به گزارش خبرگزاری «حوزه»، در کتاب روضات الجنات آمده: عبدعلی بن جمعه عروسی حویزی یکی از اعلام و اعیان شیعه در قرن یازدهم هجری در شهری که بازار علم و شعرش بسیاری را به خود مشغول کرده بود، یعنی حویزه دیده به جهان گشود و سال های بعد زندگی خود را در شیراز سپری نمود. ایشان معاصر بزرگانی چون شیخ حرّ عاملی، مرحوم علامه مجلسی و صاحب قطر الغمام فی الادب، تفسیر بیضاوی و کتاب فی الحکمه می باشد

اگرچه این شخصیت هم مانند برخی دیگر از بزرگان تاریخ چندان مورد توجه تراجم نویسان قرار نگرفته و یا مطالب نوشته شده به نسل فعلی منتقل نشده ، مع الوصف آفتاب شخصیت ایشان توسط آثار قلمی و نیز شاگردان مکتب ایشان طلوع کرده و مطالبی جالبی از او به ما رسیده است.

اساتید و شاگردان

آنچه که ازاساتید ایشان به ما رسیده این است که ایشان از طرف ملا علی نقی و استاد خویش شیخ بهایی مجاز می باشد.

از میان شاگردان این عالم زبده تنها نام سید نعمت الله جزایری صاحب تالیفات متعدده از جمله انوار النعمانیه به ما رسیده است. وی در اوائل عمر خود در شیراز به خدمت علامه حویزی رسیده و استفاده برده است.

از نگاه دیگران

سید نعمت الله جزایری در آثارش استاد خود را چنین می ستاید: او شخصی عالم، فاضل، ثقه و شاعر بود. هیچ کس نزد او تلمذ نکرد مگر به مدارج فضل او گواهی می داد. در علوم عربی مهارت داشت و نزد پادشاهان دارای مقام بود.

شیخ حرّ عاملی از معاصرین علامه حویزی می نویسد: او عالم فاضل، فقیه محدث، ثقه،  باورع، شاعر ، ادیب، جامع علوم و فنون معاصر ما بوده است.

تالیفات

این عالم بزرگوار در عرصه قلم فرسایی چنان چیره دست و جامع بود که آثارش به خصوص تفسیرنورالثقلین سبب شهرت ایشان گشته است.

آثار متعددی در فنون مختلف به ایشان نسبت داده شده لکن تفسیرش همچو آفتاب در آسمان علوم قرآن مکتب تشیع طلوع کرد و فواید بسیاری را به طالبان آن ارزانی نمود

تفسیر نور الثقلین

تفسیر تالیف شده توسط علامه حویزی به سبک اخباریون می باشد که در آن توجه تام به احادیث وارد شده است. در حقیقت مفسر حقیقی قرآن در نور الثقلین همان رسول اکرم (ص)و جانشینان باطهارت ایشان می باشند.

شیوه ای که مولف در این اثر به کار برده این است که در اول هر سوره احادیث مربوط به ثواب قرائت آن سوره را متذکر می شود سپس بدون ذکر آیات مربوطه به احادیث وارده مورد در آن آیات می پردازد.

در این تفسیر برخلاف تفسیر مشابه خود، برهان و اسانید حذف شده است. مجموع احادیثی که علامه حویزی در این تفسیر استفاده کرده بالغ بر 13587 حدیث می باشد.

 سخن علامه طباطبایی در مورد این تفسیر

این اثر از بهترین آثار و شاید بهترین اثر است که تلاش های تحقیقی در گذرگاه زمان به یادگار نهاده و دست های پژوهش در این زمینه نگاشته است و به جانم قسم این کتاب اثر ارزشمندی است که مولف آن اخبار وارد شده در تفسیر آیات را جمع کرد و تقریبا تمام احادیث ماثوره از اهل بیت علیهم السلام را آورده و در ترتیب و ضبط و اشاره به مصادر روایی و منابع خود به نیکی از عهده آن برآمده است.

چاپ و نشر این تفسیر

این تفسیر بارها در ایران و خارج از ایران به چاپ رسیده. از جمله این چاپها چاپ انتشارات اسماعلیان قم و در سال 1383 می باشد که با زحمات به عمل آمده توسط حجت ااسلام والمسلمین سید هاشم رسولی محلاتی همراه بوده است.

کوچ ابدی

مشهور این است که این مفسر جلیل القدر پس از سالها خدمت به دین و دیانت در سال 1112 ق وفات نمود و در جوار حق آرامش ابدی یافت. متاسفانه محل دفن آن مرحوم نامعلوم است .

منبع: گلشن ابرار، ج4