به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، علیاصغر فهیمیفر، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، ۹ اسفندماه در ششمین همایش تخصصی «روحانیت و رسانه» به موضوع زنان، رسانه و تربیت دینی در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی پرداخت و به بررسی تأثیر رسانههای مدرن بر شکلگیری هویت دینی و فرهنگی افراد در جوامع اسلامی و چالشهای ناشی از مصرفگرایی و نمایش هویتی در فضای مجازی پرداخت.
رسانههای مدرن و اقتضائات جامعه سرمایهداری
فهیمیفر با اشاره به تأثیر رسانهها در تغییرات سبک زندگی افراد، به مقایسه چالشهای رسانهای در کشورهای غربی و شرقی پرداخت. بیان کرد: رسانههای مدرن، بهویژه در فضای مجازی، تنها دغدغه ما نیستند، بلکه کل دنیا با این پدیده درگیر است.
وی ادامه داد: کشورهای غربی نیز با همین چالشها روبرو هستند، اما تفاوت آنها در این است که این مسائل را بهسرعت بررسی کرده و برای آن راهکارهایی ارائه میدهند.
وی با تأکید بر اینکه ساختار جامعه مدرن بر پایه سرمایهداری شکل گرفته است، توضیح داد: نظام سرمایهداری به همه چیز، از جمله انسان، به چشم کالا نگاه میکند. این روند از قرن پانزدهم، با تبدیل اقتصاد فئودالی به اقتصاد صنعتی، آغاز شد و با انقلاب صنعتی شدت گرفت.
وی اظهار داشت: به دنبال این تحولات، رسانهها نیز نقش خود را در گسترش الگوهای مصرفگرایی و فرهنگی که در خدمت این نظام بودند، ایفا کردند.
تبلیغات و تبدیل زنان به ابزاری برای مصرفگرایی
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با تحلیل نحوه تأثیرگذاری رسانهها بر الگوهای زیباییشناختی زنان، گفت: در نظام سرمایهداری، هر چیزی که مصرف را افزایش دهد، تقویت میشود و رسانهها نیز نقش مهمی در این فرایند دارند؛ رسانهها تصاویری از زنان را به نمایش میگذارند که همزمان با زیبایی، ابزاری برای تبلیغات مصرفگرایانه نیز هستند.
وی افزود: زنان در رأس هرم زیبایی خلقت قرار دارند و جلوهگری یکی از ویژگیهای ذاتی آنهاست. اما این جلوهگری در رسانهها به ابزاری برای افزایش فروش کالاها و ترویج مصرفگرایی تبدیل شده است.
وی لضافه کرد: این تصاویر اغلب به گونهای به نمایش گذاشته میشوند که زن به عنوان موجودی زیبا و جذاب دیده میشود، اما در نهایت، این زیبایی تبدیل به وسیلهای برای جلب توجه و ترغیب به خرید کالاهای خاص میشود.
فضای مجازی و تهدیدات هویتی در دنیای دیجیتال
فهیمیفر به چالشهای تربیت دینی و فرهنگی در دنیای دیجیتال پرداخت. اظهار کرد: امروزه فضای مجازی به یک میدان جدید برای نمایش هویت افراد تبدیل شده است. در این فضا، انسانها نهتنها تصویر خود، بلکه سبک زندگی و باورهایشان را نیز به نمایش میگذارند؛ این موضوع در جوامع اسلامی، بهویژه در میان نسل جوان، به یک چالش جدی تبدیل شده است.
وی افزود: آنچه در فضای مجازی مشاهده میشود، یک نمایش هویتی است که افراد برای جلب توجه و تأیید اجتماعی به آن میپردازند.
وی تاکید کرد: این نمایشها به دلیل تأثیرات گسترده رسانهها، اغلب مبتنی بر استانداردهای غیرواقعی و تجملاتی هستند که میتواند به هویت دینی و فرهنگی فرد آسیب وارد کند.
هویت دینی و فرهنگی در معرض آسیب
وی با اشاره به خطرات این فضا برای هویت دینی و فرهنگی جوامع اسلامی، تصریح کرد: اگر ما نتوانیم ظرفیتهای دینی را بهدرستی معرفی کرده و برای آن در برابر چالشهای رسانهای راهکارهایی ارائه دهیم، بهزودی این هویتهای دینی و فرهنگی تحت تأثیر هنجارهای غیر اسلامی قرار خواهند گرفت.
وی در این زمینه به اهمیت آموزشهای دینی در خانواده و مدارس اشاره کرد و تأکید کرد: این نهادها باید در راستای ترویج دینمداری و فرهنگ اسلامی در برابر هجوم فرهنگی رسانهها بایستند.
لزوم تحول در شیوههای تبلیغی و آموزشی
وی در ادامه به ضرورت تحول در شیوههای تبلیغی و آموزشی اشاره کرد و اظهار داشت: اگر قرار است تغییری در جامعه ایجاد شود، این تحول باید از خانواده و نظام آموزشی آغاز شود. آموزش صحیح به نسل جوان در زمینههای فرهنگی، دینی و رسانهای، اولین گام در تقویت هویت دینی و مقاومت در برابر آسیبهای رسانهای است.
وی در ادامه به ضرورت استفاده از زیباییشناسی دینی در تبلیغات رسانهای اشاره کرد و افزود: اگر ما به دنبال حفظ و ترویج حجاب اسلامی هستیم، باید در رسانهها و تبلیغات به آن جذابیت ببخشیم.
وی خاطرنشان کرد: امروز بسیاری از نوجوانان و جوانان ما، از رسانهها تأثیر میپذیرند. بنابراین، باید برای ترویج مفاهیم دینی، مانند حجاب و عفاف، از هنر و زیباییشناسی بهره ببریم.
خانواده و آموزشوپرورش؛ پیشنیاز تحول فرهنگی
این استاد دانشگاه با تأکید بر اهمیت نقش خانواده و آموزشوپرورش در شکلدهی به نگرشهای دینی و فرهنگی افراد، تصریح کرد: این دو نهاد، در کنار رسانهها، باید بهعنوان اولین و مؤثرترین مراکز تربیتی و آموزشی در جامعه شناخته شوند.
وی ادامه داد: بهویژه در کشورهای اسلامی، چالشهای فرهنگی و دینی بیشتر در دست خانوادهها و مدارس است و اینها باید با همکاری نهادهای دینی برای آموزش ارزشهای اسلامی وارد عمل شوند.
فهیمی فر به اهمیت آموزش دینی و تربیت فرهنگی در برابر چالشهای رسانهای و فرهنگی روز اشاره کرد و افزود: رسانههای مدرن و فضای مجازی تحت تأثیر نظام سرمایهداری و اهداف آن هستند که مصرفگرایی را ترویج میدهند.
وی اضافه کرد: در این فضا، هویت دینی و فرهنگی جوامع اسلامی در معرض تهدید قرار دارد و باید برای مقابله با این تهدیدات، برنامهریزی دقیق فرهنگی و تبلیغی صورت گیرد.
وی یادآورشد: خانوادهها، مدارس و نهادهای دینی نقش کلیدی در انتقال و ترویج مفاهیم دینی و فرهنگی به نسلهای آینده دارند و باید در راستای مدیریت و هدایت رسانهها، بهویژه فضای مجازی، گام بردارند.
ششمین همایش روحانیت و رسانه با حضور جمعی از خواهران مبلغ و معلم به همت اداره رسانه و فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد .
نظر شما