به گزارش خبرگزاری حوزه، حضرت آیت الله جعفر سبحانی برای همایش «فاطمه سلام الله علیها انسان کامل» که در مرکز اسلامی پاریس برگزار می شود، پیامی صادر کردند؛ متن پیام  بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

شیفتگی به کمال، و دوری جستن از کاستی ها و  نزول در پهنه ی  فضیلت، امری فطری است و هر فردی در طول زندگی خواهان گرایش و حرکت به سمت فضائل است و در این مسئله، تفاوتـی میان زن و مرد نیست.

یکی از راه های پرورش این تمایل فطری و شناخت مسیر صعود به کمال انسانی، آشنایی با شخصیتهای کامل انسانی و عمل به سیره  و روش  اولیاء الهی است.

یکی از این شخصیتهایی که به مقام کامل انسانی رسیده و آشنایی با او می‌تواند جوانه سعادت و فضیلت را در وجود همه انسانها شکوفا کند  فاطمه زهرا (سلام الله علیها) دختر پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) است.

داوری هیچ موجودی درباره انسان به پایه داوری کتاب آسمانی قرآن که سخن خداست نمی‌رسد. خداوند سبحان در قرآن می فرماید(علیهم السلام) «ألا یَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ»[۱] «آیا آن کس که خلق را آفریده به خوبی آنرا نمی شناسد؟»

اگر چه در آیات قرآن، نام زهرا به میان نیامده است، اما در آیات متعددی لفظ کلی به کار برده که جز دختر پیامبر، مصداق دیگری نداشته است.[۲] این آیات جایگاه و مقام والای اهل بیت (علیهم السلام) و نیز فاطمه(سلام الله علیها) را در پیشگاه خداوند روشن نموده و علت برتری دخت پیامبر را بیانگر است.

آیه تطهیر

آیه تطهیر از آیات معروفی است که در شأن حضرت زهرا (سلام الله علیها) و اهل بیت پیامبر (علیهم السلام)نازل شده و آنها را انسانهایی پاک و پیراسته از گناه ،  به جامعه اسلامی معرفی می‌نماید.

این پیراستگی مربوط به پیراستگی ظاهری نیست، بلکه مقصود تطهیر نفوس،  از ذنب وگناه است که یگانه افتخار انسان به شمار می رود.[۳]

خدای سبحان در سوره احزاب می‌فرماید(إِنَّمَا یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا)[۴]  «محققاً خدا می خواهد پلیدی را از شما ببرد، وشما را از گناه وخلاف پیراسته گرداند»

توجه به معنای لغوی  «اهل بیت» و احادیث متواتر[۵]    اثبات می‌کند که مراد از واژه «اهل بیت»، حضرت زهرا (سلام الله علیها) و اصحاب کساء است.[۶] و قرائن قطعیه داخلیه و خارجیه این مدعا را اثبات می‌کند.

مقصود از واژه رجس در این آیه، هر نوع آلودگی و پلیدی، اعم از مادی و معنوی است. اهل لغت بر این معنا اتفاق نظر دارند. همچون ابن فارس که می‌گوید(علیهم السلام) رجس بر هر نوع   دَرهم آمیختگی دلالت دارد و به همین سبب به پلیدی و آلودگی­ها رجس می گویند؛ زیرا کثافات به آن آمیخته است.[۷]

تحقیق در این واژه  گواه آن است که    برای کاربرد آن برای انسان به معنای دوری از هرگونه پلیدی برای نفس وضع شده و اگر عملی را به این وصف بیاورند، این عمل از نظر شرعی و عرفی، عملی زشت است.

 نفی جنس یک شیء بر نفی طبیعت آن شیء دلالت دارد. به همین دلیل خداوند علاوه بر جمله «لیذهب عنکم الرجس» جمله «یطهرکم تطهیرا» را برای تاکید آن بیان می‌کند.

نتیجه آنکه باید اهل بیت را کسانی بدانیم که منتسب به خانواده پیامبر هستند و از ملکات و مقتضیاتی برخوردارند که این مقتضیات در نهایت آنها را به عصمت می‌رساند.

و فاطمه زهرا(سلام الله علیها) باتفاق همه علما و محققین اسلامی از اهل بیت است.

خداوند در آیه دیگر به مقام این بانوی بزرگ اشاره می کند و آن آیه مودت است  (قُلْ لا أسْألُکُمْ عَلَیْهِ أجْراً إلاّ الْمَودَّةَ فِی الْقُربَی)[۸] «بگو من پاداشی ازشما نمی خواهم، جز دوستی نزدیکانم».

رسالت پیامبران وهرنوع رنج وزحمتی که دراین راه متحمل می شوند، برای خداست و باید پاداش خود را از خدا دریافت کنند، ولی درعین حال، خدا دوستی نزدیکان پیامبر اسلام را در این آیه به عنوان یک فریضه واجب نموده است.

چنین سفارشی هر چند به صورت اجر ومزد تلقی شده است، ولی درواقع فریضه ای است بر امت که در سایه چنین حُبی ونزدیکی با چنین گروهی با فضیلت، به حدّ کمال می رسند ودر سایه این مودت، ازنظر عرفان علمی وعملی بالا می روند، و دخت گرامی پیامبر نزدیک ترین فرد به پیامبر گرامی می باشد که باید همه مسلمانان جهان،  اورا دوست داشته واحترام خاصی برای او قائل شوند.[۹]

واژه «قربی» در آیه به معنای همه نزدیکان نیست؛ زیرا معنای لغوی قربی و آیات قرآنی که قربی را استفاده کرده اند، و مورد استعمال این واژه در روایات بیان شده به معنای نزدیکان پیامبر و مصداق آن اهل بیت (علیهم السلام) است.

احمد در کتاب «فضائل الصحابه» با سند خود از سعید بن جبیر و او از عامر چنین نقل می کند(علیهم السلام)لمّا نزلت «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا المودة فی القربی» قالوا(علیهم السلام) یا رسول الله من قرابَتُک؟ من هولاء الذین وجبت علینا مودّتُهم؟

قال(علیهم السلام) علی و فاطمه و ابناهما(علیهم السلام) و قالها ثلاثاً[۱۰]  «هنگامی که آیه «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا المودة فی القربی» نازل شد، پرسیدند(علیهم السلام) ای پیامبر خدا، نزدیکان تو چه کسانی هستند. کسانی که دوستی آنان بر ما واجب است کیستند؟فرمود(علیهم السلام) علی و فاطمه و دو پسر آنها و سه بار این سخن را تکرار کرد».

در این آیه استثنا وجود دارد، و استثنا همیشه باید با مستثنی منه، پیوند و رابطه داشته باشد و استثنای منقطع در کلام فصیح وارد نمی شود، مگر به تاویل خاصی.

در ابتدای آیه، خداوند درخواست هر نوع اجر و پاداش را از سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نفی می کند و با جمله «الا الموده فی القربی» دوستی قربی را پاداش قرار می دهد.

مودت در صورتی پاداش پیامبر می شود که نتیجه آن به خود او باز گردد، و این در صورتی است که معنای قربی خویشاوندان تفسیر شود و تکریم پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) تحقق پذیرد. در غیر اینصورت (یعنی ترک محبت خویشاوندان پیامبر) پاداش پیامبر نبوده و به این فریضه الهی عمل نشده است.

در نتیجه میتوان گفت که «ال» در «القربی» برای عهد است، و نائب مناب «یای متکلم» است و نزدیکان من مراد است.

بنابر این یکی از مصادیق حتمی افرادی که مودت آنها بعنوان اجر و پاداش رسالت بزرگ پیامبر اسلام عنوان شده فاطمه(سلام الله علیها)است و این دلالت دارد بر عظمت شخصیت این بانو که او را در این جایگاه قرار داده است.

یکی دیگر از کمالات انسانی فاطمه (س)، سخن گفتن فرشته ها با اوست.

چگونه قابل تصور است که فرشته وحی و یا دیگر فرشتگان که با انبیاء و اولیاء سخن می گویند با فاطمه زهرا (سلام الله علیها) سخن گفته باشند؛ این شبهه ای است که مطرح می شود.

برای پاسخ به این شبهه ابتدا مقدمه‌ای را بیان کرده و سپس این فضیلت دخت پیامبر را توضیح می‎دهیم.

امکان سخن گفتن با ملائکه

جهان، پر از صور و اصوات برزخی است که اغلب انسان ها به خاطر نداشتن توانمندی، یارای دیدن و شنیدن آنها نیست، امّا گروهی که از نردبان کمال و فضیلت بالا رفته اند، می توانند این اصوات و صور برزخی را درک کنند، تا آنجا که فرشته والامقامی چون «روح الأمین» با آنها سخن می گوید و سخن او را می‌شنوند.

تردیدی نیست که فرشته وحی و یا دیگر فرشتگان با انبیا و اولیا که وحی الهی را در اختیار آنها می‌گذارند سخن می‌گویند، ولی سخن گفتن آنان به پیامبران اختصاص ندارد، بلکه با انسان‌های والا نیز سخن می‌گویند.[۱۱]

یکی از معارف مسلّم در میان علمای اسلام، وجود افراد «محدَّث» در میان مسلمانان است. فرد «محدَّث» پیامبر نیست، و بر او وحی نازل نمی‌شود، ولی در عین حال، فرشتگان، با وی سخن می‌گویند، و سخن آنان را می شنود، و لذا او «محدَّث» زیرا فرشته با او سخن می گوید. در آیات قرآن و احادیث فریقین به این مطلب اشاره شده است.[۱۲]

محدَّث در قرآن

کوته نظران، سخن گفتن فرشته با غیر پیامبران را دور از واقعیت می شمارند، در حالی که قرآن کریم یادآور سخن گفتن فرشته با مادر مسیح، حضرت مریم (سلام الله علیها)است، آنجا که می‌فرماید(علیهم السلام)

«وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی‏ نِساءِ الْعالَمِینَ».[۱۳] «آن گاه که ملائکه به مریم گفتند(علیهم السلام) خدا تو را برگزیده و از آلودگی پاک کرده و تو را بر زنان جهان برتری بخشیده است».

سخن گفتن فرشتگان با فرد، نشانه نبوت و رسالت او نیست، بلکه نشانه ارتقای مخاطب به قله کمال است که به او توان و قابلیت شنیدن صدای فرشتگان را می‌دهد.

از این گذشته، قرآن کریم، سخن گفتن فرشتگان را با همسر حضرت ابراهیم، هاجر یادآور می‌شود[۱۴] و می‌فرماید(علیهم السلام)(«قالُوا أَ تَعْجَبِینَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ إِنَّهُ حَمِیدٌ مَجِیدٌ).[۱۵] «آیا از فرمان و اراده خدا در شگفت هستی، رحمت و برکات او بر شما خاندان [نبوت‏] باد...»

دخت گرامی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به خاطر کمال وجودی، از افراد «محدّث» به شمار می‌رود، یعنی صدای فرشته را می شنید، ولی او را نمی‌دید. از این جهت در روایات، دخت گرامی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) محدّثه‏[۱۶] معرفی شده که‏ خود حاکی از کمال برتر است.[۱۷]

آنچه که گفته شد اشاره ای به بعضی از ابعاد گوناگون شخصیت انسانی بالای این بانوی بزرگ حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بود و این روشنترین و محکمترین دلیل بر اینکه زن هم دقیقا همانند مرد بر اساس طبیعت انسانی خود میتواند به کمالات عالیه فطری برسد و در جایگاه عصمت و سخن گفتن با فرشتگان الهی گام نهاده و گوی سبقت را از بسیاری از مردان در طی مسیر تکامل و فضایل الهی ربوده.

اینجانب از این راه دور از همه برگزار کنندگان این محفل نورانی که در ایام میلاد باسعادت دخت پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در مرکز اسلامی فرانسه بصورت وبینار تشکیل میشود  تشکر نموده و از  خداوند متعال شفای همه بیماران را مسئلت دارم،و برای همه انسانهائی که در اثر این بلای مهلک جان خود را از دست داده اند طلب مغفرت نموده و از خداوند منان عاجزانه مسئلت داریم که همه بشریت را  از این وبای  فراگیر نجات بدهد.

قم – جعفر سبحانی