به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 198 سوره بقره پرداخته است.
* آيه
لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُواْ فَضْلاً مِنْ رَّبِّكُمْ فَإِذَآ أَفَضْتُمْ مِّنْ عَرَفَتٍ فَاذْكُرُواْ اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعِرِ الْحَرَامِ وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدَيكُمْ وَ إِنْ كُنْتُمْ مِّنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْضَّآلِّينَ
* ترجمه
گناهى بر شما نیست كه (به هنگام حج) به سراغ فضل پروردگارتان (و كسب و تجارت) بروید. پس چون از عرفات كوچ كردید، خدا را در مشعرالحرام یاد كنید، و او را یاد كنید از آن روى كه شما را با آنكه پیش از آن از گمراهان بودید، هدایت كرد.
* نکته ها
عرفات، نام سرزمینى است در بیست كیلومترى مكّه كه بر زائران خانه خدا واجب است از ظهر روز نهم ذىالحجة تا غروب در آنجا بمانند و اگر قبل از غروب از آنجا خارج شوند باید یك شتر جریمه دهند.
واژه ى «عرفات» از «معرفت» به معناى محلّ شناخت است. در آنجا آدم و حوا علیهماالسلام یكدیگر را شناختند و به گناه خود اعتراف كردند. به فرموده امام صادق و امام باقر علیهما السلام جبرئیل در این مكان به حضرت ابراهیم گفت: وظایف خود را بشناس و فراگیر. [كافى، ج4، ص207]
در حدیث مىخوانیم: حضرت مهدى علیه السلام هر سال در عرفات حضور دارند. زمین عرفات خاطراتى از ناله ها و اشك هاى اولیاى خدا دارد. در روایات مى خوانیم: غروب عرفه، خداوند تمام گناهان زائران خانه خود را مى بخشد و براى روز عرفه دعاهاى خاصّى از امام حسین و امام سجاد علیهما السلام نقل شده است. [براى تفصیل بیشتر به كتاب حج نوشته مؤلف مراجعه شود]
از نشانه هاى جامعیّت اسلام آن است كه در كنار اعمال عبادى حج، به زندگى مادّى و كسب معاش نیز توجّه دارد. همانگونه كه در سوره جمعه در كنار دستور به شركت در نماز جمعه، مى فرماید: بعد از پایان نماز به سراغ كسب معاش بروید. [جمعه، 10] آرى، حج در عین عبادت، اقتصاد است.
امام صادق علیه السلام فرمودند: یكى از آثار حج، تشكیل یك اجتماع بزرگ از مسلمانان نقاط مختلف جهان و نقل و انتقال انواع تجربیات مى باشد و زمینه ى انجام مبادلات تجارى و اقتصادى است. [وسائل، ج8، ص9]
* پيام ها
1- مبارزه با تحجّر از برنامه هاى قرآن است. گروهى فكر مى كردند دین امرى یك بُعدى و حج یك عبادت خشك است، اسلام این تفكّر را ردّ مىكند. «لیس علیكم جناح»
2- درآمد حلال، فضل الهى است. قرآن بجاى واژه «كسب»، كلمهى «فضل» را بكار برده تا بگوید: درآمد حلال فضل الهى است. «فضلا من ربّكم»
3- گرچه تلاش و طلب از شماست؛ «تبتغوا»؛ امّا رزق، فضل خداوند است. «فضلاً من ربّكم»
4- رزق رسانى، از شئون ربوبیّت الهى است. «فضلاً من ربّكم»
5 - در رزق رسانى، دست خداوند باز است. كلمه «فضل» نكره آمده است. «فضلاً من ربّكم»
6- انجام عبادات باید طبق دستور باشد. «واذكروه كما هداكم»
7- توجّه به توفیق الهى از یك سو و خطاها و گناهان گذشته ى خود از طرف دیگر، عشق و علاقه انسان را به الطاف خداوند زیاد مى كند. «هداكم و ان كنتم من قبله لمن الضالین»
8 - سابقه خودتان را فراموش نكنید، او بود كه شما را هدایت كرد. «ان كنتم من قبله لمن الضّالین»
