به گزارش خبرگزاری حوزه، با توجه به تصویب منشور مرجعیت علمی قرآن کریم و به منظور آشنایی با این سند، حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق یوسفی مقدم «رئیس کارگروه مرجعیت علمی قرآن کریم دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» در گفت‌وگویی به سوالاتی در این زمینه پاسخ گفت.
* در منشور مرجعیت علمی قرآن چه اهدافی را پیگیری می کنید؟
یکی از موضوعات مهمی که سالهاست به آن پرداخته نشده و بایستی به آن پرداخته می‌شد، مرجعیت علمی قرآن کریم است؛ امروز ما بر این باوریم که علوم انسانی باید به طور جدی از قرآن کریم بهره برداری کند و علوم اسلامی هم باید در راستای توسعه و تعمیق علم دینی توجه بیشتری به قرآن کریم نماید و این توجه باید تعریف شده و در چارچوب علمی قرار بگیرد و ما این چارچوب را تعریف کردیم و پس از جلسات گوناگون با عنوان منشور مرجعیت علمی قرآن توسط شورای راهبری دفتر تبلیغات اسلامی به تصویب رسید.
به دنبال آن هستیم تا زیرساخت های علمی برای تحقق مرجعیت علمی قرآن کریم را فراهم آوریم و مرجعیت علمی قرآن کریم در محتوای علوم و همچنین در فرآیند تولید علم نهادینه شود؛ در جهت ابتناء نظام های کلان و خرد معرفتی و اجتماعی بر معارف قرآن کریم حرکت خواهیم کرد.
تلاش ما بر دستیابی به روش نظام یافته برای مراجعه به قرآن کریم در علوم اسلامی و انسانی است؛ همچنین، سعی بر زمینه سازی و فرهنگ سازی در راستای اتکاء عالمانه کنشگران فرهنگی اجتماعی با قرآن کریم داریم.
* تعریف شما از مرجعیت علمی قرآن چیست؟
قرآن کریم، نخستین منبع برای جامعه اسلامی است؛ دانشمندان مسلمان قرآن را حجت می دانند و با استناد به این منبع معرفتی می توانند در علوم اسلامی و انسانی نظریه پردازی کنند و یا به آن علوم جهت بدهند و قرآن کریم را منشأ تحول علمی قرار دهند؛ بر این اساس، تعریف ما از مرجعیت علمی قرآن، «اثرگذاری معنادار قرآن کریم بر دانش های ساخت یافته» است.
ما بر این باوریم که این اثرگذاری گاهی ممکن است به عنوان منبع استنباط یا منبع استکمال یا منبع استلهام باشد، به این معنا که ما از قرآن کریم مستقیماً گزاره ای را، نظریه ای را، مبانی علمی را استخراج می کنیم و یا اینکه گزاره یا نظریه یا مبانی علمی علوم را تکمیل می کنیم یا از قرآن کریم درباره مبانی گزاره ها یا نظریه های علمی الهام می گیریم و گاه ممکن است قرآن کریم به عنوان میزان سنجش و حکمیت درباره نظریه های علمی یا گزاره های علمی مورد استفاده قرار بگیرد؛ بر این اساس قرآن کریم می تواند بر ابعاد و لایه‌های گوناگون علوم اثرگذار باشد، مانند مبانی، اهداف، مسائل، روش ها، نتایج علوم و... ؛ از این رو اثرگذاری همواره به معنای تأثیر مستقیم در همه ابعاد علوم نخواهد بود، بلکه گاه این اثرگذاری به مثابه یک منبع و گاه به مثابه میزان سنجش می باشد و یا دیگر گونه های تأثیرگذاری که در منشور مرجعیت علمی قرآن کریم بیان شده است.
* قلمرو و عرصه های مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه شما چیست؟
مرجعیت علمی قرآن کریم در عرصه های علوم متفاوت است و بر اساس آنچه در منشور مرجعیت علمی قرآن آمده است، شامل سه دسته از علوم می شود: علوم انسانی، علوم اسلامی و علوم طبیعی.
مراد ما از علوم اسلامی دانش هایی هستند که در بستر تمدن، فرهنگ و حوزه های گوناگون اسلامی تدوین شده و رشد یافته است، مانند علم فقه، علم کلام و... .
مراد از علوم انسانی، علوم ساخت یافته بشری است؛ هر چند در غرب در مورد تعریف علوم انسانی اختلاف شدیدی وجود دارد، مانند جامعه شناسی، روانشناسی و...
در مورد علوم طبیعی یا علوم تجربی نیز مراد ما دانش هایی هستند که موضوع آنها بررسی ویژگی های فیزیکی طبیعت می باشد و در آن علوم سعی بر این است تا پدیده های طبیعی با روش علمی بر اساس فرآیندهای طبیعی تشریح شود.
اما در منشور مرجعیت علمی قرآن کریم، دفتر تبلیغات اسلامی مأموریت خویش را در شرایط فعلی و در آغاز کار بر علوم اسلامی و علوم انسانی متمرکز کرده است.
