به گزارش خبرگزاری «حوزه» از اصفهان، آیت الله سید ابوالحسن مهدوی پیش از ظهر امروز در جمع طلاب، اظهار کرد: برخی در تعریف صبر، آن را «ضدّ جَزَع» معرفی کرده و گاهی صبر را به «حبس» معنا کرده‌اند.
وی بیان کرد: برخی نیز هر دو را تلفیق کرده و در تعریف صبر گفته‌اند «حَبسُ النَّفسِ عَنِ الجَزَعِ»؛ یعنی انسان نفس خودش را از جزع‌کردن حفظ کند، به‌بیان روشن‌تر، یعنی مانع جزع‌کردن نفس بشود.
آیت الله مهدوی تصریح کرد: کسانیکه تعریف اول و دوم را بیان کرده‌اند، همان تعریف سوم مدنظرشان بوده است؛ زیرا در هرحال انسان صبور به‌جای اینکه در سختی‌ها جزع وفزع کند، طمأنینه و آرامش خاطر دارد.
وی ادامه داد: البته به این نکته نیز باید توجه کنیم که حبس‌کردن نفس کاری است که در عمل و ظاهر انسان نمایان است و دیده می‌شود، در حالیکه جایگاه صفات اخلاقی در باطن و روحیه‌ی انسان است و تنها آثار آنهاست که در اعضا و جوارح شخص دیده می‌شود، بهتر آن است که در تعریف صبر، به‌جای حبس نفس از جزع‌کردن بگوییم «صبر نوعی قدرت بر حبس نفس از جزع‌کردن است.»
عضو خبرگان رهبری عنوان کرد: از آنجا که قدرت بر حبس‌کردن، امری باطنی است، دقیقا با این نکته منطبق است که صفات اخلاقی به روح انسان مربوط است، صفات اخلاقی دیدنی نیستند و فقط خود شخص از وجود صفتی اخلاقی و مقدار آن در روحیه‌ی خویش آگاه است؛ ولی آثار آن در اعضا و جوارح شخص آشکار می‌شود.
وی ابراز کرد: همچنین، دیگران می‌توانند با دیدن آثار صفت، به وجود آن صفت در باطن فرد پی ببرند، صفت صبر نیز چنین است، صبر را نمی‌توان دید؛ ولی آثار آن را می‌توان در اعمال انسان صبور نظاره‌گر شد.
آیت الله مهدوی اذعان داشت: بنابراین، طمأنینه و آرامشی که بعضی محققان به‌جای قدرت بر حبس نفس در تعریف صبر بیان کرده‌اند، از آثار صبر است، نه خود صبر؛ یعنی برای تعریف صبر، به‌جای تعریف خود صبر، آثار آن را بیان کرده‌اند.
امام جمعه موقت اصفهان خاطرنشان کرد: شخص صبور در مواقعی که تحت فشار جسمی یا روحی قرار می‌گیرد، آن را تحمل می‌کند و هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌دهد؛ حال آنکه به‌طور طبیعی باید در مقابل فشار وارد شده، داد وفریاد یا ضرب وشتم کند؛ حتی بدتر از آن، باید آبروی کسی را ببرد، اما می‌بینیم که از این‌گونه مصادیقِ جزع وفزع دوری می‌جوید و با مراقبت از نفس خویش، به آرامش و طمأنینه روی می‌آورد و هیچ‌گونه حرکتی در ظاهر او دیده نمی‌شود.
وی ابراز کرد: صفت صبر به‌طور خلاصه، این‌گونه معنا می‌شود «صبر قدرت و توان روحی است که انسان را از جزع وفزع در سختی‌ها باز می‌دارد و آرامش و اطمینان را جانشین آن می‌کند.»
عضو خبرگان رهبری تصریح کرد: در این خصوص، نکته‌ی مهمی را باید مدنظر قرار دهیم و آن اینکه جایگاه حقیقی صبر، هنگام ناملایمات و سختی‌هاست و الّا در جایی که نعمتی به شخص رسیده باشد، صبر کردن معنا ندارد.
استاد حوزه یادآور شد: برای مثال، اگر مال حلالی بدون زحمت به دست انسان برسد، چون موافق میل انسان است، او را خوشحال می‌کند، در اینجا، انسان به صبر نیازی ندارد، با این حال، برخی بزرگان بر این باورند که برخورداری از نعمت‌های الهی نیز به صبر نیاز دارد؛ زیرا وقتی انسان مالی به دست می‌آورد، باید حقوق واجب آن را پرداخت کند؛ در حالیکه تا مالی به دست نیاورده بود، لازم نبود چیزی بپردازد و برای همین، از صبر بی‌نیاز بود.
وی اضافه کرد: در این بین، نظریه‌ی سومی هم وجود دارد و آن عبارت از این است که صبر در برابر نعمت، بیشتر از صبر در برابر بلا و مصیبت نیاز است! زیرا انسان وقتی مال به دست می‌آورد، این مال به جانش بسته است و به هیچ وجه حاضر نیست بخشی از آن را از خود جدا کند؛ لذا باید صبرِ بسیار پیشه کند.
