به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام روح الله حبیبیان از کارشناسان پاسخگویی به شبهات به برخی از شبهات پیرامون عزاداری و ماه محرم پاسخ داد که در شماره های گوناگون تقدیم نگاه شما خواهد شد.
شبهه:
در طول تاریخ همواره یکی از اشکالات جدی برخی از فِرَق اسلامی به شیعه، بدعت بودن عزاداری شیعیان بر اهل بیت(ع) و به ویژه بر اباعبدالله الحسین(ع) بوده است. برخی از مخالفین شیعه مطرح کرده‌اند که عملکرد شیعیان در عزاداری بر اباعبدالله(ع) به ویژه در ماه محرم بدعت در دین و حرام است و در نتیجه باید از این نوع عزاداری و اقامه‌ی عزای بر اباعبدالله(ع) و شیوه‌های مختلف عزاداری در ماه محرم پرهیز کرد.
جواب:
در جواب باید ابتدا مفهوم بدعت را مورد بازبینی قرار دهیم.
بدعت به نظر تمام فقهای اسلامی، داخل کردن یک امر غیردینی در دین محسوب می‌شود، یعنی چیزی که در لسان پیامبر(ص) و یا در متن قرآن به آن توصیه نشده و در زمره‌ی امر دینی تلقی نشده، مصداق امر دینی خوانده شود.
عملی که در هیچ جایی سندی بر وجوب یا استحباب انجام آن نباشد و آن را یک امر واجب و یا مستحب بدانیم و یا بالعکس امری که در متن دین به آن توصیه شده را از دین نفی و خارج کنیم. این مصداق بدعت است.
حالا ببینیم آیا عزاداری شیعیان بر اباعبدالله الحسین(ع) مصداق چنین عملی محسوب می‌شود یا نمی‌شود؟
با دقت و تأمل معلوم می‌شود که عزاداری بر اهل بیت(ع) نه تنها مصداق بدعت نیست، بلکه از مصادیق دستورات صریح اولیاء دین برای همه‌ی مسلمانان است.
ما برای این‌که یک عمل را دینی بدانیم، نیازی نداریم که در خصوص همان مصداق یا شکل معین از عمل دستور صریحی داشته باشیم.
مثلا ما در قرآن توصیه به احسان به والدین را داریم: «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً»[۱]. حالا اگر کسی در روز مادر یا در روز پدر برای والدین خودش دسته گلی تهیه کند و یا هدیه‌ای بخرد، قطعا دستور وجوب یا استحباب خریدن دسته گل یا هدیه در متن دین نیامده، اما این عمل ما مصداقی از آن دستور کلی اکرام و احسان والدین است. پس این عمل را می‌توان یک عمل کاملا دینی تلقی کرد.
عزاداری بر اباعبدالله(ع) و شیوه‌های مختلف عزاداری مانند سینه‌زنی و امثال آن به طور خاص و جزئی ممکن است در منابع دینی مورد سفارش قرار نگرفته باشد، اما ما روایات متعددی از اهل بیت(ع) داریم که به ما توصیه‌ی اقامه‌ی عزای بر اباعبدالله(ع) را فرموده‌اند. بلکه در متن قرآن دستور به لزوم مودت نسبت به نزدیکان پیامبر اکرم(ص) یعنی اهل بیت(ع) در آیات متعدد وارد شده است: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی»[۲]، با این بیان شادی در موالید و ایام ولادت اهل بیت(ع) و یا در اعیاد منسوب به اهل بیت(ع) و همچنین اقامه‌ی عزا و حزن و اندوه در ایام شهادت یا ایام حزن و اندوه اهل بیت(ع) از مصادیق اظهار مودت بر خاندان پیامبر(ص) است و قطعا یک عمل دینی و مورد سفارش قرآن و روایات محسوب می‌شود.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
