به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» حجت الاسلام و المسلمین مهدی فرمانیان شامگاه دوشنبه در نشست علمی « بررسی نظریه خلافت در آثار ابن تیمیه » در دبیرخانه انجمن های علمی حوزه اظهارداشت: اگر در آثار ابن تیمیه و شاگردان وی پژوهش و بررسی صورت دهید خواهید یافت که شاگردانش مطالب و آثار ناچیزی به دنبال تفکر و اندیشه سیاسی ابن تیمیه در زمینه خلافت دارند و البته طبیعی است، چرا که خود ابن تیمیه در این عرصه هیچ آورده ای نداشته است.

رئیس مؤسسه مطالعات بنیان افزود: در آثار ابن تیمیه، خلافت به 3 مفهوم یاد می شود، نخست آنکه از خلافت یاد می کند به مثابه یک نظریه اندیشه سیاسی که در آن حرف جدیدی هم بیان نمی کند، دوم آنکه حرف اهل سنت را می زند و تقریر می کند و  گاهی از خلافت به مثابه رابطه حاکمیت با مردم سخن به میان می آورد بطوریکه در کتاب « السياسة الشرعية في إصلاح الراعي والرعية» در رابطه حاکم با مردم اگر با ارفاق نگاه کنیم قریب به 100 صفحه مطلب دارد و در اصل حرفی برای گفتن پیرامون مساله خلافت ندارد.

نویسنده کتاب « درسنامه تاریخ و عقاید اسماعیلی » ابن تیمیه جزء اصحاب حدیث بود و می خواست اصحاب تفکر و اصحاب حدیث را بر اشاعره ترجیح دهد لذا گفت افکاری که اصحاب حدیث دارند افکار خودشان نیست بلکه افکار سلف است، کلمه ی سلف نزد اهل سنت مقدس است مثل کلمه ی اهل بیت برای ما.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه با بیان اینکه ابن تیمیه خلافت خلفای راشدین را مصداق خلافت می داند، اظهارداشت: ابن تیمیه در تمام مطالب و اندیشه ی خود صرفا خلافت خلفای راشدین را مصداق یک خلافت ایده آل قبول داشت و در پس مساله و در ذیل آن به نظر امامت شیعه می پرداخت و بیشترین هجمه ها را وارد می کرد.

وی گفت: ابن تیمیه هدف از خلافت را تنها در برپایی دین خدا، اصلاح دین مردم و احیای امر به معروف و نهی از منکر می دانست و نگاهی دینی به حکومت داشت و از ضرورت برقراری خلافت معتقد بود؛ حکومت یکی از واجبات دینی است زیرا دین فقط با حکومت استوار است و می تواند به حیات خود ادامه دهد.

حجت الاسلام و المسلمین فرمانیان ادامه داد: همه اوامر و نواهی  خداوند وقتی در جامعه پیاده می شود که حاکم دینی عهده دار خلافت و حکومت باشد و سلطان را ظل الله می نامید.

رئیس دانشکده‌ مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب اظهارداشت: این نگاه ابن تیمه به حکومت و خلافت و نقش زمامداران 600 سال استبداد را در جهان حاکم کرد بطوریکه هر گونه جنگ و کشتاری برای رسیدن به قدرت با این نظریه رنگ و بوی شرعی به خود می گرفت و توجیه می شد.

وی بیان داشت: زمان ابن تیمیه، اشاعره همچنان که امروز حرف اول را می زنند در شام و مصر حرف اول را می زدند، ابن تیمیه می خواست بگوید حرفهای اصحاب حدیث بهتر از حرفهای اشاعره است لذا نگفت بیایید طرفدار اصحاب حدیث شوید بلکه گفت این حرفهای اصحاب حدیث حرف خودشان که نیست بلکه حرفهای سلف است سلف هم که نزد شما مقدس است و هرچه گفتند شما گوش می کنید، پس باید به حرف اصحاب حدیث گوش بدهید و اشاعره را دور بیندازید.

استاد دانشگاه اظهارداشت: ابن تیمیه خواست بگوید تفکر ظاهر گرایی ضد عقل اصحاب حدیث همان افکار سلف است که افکار سلف ضد افکار عقل گرای تأویلی اشاعره است چون اشاعره به تأویل وارد شدند در صفات خبری، اشاعره مقداری عقل را پذیرفتند ، ایشان خواست بگوید عقل گرایی اشاعره ضد تفکر سلف است، این تأویل گرایی اشاعره ضد سلف است، تفکر سلف را خالص می خواهی در اصحاب حدیث است.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب به چهار جریان سلفی در روزگار امروز اشاره کرد و افزود: اما امروزه ۴ جریان فکری سلفی داریم ، که من اینطور تقسیم بندی کرده ام؛ « وهابی تکفیری»، « سلفی افراطی دیوبندی»، « اخوان المسلمین»، « سلفی جهادی».

نویسنده کتاب « آشنایی با فرق تسنن» گفت: سلفیه تکفیری وهابی بعدا دو جریان بینشان به وجود آمده است به نام جریان جامی و سَروری که اینها خودش بحث دارد . سلفی افراطی دیوبندی، قائل به تکفیر مسلمانان نیستند و آنها را کافر نمی دانند اما افراطی بودنشان نسبت به شیعه است و نگاه تندی به شیعه دارند چون همه ی علمای دیوبندی در تاریخ علیه شیعه کتاب نوشته اند اصلا تحفه ی اثنی عشریه از بزرگان دیوبندی است یعنی از کسانی است که دیوبندی ها خیلی قبولش دارند.

حجت الاسلام و المسلمین فرمانیان به جریان اخوان المسلمین اشاره کرد و افزود: سومین جریان سلفی تقریبی شمال آفریقا است که با گرایش اخوان المسلمین هستند که بیش از 50کشور حضور دارند آنها یک جریان تقریبی هستند و طرفدار تقریب می باشند، طرفدار وحدت هستند، ضد تکفیر می باشند.

استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب تصرح کرد: از دل سلفی تقریبی یک سلفی تندی بیرون آمد و از آنها جدا شدند به نام سلفی های جهادی سه قطبی که از دلش گروه الجهاد بیرون آمد و گروه التکفیر الهجره در مصر به وجود آمد بعد رفتند افغانستان، افغان العرب شدند بعد ازاین کشور بیرون آمدند القاعده را تأسیس کردند.

وی بیان داشت: از دل القاعده، داعش وبوکو حرام هم بیرون آمدند. همه اینها سلفی های جهادی هستند که جهاد را واجب عینی می دانند.

این کارشناس مسائل وهابیت و جریان های تفکیری و سلفی در بخش دیگری از سخنانش به شروط انتخاب یک حاکم در اندیشه ابن تیمیه اشاره کرد و افزود: وی معتقد است یک حاکم، زمانی حاکم راشده است که دارای چهار ویژگی باشد؛ «خلافت 30 ساله باشد، بیش از این زمان خلافت نبوی نیست و زمینی و پادشاهی می گردد»، « حاکم قریشی باشد»، « حاکم با مشورت اهل حل و عقل انتخاب شود»، «عادل باشد».

حجت الاسلام والمسلمین فرمانیان ادامه داد: نظر ابن تیمیه در خصوص قیام علیه حاکم ظالم به این منوال است هر چقدر هم حاکم ظالم باشد، شما دست به انقلاب نزنید چرا که هرج و مرج و فساد این عمل بیشتر از حکمرانی حاکم ظالم است.

وی افزود: اگر در افکار و اندیشه های ابن تیمیه پژوهش و تحقیقی داشته باشید خواهید دید نه تنها خودش بلکه شاگردان و پیروانش چیزی برای گفتن ندارند.

در ادامه این نشست نیز جمعی از اساتید و کارشناسان فرق اسلامی مطالبی را ارائه کردند و سپس سخنران جلسه به سوالات حاضرین در نشست پاسخ داد.

انتهای پیام   313/17