به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که این خبرگزاری ضمن انتشار سلسله ای تفسیر این آیات در قالب مجموعه «قطره ای از دریا»، در این نوشتار آیه 14 سوره مبارکه آل عمران را ارائه می نماید.
* آيه
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنينَ وَ الْقَناطيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ
* ترجمه
عشق و علاقه به زنان و فرزندان پسر و اموال زیاد از طلا و نقره و اسبان ممتاز و چهارپایان و كشتزارها كه همه از شهوات و خواستههاى نفسانى است، در نظر مردم جلوه یافته است، (در حالى كه) اینها بهره اى گذرا از زندگانى دنیاست و سرانجام نیكو تنها نزد خداوند است.
* نکته ها
«قَناطیر» جمع «قِنطار» به معناى مال زیاد است و آمدن كلمه ى «مُقَنطرة» به دنبال آن، براى تأكید بیشتر است. نظیر اینكه بگوییم: آلاف و اُلوف، هزاران هزار.
«خَیل» به معناى اسب و اسب سوار، هردو آمده است و «مُسَوّمة» یعنى نشاندار. اسب هایى كه به خاطر زیبایى اندام و یا تعلیمى كه مى دیدند، داراى برجستگى هاى خاصّى مى شدند، به آنها «خَیل مُسوّمة» مى گفتند.
جلوه كردن دنیا در نظر انسان، گاهى از طریق خیالات شخصى و گاهى از سوى شیطان و گاهى از جانب اطرافیان متملّق صورت مى گیرد. از طریق اوهام شخصى: «یحسبون انّهم یُحسِنون صُنعاً»[ كهف، 104] و «فرَآه حسَناً»[ فاطر، 8] و از سوى شیطان: «زُیّن لهم الشیطان اعمالهم»[ انعام، 43] و از طرف اطرافیان متملّق «زُیّن لفرعون سوء عمَله»[ غافر، 37]
مصادیق جلوه هاى دنیا كه در آیه ذكر شده، با توجّه به زمان نزول آیه است و مى تواند در هر زمانى مصادیق جدیدى داشته باشد. طلا و نقره، كنایه از ثروت اندوزى، و اسب كنایه از مركب و وسیله ى نقلیّه است.
سؤال: با اینكه خداوند زینت بودن مال و فرزند را پذیرفته است؛ «المال و البنون زینة الحیوة الدنیا»[ كهف، 46] پس چرا این آیه در مقام انتقاد است؟
پاسخ: زینت بودن چیزى، غیر از دلبستگى به آن است. در این آیه انتقاد از دلبستگى شدید است كه از آن به «حبّ الشهوات» تعبیر مى كند.
كلمه ى «بَنین» شامل دختران نیز مى شود، نظیر اینكه مى گوییم: عابرین محترم از پیاده رو حركت كنند كه شامل زنان عابر نیز مى شود.
امام صادق علیه السلام با استناد به «حبّ الشهوات من النساء...» فرمودند: مردم در دنیا و آخرت از چیزى بیشتر از زنان لذّت نمى برند ... اهل بهشت نیز بیش از هر چیز به نكاح تمایل دارند تا خوردنى ها و آشامیدنى ها.[ كافى، ج 5، ص321]
این روایت دلیل تقدّم «النساء» را بر دیگر موارد بیان مى كند.
* پيام ها
1- علاقه ى طبیعى به مادّیات، در نهاد هر انسانى وجود دارد، آنچه خطرناك است فریب خوردن از زینت ها و جلوه هاى آن، و عدم كنترل دلبستگى هاست. «زُیّن للنّاس...»
2- جلوه ى دنیا براى مردمِ عادّى است، نه افراد فرزانه. [*] «زُیّن للناس»
3- علاقه ى بیش از حدّ به زن و فرزند، بیش از هر چیز مایه ى دلبستگى انسان به دنیا مى گردد. «حبّ الشهوات من النساء والبنین»
4- مراقب باشیم كه زینت ها و جلوه هاى دنیا، مقدّمه ى غفلت از آخرت است. «زُیّن للناس... واللّه عنده حسن المآب»
5 - یكى از عوامل بد عاقبت شدن، شیفتگى و دلبستگى به دنیاست. زیرا عاقبت نیكو تنها نزد خداست. «زُیّن للناس... واللّه عنده حسن المآب»
6- یكى از شیوه هاى تربیتى، تحقیر مادّیات و بیان عظمت معنویات است. «ذلك متاع الحیوة الدنیا و اللّه عنده حسن المآب»
7- بهترین راه براى كنترل علائق مخرّب، مقایسه آن با الطاف جاودانه ى الهى است. «واللّه عنده حسن المآب»
*) در نظر همسر فرعون كه فرزانه ى تاریخ است، كاخ و طلاى او بى ارزش است. «نجّنى من فرعون و عمله». تحریم، 11
