به گزارش خبرگزاری«حوزه»، سیستم‌های کتابخانه و بانک اطلاعات جامعه‌الزهرا(سلام‌الله‌علیها) به نرم افزار پژوهیار دو تجهیز شده اند. این نوشتار به منظور آشنایی طلاب به ویژه پژوهشگران با این نرم افزار است تا بتوانند از ویژگی‌ها و امکانات این نرم افزار استفاده کنند:
«پژوهیار» اولین نرم‌افزار رایگان مدیریت استناددهی متن باز فارسی زبان است که بر پایه نرم‌افزار زوترو طراحی شده است. این نرم‌افزار محققان و پژوهشگران را در امر پژوهش و مستندسازی نتایج پژوهشی یاری می‌کند.
این ابزار پژوهشی به کاربران کمک می‌کند تا گردآوری، سازماندهی و تجزیه و تحلیل منابع علمی خود را به آسانی انجام دهند و سپس با تکیه بر آن بتوانند به نحوی مناسب و بر اساس شیوه‌نامۀ استناددهی مورد نظر، به مستندسازی حاصل از پژوهش خود در قالب کتاب، پایان‌نامه و مقاله بپردازند.
پژوهیار، پیوند محکمی با منابع برخط (online) نیز دارد، به گونه‌ای که هنگام جستجو و بازیابی اطلاعات از کتاب، مقاله، صفحات وب، تصاویر و ده‌ها قلم دیداری و شنیداری دیگر، پژوهشگر به طور خودکار می‌تواند منابع خود را در نرم‌افزار ذخیره کند و سپس برای استناددهی از این منابع با شیوه‌های مختلف استناددهی به این اقلام متنوع اطلاعاتی در متن در حال نگارش خود اقدام نماید. این نرم‌افزار دارای قابلیت‌های بسیاری از جمله مجموعه‌سازی، سازماندهی، استناددهی و همزمان‌سازی است که در ادامه توضیحات آن ارائه شده است.
* مجموعه‌سازی
مجموعه‌سازی، شیوه گردآوری مواد و منابع به صورت منظم و قابل دسترس برای استفاده‌های آتی است. این ویژگی در پژوهیار از طریق ساختن مجموعه‌ها در پوشه‌های متمایز و بر اساس نظم الفبایی و سلسله مراتبی و نمایش ویژگی‌های آن در ستون‌های بعدی قابل دسترس است.
هر نوع آیتمی در نرم‌افزار «پژوهیار» قابلیت ذخیره‌سازی دارد. این آیتم‌ها هر نوع منبع مانند کتاب، مقاله، روزنامه، قرآن، مقاله‌ی مجله، صفحه‌ی وب، اثر هنری، فیلم، صدا، نقشه، ویدئو، سند، پادکست، پایان‌نامه، ارائه، برنامه تلویزیونی، برنامه رادیویی، گزارش، نامه، نقشه، مجسمه، قانون، گزارش، ایمیل، ثبت اختراع و... را شامل می‌شود. در این بخش، نرم‌افزار قادر به شناسایی آیتم‌ها با اشکال مختلف شامل کتاب، مقاله، وب‌سایت، گزارش، فیلم، عکس و ... است.
* امکانات مجموعه‌سازی
- ذخیره کتابشناسی کتاب‌های مورد نیاز در نرم‌افزار؛
- ذخیره فایل‌ها به صورت PDF و Word؛
- ذخیره عناوین و آیتم‌های مختلف با شناسه مورد نیاز (مانند ISBN)؛
- ذخیره و طبقه‌بندی انواع فایل‌ها اعم از PDF ها، تصاویر و حتی پیوندهای مربوط به موضوع مورد نظر؛
- امکان دسترسی به فهرست‌ها و کتابخانه‌ها؛
- بازیابی آیتم‌های حذف‌شده و حفظ آیتم مهم؛
- جستجوی سریع تمامی مطالب و یادداشت‌ها؛
- جستجو در عناوین و برچسب‌های ذخیره‌شده.
* سازماندهی
توصیف و طبقه‌بندی منابع و محتوای آن، ویژگی‌ها، و اسناد باید به‌گونه‌ای باشد که برای کسانی که در جستجوی این اسناد یا پیام‌های نهفته در آن‌ها هستند، دسترس‌پذیر و قابل بازیابی شوند. این ویژگی در پژوهیار از طریق اختصاص برچسب، یادداشت‌ها، ترتیب الفبایی و امکان جستجو هر یک از آن‌ها میسر است.
برای سازماندهی آیتم‌ها ابتدا باید مجموعه‌ی جدیدی را متناسب با نیاز خود ایجاد کنید. پس از ذخیره آیتم در این مجموعه می‌توانید برای هر آیتم به طور جداگانه یادداشت بنویسید. همچنین می‌توان به آن‌ها برچسب اختصاص داد و آیتم‌ها را ویرایش کرد. با استفاده از کشیدن و انداختن می‌توان آیتم‌ها را در مجموعه‌های مختلف ذخیره کرد.
* امکانات سازماندهی
- اختصاص برچسب جداگانه به عناوین ذخیره‌شده؛
- ایجاد بانک اطلاعاتی تحت عنوان کتابخانه جدید برای سازماندهی اطلاعات؛
- ایجاد یادداشت برای هر عنوان منبع اطلاعاتی؛
- گزارش گیری از مجموعه و کتابخانه به صورت RTF، PDF و HTML؛
- مکان‌یابی آیتم‌های ذخیره‌شده در پایگاه www. lib.ir؛
- جستجوی خودکار فراداده PDF (نظیر نام نویسنده، عنوان و غیره)؛
- امکان پشتیبان‌گیری به صورت خودکار توسط نرم‌افزار؛
- قالب دار کردن نتایج و مطالب خروجی در یک فایل واحد برای سهولت در ارائه نتایج تحقیقات.
* استناددهی
یکی از قابلیت‌های بسیار مهم این نرم‌افزار استناددهی است. در نوشتن مقاله‌ها‌ی علمی، برای بالا بردن اعتبار مقاله، استناد از اهمیت زیادی برخوردار است. اﺭﺟﺎﻉ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮﻱ ﺍﺛﺮ، ﺑﺎﻋﺚ اعتبار بخشی ﺑﻪ ﺍﺛﺮ ﺗﺄﻟﻴﻔﻲ ﻳﺎ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ می‌شود و ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕر، فهرست منابع مورد استناد که در پایان متن پدیدار می‌شود، رﺍﻫﻜﺎﺭ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺪﺍﻳت ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﺮﭼﺸمه‌ی ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ، ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻭ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ارائه شده ﺩﺭ ﻣﺘﻦ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﺳﺖ.
پس از مجموعه‌سازی و سازماندهی، می‌توان از طریق نرم‌افزار به هر یک از منابع موجود در کتابخانه استناد کرد. علاوه بر این امکان، انتخاب شیوه استناددهی ونکوور، شیکاگو و ای پی ای و شیوه‌نامه‌های مجلات علمی-پژوهشی و شیوه‌های پایان‌نامه‌نویسی در دانشگاه‌ها و ... وجود دارد. با نوشتن مقاله از طریق واژه پرداز ورد می‌توان با مشخص کردن هر کدام از شیوه‌ها، به استناد درون متنی و برون‌متنی پرداخت.
استناد درون متنی: در این نوع از استناد مشخصات کوتاهی از مآخذ در داخل کمانک، در متن ارائه می‌شود؛ که این مشخصات کوتاه می‌تواند عدد و یا ذکر نویسنده و تاریخ منبع باشد.
استناد برون متنی: در این نوع استناد، سند مورد ارجاع در جایی خارج از متن، اعم از پایین صفحه، پایان فصل، یا انتهای متن درج می‌شود و در متن تنها نشانه و نمادی، سند مورد نظر را مشخص می‌کند، که معمولاً عدد است یا بر اساس نظام الفبایی ذکر می‌شود.
* امکانات استناددهی
- پشتیبانی از سبک‌های خروجی Endnote؛
- ذخیره صفحات وب، اثر هنری، فیلم، صدا، نقشه و .. و امکان استناد به آن‌ها؛
- امکان تشخیص آیتم‌های تکراری ذخیره‌شده و ادغام آن‌ها؛
- امکان استناد به فیلد قرآن؛
- تنظیم ارجاعات متن بر اساس شیوه‌های استاندارد استنادی چند زبانه داخلی و بین‌المللی.
* همزمان‌سازی
ایجاد هماهنگی میان چندین منبع مختلف را همزمان‌سازی (synchronization) می‌نامند، که از طریق سخت‌افزارهای مختلف مثل کامپیوتر شخصی، کامپیوتر محل کار، تبلت و یا از چندین سیستم، امکان دسترسی به اطلاعات را در هر زمان و مکان، برای کاربران فراهم می‌کند. امکان همزمان‌سازی در نرم‌افزار «پژوهیار» به نام «ابر پژوهیار» است. در صورتی که در یکی ازسیستم‌ها تغییراتی را از قبیل واردکردن یا حذف اطلاعاتی صورت داده باشید، این تغییرات توسط «ابر پژوهیار»، در تمامی سیستم‌های شما اعمال شده و قابل ویرایش است. با وارد كردن حساب كاربري در سايت «پژوهیار» یا کتابخانه پژوهیارتان «ابر پژوهیار» فعال می‌شود.
در این امکان، از طریق برگزاری فراداده‌های مورد نیاز خود به سرور مجازی «پژوهیار»، قادر خواهید بود با ورود به حساب کاربری خود به اطلاعات به صورت همزمان دسترسی داشته باشید. همچنین در صورتی که در یکی از کتابخانه‌ها تغییراتی از قبیل واردکردن یا حذف اطلاعاتی را صورت داده باشید، این تغییرات با امکان همزمان‌سازی در تمامی سیستم‌های شما اعمال خواهد شد.
* امکانات همزمان‌سازی
- دسترسی اطلاعات و سوابق کاربری مستقل از یک رایانه در ابر پژوهیار؛
- امکان بهره‌مندی از ۵۰ گیگ فضای رایگان برای انتقال فایل.
۳۱۳/۳۲
