که بحث راهبردهای جغرافیایی از منظر جغرافی‌دانان اسلامی مغفول نمانده است، اظهار داشت: اندیشمندان جهان اسلام، همواره در تلاش بودند تا نقطه مرکزی و سرآغاز تمدن اسلامی را دنبال نمایند؛ لذا برخی مکه و بعضی نیز بغداد و عراق را مرکز تمدنی اسلام در گذر تاریخی ذکر نموده‌اند.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی با تأکید بر این که توجه به راهبرد جغرافیایی در سیره انبیای سلف نیز به خوبی مشهود است، اذعان داشت: مسئله دحوالارض را می‌توان موضوعی جغرافیایی که مسائل استراتژیک و راهبردی معارف دینی را نشان می دهد، ذکر کرد.
حجت الاسلام دشتی با بیان این که مسئله دحوالارض ضمن برخورداری از برکات معنوی شامل پیام‌های راهبرد جغرافیایی است، خاطرنشان کرد: راهبرد جغرافیایی در سیره انبیای الهی، جایگاه برجسته‌ای دارد؛ لذا مسلمانان باید با الهام از معارف وحیانی، تعریفی درست از راهبرد جغرافیایی داشته باشند.
وی توجه به راهبرد را همان سرمایه‌گذاری به منظور استفاده حداکثری از فرصت‌های به وجود آمده ذکر کرد و یادآور شد: نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله)، ضمن توجه به راهبرد جغرافیایی، نه تنها منطقه مکه و مدینه را ترک ننمودند؛ بلکه برای حفظ این راهبرد جغرافیایی، هزینه‌های بسیاری را متحمل شدند.
این استاد دانشگاه با تأکید بر این که ائمه اطهار(علیهم السلام) نیز به آسانی دست از دیار مقدس بر نداشته، دور بودن از مکه و مدینه را سخت می‌دانستند، اظهار داشت: مولی الموحدین علی بن ابی طالب(علیه السلام)، دایره راهبرد جغرافیایی را به سمت عراق و کوفه توسعه دادند.
وی توسعه راهبرد جغرافیایی در کنار توجه به مکه و مدینه، را از مهمترین راهبردهای اهل بیت(علیهم السلام) ذکر کرد و ابراز داشت: حرکت اباعبد الله الحسین(علیه السلام) از مدینه به سمت کوفه و منطقه کربلا، در راستای توجه این امام همام به راهبرد جغرافیایی صورت گرفته است، در میانه راه مسلمانان با سیره و معارف اهل بیت(علیهم السلام) به خوبی آشنا می‌شدند.
حجت الاسلام دشتی با اشاره به این که همراهی اهل بیت امام حسین(علیه السلام) و حضور مؤثر ایشان، جغرافیای راهبردی را به سمت سرزمین شام گسترش داد، تصریح کرد: اقامت موقت اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) در سرزمین شام، پایگاهی نسبی از فرهنگ اهل بیتی را در این جغرافیای خاص باقی گذارد.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی افزود: در ادامه سیر تاریخی، توسعه راهبرد جغرافیای اهل بیت(علیهم السلام) به سمت مصر نشانه رفته و حضور سر مبارک امام حسین(علیه السلام) در این سرزمین پایگاه جغرافیای فرهنگی را در این دیار نیز ایجاد نمود.
وی به دوران مبارک هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت امام رضا(علیه السلام) اشاره نمود و اظهارداشت: شهادت این امام همام در دورترین نقطه دیار اسلامی، بسترهای مناسبی را برای گسترش راهبرد جغرافیایی در شرقی ترین سرزمین اسلامی فراهم نمود.
سخنران این نشست علمی یادآور شد: حضور امام رضا(علیه السلام) در طوس، بسترهای مختلفی را برای تبیین و ترویج اندیشه‌های مکتب اهل بیت(علیهم السلام) در عرصه‌های گوناگون فراهم کرد، تا امام(ع)، تمام مسلمانان این جغرافیا را با معارف خویش سیراب نمایند.
حجت الاسلام دشتی در ادامه سخنان خود به تأثیرات حضور امام رضا(علیه السلام) در خراسان اشاره نمود و ابراز داشت: حضور امام رضا(علیه السلام) در خطه ایران و شهادت ایشان در طوس، کانون فکر و فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام) را در این دیار مستحکم نمود.
این پژوهشگر حوزه اظهارداشت: با حرکت حساب شده و هدفمند امام رضا(علیه السلام)، ضلع دیگری از راهبرد جغرافیای جهان اسلام شکل می‌گیرد. در نتیجه ایران، حجاز، شامات و مصر از مهمترین نقاط راهبرد جغرافیایی مورد توجه و عنایت اهل بیت(علیهم السلام) به شمار می‌رود.
وی با اشاره به این که مجموعه سیره و رفتارهای اهل بیت(علیهم السلام) در کنار منظرهای دینی، از بار سیاسی بسیار قوی برخوردار است، اذعان داشت: اگر راهبرد جغرافیای سیره اهل بیت(علیهم السلام) به درستی ترسیم گردد، برنامه‌ریزی‌های معرفتی دقیق‌تر نمود خواهد یافت.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی با بیان این که بعد جغرافیای راهبردی ظهور امام زمان(عج) از مکه به مدینه بوده، کوفه مرکز ثقل جغرافیای سیاسی قرار خواهد گرفت، تصریح کرد: متأسفانه کارهای عمیقی در راستای ترسیم راهبرد جغرافیای پی‌ریزی و برنامه‌ریزی نشده است.
حجت الاسلام دشتی در پایان سخنان خود بر ترسیم دقیق راهبردهای جغرافیای سیره اهل بیت(علیهم السلام) تأکید نمود و خاطرنشان کرد: استکبار جهانی ضمن شناخت تأثیرات عمیق راهبردهای جغرافیایی، با قدرت بخشی به جریانات انحرافی سرزمین‌های راهبردی سیره اهل بیت(علیهم السلام) را نشانه گرفته و با نفوذ در این دیارها، مانع رسیدن پیام اسلام ناب به جوامع مختلف بشری می شود.
