خبرگزاری «حوزه»/  اشاره/ همزمان با 21 تیرماه، سالروز سرکوب خونین قیام مردم علیه کشف حجاب در مسجد گوهرشاد حرم رضوی در سال 1314 شمسی که به روز عفاف و حجاب نام‌گذاری شده است، ضرورت واکاوی شاخصه های تحقق حجاب و عفاف در نظام اسلامی بیش از پیش آشکار می گردد، از این رو در این نگاشته، با بهره گیری از اندیشه های ارزشمند حضرت آیت الله مکارم شیرازی مهمترین مولّفه های تحقق و استقرار حجاب و عفاف اسلامی در جامعه مورد واکاوی قرار می گیرد.

در وهلۀ نخست باید اذعان نمود از منظر این مرجع تقلید  ،حجاب جزئى لاینفک از فرهنگ مترقى اسلامى است، و هیچ کس حق ندارد زن مسلمان را مجبور سازد که این فرهنگ دینى خود را - به هر دلیل که باشد - کنار بگذارد، زیرا حجاب در اسلام اهمیت فوق العاده ای دارد و آیات فراوانی نیز درباره حجاب آمده است و کسی هم نمی تواند منکر آن شود و توجیهات نامربوط هم نباید درباره آیات حجاب کرد.[1]

لذا تراژدی جنایت رضاخان در مسجد گوهرشاد با وجود این همه شهید جای هیچ شک و تردیدی را در مسئله حجاب باقی نمی‌گذارد و نمی‌توان به راحتی از آن عبور کرد[2]، از این رو معظم له پس از اگاهی از بدیل اقدام رضاخان در حجاب ستیزی دولت تاجیکستان در نصیحتی دوستانه به رئیس جمهور این کشوراظهار داشتند: ما این کار را در زمان رضاخان تجربه کرده ایم، او هم مخالفت می کرد و چادر از سر زنان می کشید، و حتی عده زیادی را در مسجد گوهرشاد در این راه شهید کردند؛ ولی مردم تسلیم نشدند و علیه رضاخان قیام کردند و حجاب اصیل را برگرداندند.[3]

بدین ترتیب بهتر است مردم را به حال خودشان بگذارید تا وظایف شرعی را درباره حجاب انجام دهند، اصل حجاب چیزی نیست که آن را بتوان انکار کرد و یا مسلمانان را از آن منصرف نمود.[4]

زیرا مسلمانان به دلیل تصریح قرآن پایبند به حجاب هستند ، بلکه چندین آیه درباره حجاب وجود دارد و نمی شود انکار کرد و این جزو نشانه های مسلمانان در همه دنیا شناخته شده است.[5]

بنابراین راقم این سطور نیز با ذکر این فرازهای مهم و راهبردی از معظم له در پیش درآمد این نگاشته، با بهره گیری از اندیشه های مترقّی حضرت آیت الله مکارم شیرازی ، ابعاد مختلف مقولۀ تحقق حجاب و عفاف را مورد واکاوی و تحقیق و تدقیق قرار می دهد که به مخاطبان گرامی ارائه می گردد:

ضرورت بحث

بدون شك حجاب‏ از مسلّمات اسلام است، و تمام فقهاى اسلام در آن اتّفاق نظر دارند، و هر گونه بد حجابى و بی حجابى بر خلاف شريعت مقدّسه است. خصوصاً در شهرهاى مذهبى، و از آن بالاتر در أماكن مقدّسه دينى، بايد بيشتر مراعات شود، و گناه بد حجابى و بى‏حجابى در اين اماكن بيشتر است. و بدون شك پوشيدن چادر همه جا، مخصوصاً در اين أماكن، اولى است.[6]

آرى حجاب از ضروريّات دين و برگرفته از قرآن مجيد است، و همه مذاهب اسلامى آن را قبول دارند. و منظور از ضرورى دين چيزى است كه هر كس با مسلمين مقدارى معاشرت داشته باشد، مى‏فهمد مسلمانان به آن پايبند هستند.[7]

لذا باید حجاب و عفاف و دیگر مسائل اعتقادی را در جامعه گسترش داد چون مشکلات اجتماعی فرهنگی می تواند باعث مشکلات مختلف در زمینه اقتصادی، سیاسی و امنیتی گردد.[8]

بنابراین حجاب یک وظیفه اسلامی و جزء ضروریات دین است که در آیات قرآن و روایات اسلامی مکرراً آمده، و کار به جایی رسیده که دوست و دشمن می دانند که حجاب جزء برنامه های اسلامی است به همین دلیل دشمنان اسلام روی آن خیلی حساسیت نشان می دهند.[9]

لیکن از آنجایی که بی حجابی بنیان خانواده ها را متزلزل می کند، باید حجاب را به عنوان یک وظیفه اجتماعی دنبال کنیم و جلوی بدحجابی و بی حجابی و برهنگی را بگیریم، اگر کسانی منکر این آثار منفی بشوند خودشان را فریب می دهند؛ چه بخواهیم چه نخواهیم واقعیّت این است که چنین آثاری به دنبال بی حجابی و بدحجابی است.[10]

اگر حجاب جامعه را حفظ نکنیم در نهایت نظام ضربه می خورد؛ چراکه ضدّ انقلاب ها از هر فرصتی با کشف حجاب برای تضعیف نظام استفاده می کنند.[11]

با این اوصاف باید گفت به یقین حجاب براى زنان مسلمان از ضروریات اسلام است که در قرآن مجید و سیره پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)صریحاً آمده است و تمام علماى اسلام از تمام فرق به آن پاى بند هستند، در واقع حجاب عزّت و شرف زن مسلمان و سبب احترام او، و مایه طهارت و پاکى جامعه اسلامى از بسیارى از مفاسد است،[12] بدین نحو که از نظر اسلام هر قدر زن جانب عفاف و حجاب‏ را رعايت كند پسنديده‏تر و به تقوا و پاكى نزديكتر است.[13]

لذا مسئله حجاب در کشور ما از یک حکم فرعی اسلامی درآمده و به اصول دینی تبدیل شده است. چرا که مسلمانان در خارج وقتی می‌خواهند اسلام را نشان دهند حجاب را رعایت می‌کنند. دشمن هم برای تضعیف اسلام با حجاب مخالفت می‌کند. در داخل کشور هم ضد انقلاب برای شکستن نظام بر مسئله بی‌حجابی تکیه می‌کند. آنها می‌گویند اگر ما بتوانیم این روسری را برداریم نظام اسلامی را تا حد زیادی ضعیف کرده‌ایم. لذا حجاب در داخل و خارج دانشگاه‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.[14]

بنابراین باید بر این مهم تأکید نمود که مسئله حجاب از مسلّمات و واجبات بلكه از ضروريّات دين اسلام است، مخصوصاً در زمان ما همه كسانى كه با مسلمانان معاشرت دارند فهميده‏اند كه يكى از برنامه‏هاى تمام فِرَق مسلمين حجاب است كه كم كم به يك شعار تبديل شده و به آن پايبند هستند و به همين دليل است كه از آن وحشت دارند.[15]

تأملی در واژه شناسی و مفهوم شناسی حجاب و عفاف

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در تبیین لغت و مفهوم عفاف و حجاب گفتند: راغب در مفردات گويد: «العفَّةُ حُصول حالة لِلنَّفس تمتَنع بها عن غلبة الشهوة»[16]: «عفت حاصل شدن حالتى براى نفس است‏[17] كه امتناع مى‏كند به سبب آن حالت از غلبه شهوت» و به تعبير ساده حالت كنترل در مقابل شهوات است. وقتى مى‏گوئيم شهوت، فقط شهوت جنسى مراد نيست؛ بلكه معنى عام مراد است، شهوت مال، جاه، خوردن، تكلم كردن، شهوت جنسى و غيره، عفّت در همه اينها كنترل كننده است.[18]

پس عفّت فضيلت و حدّ اعتدال قوّه شهويّه است آن هم به معناى عام كلمه كه هر جاذبه‏اى را نسبت به چيزى قوّه شهويّه مى‏گويند مانند جاذبه مال، مقام، شهوت جنسى و غيره كه اگر از حد بگذرد، حرص است و اگر به حدّ اعتدال نرسد، تنبلى و ركورد است و اگر حدّ اعتدال باشد عفاف‏ است.[19]

هم چنین حجاب‏" در لغت به معنى چيزى است كه در ميان دو شى‏ء حائل مى‏شود[20] به همين جهت پرده‏اى كه در ميان امعاء و قلب و ريه كشيده شده" حجاب‏ حاجز" ناميده شده.[21]

در قرآن مجيد نيز اين كلمه همه جا به معنى پرده يا حائل به كار رفته است.[22]

لذا حجاب شرعى در مورد زنان پوشيدن تمام بدن به جز صورت و دستها تا مچ مى‏باشد.[23]

از این رو در مورد حجاب‏ واجب، كافى است كه زن بدن خود را جز صورت و دست تا مچ به هر وسيله‏اى كه مى‏تواند بپوشاند و لباس خاصّى شرط نيست ولى پوشيدن لباسهاى تنگ و چسبان و همچنين لباسهاى زينتى اشكال دارد.[24]

 

تحقق حجاب و عفاف؛ موانع و آسیب ها

از منظر این مفسر قآن کریم  عواملی مختلف به عنوان موانع جدی در تحقق عفاف و حجاب در جامعۀ اسلامی مورد نظر می باشد که اهم آن عبارتند از:

1. تحریف آزادی بیان در مقولۀ حجاب و عفاف

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در تقبیح برخی افکار نادرست مبنی بر همگون نمایی میان مقولۀ حجاب و عفاف با دیگر مولّفه ها و ممانعت از آزادی بیان در انتقاد سازنده در این مقوله فرمودند: انتقاد باید به قصد اصلاح باشد نه تخریب، انتقاد باید سازنده، مفید و دوستانه باشد، نه مخرب، موزیانه و انتقام جویانه؛ این همان شرایط امر به معروف و نهی از منکر است که در فقه آمده، اگر از این مرز تجاوز نکنیم بسیار خوب است.

لیکن اگر در مقابل برخی از امور به بهانه مسائل اقتصادی، تحریم و امثال اینها سکوت کنیم و گفته شود چیزی درباره حجاب، عفاف یا مفاسد اخلاقی نگویید این غلط است.[25]

2. ورود غیر کارشناسانه در مقولۀ حجاب و عفاف

معظم له در تشریح ضرورت ورود نخبگان به عرصه هایی مهم همچون عرصۀ عفاف و حجاب اظهارداشتند: انتقاد بویژه از سوی افرادی که اطلاعات بیشتری دارند، اهل علم و اساتید دانشگاه برای اصلاح جامعه و شرایط باید وجود داشته باشد.[26] متأسفانه برخی فکر می کنند که بد حجابی تأثیر اجتماعی ندارد اما بسیاری از مفاسد به خاطر بد حجابی است که هر دو طرف را آلوده می کند.[27]

3. مسامحه برخی افراد و جریانات در مواجهه با بدحجابی

در نگاه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی نگاه سیاسی برخی مدیران به مولفۀ فرهنگی حجاب و نیز فقدان برنامه ریزی در این عرصه مهم و راهبردی از جمله موانع تحقق حجاب و عفاف در جامعه مورد نظر قرار گرفته است.

لذا معظم له خواستار برنامه ریزی صحیح برای مبارزه با بی بند و باری و بد حجابی در جامعه شدند و از کسانی که به این مسأله بی اعتنایی می کنند و جلوی افرادی که می خواهند با بی فرهنگی مبارزه کنند را می گیرند، انتقاد کردند.[28]

4. لیبرال اخلاقی مانع جدی در تحقق حجاب و عفاف

از منظر معظم له وجود روشنفکران غرب زده و قبح زدایی از بی حجابی توسط چهره ها و جریانات غرب زده، از جمله موانع کلیدی در ارتقای فضای حجاب و عفاف جامعه محسوب شده است.

ایشان فرمودند: زمزمه‌های آزاد شدن حجاب از سوی افرادی غرب‌زده است و مسئولین باید تمام تلاش خود را در مبارزه با بدحجابی معطوف کنند تا مردم انگ کاستی و طرفداری از لیبرال اخلاقی را به آن‌ها وارد نسازند.[29]

ایشان در ادامه فرمودند: بعضی ها تبلیغ می کنند که با زور نمی شود حجاب را تبلیغ کرد؛ در حالی که برنامه های برخی نهادهای ارزشی نشان می دهد که با برنامه های فرهنگی می توان و نقاط آسیب پذیر را با آموزش های فرهنگی مرتفع نمود.[30]

هم چنین ایشان در فرازی دیگر در نقد برخی رویکردهای دولت در اجرای رویکرد غرب گرایان فرمود: حفظ حجاب از نظر شرعی و اخلاقی وظیفه است، برخلاف آنچه بعضی غرب زده ها می گویند شما چرا روی این مسأله اصرار دارید و باید آزاد بگذارید.[31]

معظم له در تشریح این آسیب جدی در اندیشۀ برخی مدیران اظهار داشتند؛ متأسفانه در کشور ما بر اثر سخنان برخى دولتمردان و تعبیرات برخى رسانه‌ها و عدم اهتمام به مسأله حجاب در برخى جاها بدحجابى تبدیل به بى‌حجابى شده در حالى که حجاب سرنوشت‌ساز است. قرآن مجید مى‌فرماید: «ذلکم اطهر لقلوبکم وقلوبهن».

لذا معظم له با اشاره به پیامدهای منفی بی حجابی و بدحجابی در جامعه خاطر نشان کردند: حجاب یک مساله سرنوشت ساز است و تنها یک دستور ساده نیست، وقتی مساله حجاب کمرنگ و برچیده شود روابط نامشروع، جرم، ناامنی و دیگر مسائل زیاد خواهد شد و وقتی اینگونه شد کانون خانواده ها از هم می پاشد.[32]

بی حجابی ، بی عفتی؛ تبعات و پیامدها

در اندیشۀ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی بی حجابی و بی عفتی، جامعه اسلامی و نهاد خانواده را با چالش هایی متعدد روبرو می سازدکه به أهم آن اشاره می شود:

1. بی حجابی مقدمۀ برهنگی

معظم له در این زمینه فرمودند: دستور حجاب يكى از مؤكدترين دستورهاى اسلام است. قرآن مجيد در آيات متعددى از جمله: آيات 31 و 60 سوره نور و آيات 33 و 53 و 59 احزاب، بر مسئله حجاب تأكيد كرده است كه گاهى زنان با ايمان را مخاطب قرار مى‏دهد و گاهى همسران پيامبر صلى الله عليه و آله را و گاهى نيز با استثناكردن زنان پير و از كارافتاده، تكليف بقيه را روشن مى‏سازد؛ به اين ترتيب با عبارات مختلف، اهمّيّت اين وظيفه اسلامى را بازگو مى‏كند.

بديهى است كه برداشتن حجاب، مقدّمه برهنگى، آزادى جنسى و بى بند و بارى است كه مشكلات و مفاسد ناشى از آن، در عصر و زمان ما بر كسى پوشيده نيست.

2. بی حجابی؛ مسابقۀ ابتذال و خودنمایی

معظم له در فرازی دیگردر تشریح پیامدهای بی حجابی فرمودند: بى‏حجابى سبب مى‏شود كه گروهى از زنان، در يك مسابقه بى پايان، در نشان دادن اندام خود و تحريك مردان هوسباز شركت كنند. اين امر در عصر و زمان ما كه به خاطر[33] گرفتارى‏هاى تحصيلى و اقتصادى سن ازدواج بالا رفته و قشر عظيمى از جامعه را جوانان مجرّد تشكيل مى‏دهد، آثار بسيار زيانبارى دارد.

3. بی حجابی؛ منشأ بیماری روح و روان

بى حجابى، علاوه بر اين كه از نظر اخلاقى سبب ناامنى خانواده‏ها و بروز جنايات مى‏شود، ضمناً سبب ايجاد هيجان‏هاى مستمر عصبى و حتّى بيمارى‏هاى روانى نيز مى‏گردد كه ثمره آن سستى پيوند خانواده‏ها و كاهش ارزش شخصيت زن در جامعه است.[34]

4. طلاق در سایۀ بی حجابی

اگر حجاب رعایت نشود طرفین آلودگى قلبى و اخلاقى پیدا مى‌کنند. وقتى حجاب برچیده شود منتهى به روابط نامشروع مى‌شود، و وقتى روابط نامشروع زیاد شد منتهى به از هم پاشیدن خانواده‌ها مى‌شود، چرا که بسیارى از طلاق‌ها در سایه آن واقع مى‌شود و به دنبال این برنامه بى‌سرپرستى فرزندان که آنها را به عوامل جرم‌ساز در آینده تبدیل مى‌کند.[35]

پرونده‌هایى که در انگلستان بررسى شد نشان مى‌دهد که بچه‌هاى نامشروع و بى‌سرپرست بیشترین افراد جرمساز جامعه را تشکیل مى‌دهند که بارهاى فراوانى را بر دوش جامعه مى‌گذارد، بنابراین حجاب یک وظیفه شرعى نیست بلکه یک وظیفه اجتماعى است تا جامعه سالم باشد.[36]

5. مسامحه در برابر منکرات

معظم له در فرازی بیان داشتند: اگر می خواهیم جامعه ما سالم و منزه باشدوخانواده ها متزلزل نباشند، باید به مساله حجاب و مسائل منکراتی توجه جدی داشت.

6. بی حجابی عامل اصلی مفاسد بی شمار

علت اصلی بسیاری از مفاسد و جرم‌ها همین بد حجابی‌ها و سهل‌انگاری‌هاست، حجاب برای ما در گذشته فروع دین بود اما در شرایط کنونی به اصول دین تبدیل شده ، زیرا نماد اسلام است.

بدحجابی تبعات فراوانی از جمله تزلزل خانواده‌ها، زیاد شدن فحشاء، به وجود آمدن بچه‌های بی‌سرپرست و گناهان فراوانی برای زن و مرد را در جامعه به همراه خواهد داشت.[37]

حضرت آیت الله مکارم شیرازی منشأ بسیاری از مفاسد اخلاقی و اجتماعی را بی حجابی دانسته و تاکید کردند: حجاب یک وظیفه مهم است بلکه افزون بر وظیفه شرعی یک وظیفه اجتماعی هم هست و ضروری است خانواده ها نسبت به این مساله بیش از پیش اهتمام داشته باشند.[38]

 

شاخصه های تحقق حجاب و عفاف در نظام اسلامی

در منظر و مأوای حضرت آیت الله مکارم شیرازی مهمترین شاخصه ها برای تحقق حجاب و عفاف در نظام اسلامی به امور ذیل تقسیم می شود:

1. تعالیم اسلامی؛ شاخصۀ کلیدی در تحقق حجاب و عفاف

از منظر معظم له مقولۀ تعلیم اسلامی بر رعایت حجاب و عفاف مقدم است، ایشان گفتند: در یک نظرخواهی از افراد سؤال شده بود که عمده ترین مشکل فرهنگی کشور چیست؟ عده زیادی جواب داده بودند که مواد مخدر واعتیاد، جمعی دیگر گفته بودند مشکل مهم فرهنگی ماهواره ها و رسانه های فاسد و مفسد غربی هستند. گروه دیگری پاسخ داده بودند که بد حجابی و بی حجابی ها مشکل مهم فرهنگی است و دسته ای دیگر بالا رفتن سن ازدواج جوانان را یادآوری کرده بودند.

همه اینها صحیح است لیکن باید گفت مهم تر از همه دور ماندن از تعالیم اسلامی است، آموزه های اسلام اگر در جامعه حاکم باشد مشکلات فرهنگی حل می شود.[39]

2. نقش دولت و دیگر نهادها در تحقق حجاب و عفاف

از جمله مهمترین مولفه های اجرای حجاب و عفاف اسلامی در جامعه می توان به نقش کلیدی دولت و دیکر نهادها اشاره نمود که ایشان با برشمردن وظایف ذاتی دولت در تحقق این مهم تصریح کردند:

مسأله حجاب را می توان از ادارات، بیمارستان ها و مراکزی که مستقیم یا غیر مستقیم زیر نظر دولت است شروع کرد.

دانشگاه ها و مدارس و دیگر ارگان ها نیز باید مساله حجاب را بیش از پیش جدی بگیرند؛ صداوسیما نیز به صورت مستقیم و غیر مستقیم باید مبلغ این مسأله باشد.[40]

معظم له با اشاره به بدحجابی در کشورگفتند: صدا و سیما باید مستقیم و غیر مستقیم روی این مساله کار کند، چراکه بی حجابی و بدحجابی باعث مفاسد اخلاقی و اجتماعی و ناهنجاری هایی زیادی شده است. [41]

حضرت آیت الله مکارم شیرازی با بیان این که دولت افزون بر حل مشکلات اقتصادی باید برای مسائل فرهنگی نیز برنامه ریزی کند، بیان کردند:‌ دولت باید مسائل فرهنگی و حجاب را از کارمندان خود شروع کند تا به جامعه نیز تسری پیدا کند.

ایشان در تبیین اهتمام روزافزون نهاد آموزش و پروش به بحث حجاب اظهارنمودند: بحث حجاب در کتاب های درسی به صورت منطقی وارد شود و ضرر و زیان های بی بند و باری تبیین شود تا همه بدانند که این یک مسأله مهم است و نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت.[42]

لذا همه از دولت اسلامی انتظار دارند که در این مساله جدی تر باشد و از کنار آن ساده عبور نکند، زیرا این موضوع یک مساله حیاتی و کلیدی است که مربوط به کیان خانواده و امنیت کشور اسلام است.[43]

بحمدالله مردم ما همت مضاعف خود را در این راستا انجام دادند اکنون مسئولان و دستگاه ها باید با کار مضاعف در این راستا اقدام جدی انجام دهند و همت مردم را تکمیل کنند.[44]

3. کارگروهی، ضرورت بنیادین در امر حجاب و عفاف

هم چنین معظم له با انتقاد از برخی اقدامات فردی و سلیقه ای در مقولۀ حجاب و عفاف، ضرورت همگرایی و استفاده از خرد جمعی و کار گروهی را به عنوان مطلوب مورد نظر یاد نموده ویاد آورشدند: باید دولت موظف شود که از نهادها و ارگان های زیر مجموعه خود اصلاح این وضعیت را شروع کند، از سویی دیگر مجلس نیز باید طرحی کاربردی برای مبارزه با مفاسد اخلاقی تصویب کند، که باید افکار فردی را در این خصوص کنار گذاشت و به صورت گروهی و دسته جمعی کار کرد تا بتوانیم مشکلاتی را که داریم پشت سر بگذاریم.[45]

لذا از منظر معظم له باید با بخشنامه از طریق ادارات، ارگان ها مدارس و دبیرستان ها این مساله رواج یابد و جلوی بدحجابی گرفته شود؛ طرح آمرین به معروف نیز می تواند در این راستا راهگشا باشد.[46]

4. نیروی انتظامی؛ بازوی اجرایی تحقق طرح عفاف و حجاب

مفسر قرآن کریم با تقدیر از زحمات شبانه روزی نیروی اتظامی در برخورد با بد حجابی فرمودند: نیروی انتظامی در برخورد با بد حجابی مورد حمایت و قدردانی است، زیرا ماموران نیروی انتظامی ابتدا تذکر می دهند و در صورتی که تذکر آنها موثر واقع نشود و موجب عکس العمل نامناسب باشد، با آن شخص قاطعانه برخورد می کنند و اینگونه افراد نباید انتظار تشویق داشته باشند.[47]

5. تحقق حجاب و عفاف و رسالت روحانیون

حضرت آیت الله مکارم شیرازی برای تحقق حجاب و عفاف در جامعه اسلامی، نقش روحانیون را در انجام این مهم بسیار راهبردی برشمردند، ایشان گفتند: همه مردم مسؤول امر به معروف و نهی از منکر هستند، لکن روحانیت مسؤولیت مضاعف و بیشتری دارد، باید در مقابل منکرات ایستاد چراکه اگر تبدیل به عرف شود و بدحجابی رواج یابد نمی شود برای آن کاری کرد.[48]

لذا باید حجاب و عفاف و دیگر مسائل اعتقادی را در جامعه گسترش داد چون مشکلات اجتماعی فرهنگی می تواند باعث مشکلات در زمینه اقتصادی، سیاسی و امنیتی نیز گردد.[49]

بنابراین خطباى محترم از متون آيات قرآنى و روايات اسلامى براى تقويت مبانى اعتقادى و آشنايى با احكام و اخلاق اسلامى و «تقويت حجاب و عفاف» حداكثر استفاده را بنمايند و مردم را به اتّحاد و هوشيارى در برابر دشمنان نظام دعوت نمايند.[50]

مراجع، علما و حوزه های علمیه همه مسؤولیت سنگینی دارند و باید رسالت خود را ایفا کنند. اگر بخواهیم تمام عمر در حوزه علمیه قم بمانیم و درس بخوانیم و نتیجه را در طریق نشر اسلام و مکتب اهل بیت(علیه السلام) و اصلاح فرهنگی جامعه نگذاریم چه فایده دارد،‌ باید جامعه از علم ما استفاده کند.[51]

6. تحقق حجاب و عفف نیازمند اقدامات فرهنگی نه برخوردهای قهری و سلبی

از جمله رویکردهای بی بدیل حضرت آیت الله مکارم شیرازی در چگونگی تحقق حجاب و عفاف در جامعه می توان به فرهنگ گرایی و تقدم فرهنگ سازی بر دیگر مولّفه ها اشاره نمود،لذا در منظومۀ فکری معظم له اقدامات فرهنگی به عنوان بهترین راه مبارزه با بدحجابی و فساد مورد توجه قرار گرفته است؛ ایشان گفتند: ما اهل خشونت و زد و بند نیستیم، باید از راه‌ها و کارهای فرهنگی و تدبیر وارد شد. اگر تدبیر و قاطعیت باشد و خشونت نباشد کارها درست می‌شود.[52]

هچنین در فرازی دیگر یادآورشدند: ما حرف خود را منطقی، مؤدبانه، شفاف و صریح می‌زنیم و از این که برخی نق می زنند و می‌گویند نباید درباره حجاب و ماهواره صحبت کنیم، هراس و خوفی نداریم.[53]

لذا برخورد با بدحجابی با برخوردهای خشن کارساز نیست. کار فرهنگی و موعظه بهترین روش در این زمینه به شمار می‌رود که بحمدالله همت رهبر معظم انقلاب اسلامی، مجلس شورای اسلامی و دیگر قوا نیز در این جهت معطوف است.[54]

ازاین رو ما نباید از مسائل فرهنگی از جمله عفاف و حجاب غافل شویم؛ زیرا حجاب سمبل اسلام است.[55]

لذا باید این پرسش را مطرح نمود که مساله طرح عفاف و حجاب چرا در محاق مانده است؟ باید عوامل آن را تجزیه و تحلیل کرده و ببینید چه افکاری مانع اجرای آنها شده است.[56]

معظم له در تفسیرو تبیین چرایی برنامه‌های فرهنگی برای مقابله با آموزه های ضد فرهنگی فرمودند: حجاب یک فرهنگ است. باید فرهنگ حجاب در جامعه گسترش یابد. در گذشته حجاب خیلی مورد توجه غرب نبود ولی امروز حجاب به عنوان نماد و دروازه ورود به اسلام شناخته شده است. تا حدی که در به اصطلاح مهد آزادی ! یعنی کشور فرانسه یک روسری را تحمل نمی‌کنند و از آن می‌ترسند.[57]

معظم له در ادامۀ خطرات و تهدیدات پیش رو به سیاسی و امنیتی کردن مقولۀ حجاب اشاره نموده و فرمودند: اگر خدای نکرده روزی در داخل کشور موفق بشوند جلو حجاب را بگیرند به عقیده بنده پنجاه‌درصد نظام به خطر می‌افتد. ما لازم است بیش از یک مسأله اسلامی روی حجاب سرمایه‌گذاری کنیم.[58]

7. حجاب ضامن امنیت

از منظر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ،رعایت حجاب اسلامی در جامعه ضامن امنیت خواهد بود.[59]

8. رعایت حجاب ؛ تبلیغ عملی تشیع

در منظومۀ فکری معظم له رعایت حجاب و مسائل اخلاقی از سوی خانم‌ها در حج به عنوان تبلیغ تشیع مورد اشاره قرار گرفته است، ایشان گفتند:در سفرهای اولیه حج که رعایت حجاب به خوبی انجام می‌شد، برخی خطبای آنها به مردمشان می‌گفتند حجاب را از ایرانی‌ها یاد بگیرید، اما اکنون برعکس شده و می‌گویند مبادا حجاب ایرانی‌ها در شما تأثیر بگذارد. روحانیون و مدیر کاروان ها باید با زبان خوب همه را وادار به رعایت حجاب و عفاف کنند.[60]

سخن آخر

تصور دشمنان نظام این است که با رواج بی حجابی ضربه کاری را بر پیکره نظام وارد کنند، لیکن ما معتقدیم اگر بی حجابی را برطرف کنیم نظام را حفظ و تقویت کردیم.[61]

حجاب براى حفظ شخصيّت زن، و جلوگيرى از انحراف جوانان، و گسترش فساد در جامعه اسلامى است. و همان‏گونه كه اصل پوشيدن لباس براى زنان و مردان منافات با آزادى آنها ندارد، حجاب نيز چنين است.[62]

خداوند در قرآن رعایت حجاب و عفاف را سبب طهارت قلب و دوری از وسوسه های شیطان و هوای نفس می داند.[63]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر

makarem.ir

 

[1] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در آغاز درس خارج فقه ، مسجد اعظم قم، 5/3/1390.

[2] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی،صحن جامع حرم مطهر رضوی،۲۴/4/ ۱۳۸۹.

[3] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی، درس خارج فقه، مسجد اعظم قم،20/2/1394.

[4] همان.

[5] همان.

[6] احكام بانوان ؛ ص181.

[7] احكام بانوان ؛ ص185.

[8] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار وزیر تعاون30/8/1392.

[9] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دست اندرکاران مؤسسه فرهنگی حجاب ریحانة النّبی،23/4/1392.

[10] همان.

[11] همان.

[12] بیانیه آیة الله العظمى مکارم شیرازى درباره مسأله حجاب در کشور فرانسه، بهمن 1393.

[13] برگزيده تفسير نمونه ؛ ج‏3 ؛ ص313.

[14] بیانات آیت الله العظمی مکارم شیرازی ، دیدار وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری،15/12/1392.

[15] كتاب النكاح ؛ ج‏1 ؛ ص53.

[16] مفردات راغب، صفحه 339، چاپ دفتر نشر كتاب.

[17] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين) ؛ ج‏1 ؛ ص339.

[18] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين)، ج‏1، ص: 340.

[19] گفتار معصومين(ع) ؛ ج‏1 ؛ ص138.

[20] " لسان العرب" ماده" حجب".

[21] تفسير نمونه ؛ ج‏17 ؛ ص401.

[22] تفسير نمونه، ج‏17، ص: 402.

[23] احكام بانوان ؛ ص181.

[24] رسالة توضيح المسائل (فارسى) ؛ ص397.

[25] بیانات حضرت آيت الله العظمي مکارم شيرازي (دام ظلّه، درس خارج فقه ،مسجد اعظم قم30/2/1393.

[26] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظلّه) در آغاز درس خارج فقه،31/2/1393.

[27] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی،صحن جامع حرم مطهر رضوی2/6/1392.

[28] همان.

[29] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی،صحن جامع حرم مطهر رضوی،۲۴/4/ ۱۳۸۹.

[30] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دست اندرکاران مؤسسه فرهنگی حجاب ریحانة النّبی،23/4/1392.

[31] همان.

[32] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ، درس خارج فقه، مسجد اعظم قم،5/3/1390.

[33] اخلاق در قرآن ؛ ج‏2 ؛ ص319.

[34] اخلاق در قرآن، ج‏2، ص: 320.

[35] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ، درس خارج فقه، مسجد اعظم قم 3/4/90.

[36] همان.

[37] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی،صحن جامع حرم مطهر رضوی،۲۴/4/ ۱۳۸۹.

[38] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ،درس خارج فقه ،مسجد اعظم قم، 5/3/1390.

[39] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظلّه) ، درس خارج فقه،3/2/1393.

[40] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدّظلّه) در دیدار استاندار خراسان رضوی،5/10/1392.

[41] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار معاونین رسانه ملی،5/4/1390.

[42] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی،صحن جامع حرم مطهر رضوی2/6/1392.

[43] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)، در خطبه های نماز عید سعید فطر شبستان امام خمینی(ره) حرم کریمه اهل بیت(ع)

[44]5/3/1389 آیت الله العظمی مکارم شیرازی، درس خارج فقه ،مسجد اعظم قم،19/6/1389.

[45] آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار اعضای فراکسیون رهروان ولایت مجلس شورای اسلامی23/7/1391.

[46] بیانات آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار اعضای فراکسیون روحانیون مجلس شورای اسلامی6/7/1391.

[47] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی) در جمع زائران و مجاورین حرم مطهر امام رضا (علیه السلام)،24/4/1391.

[48] بیانات آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار اعضای فراکسیون روحانیون مجلس شورای اسلامی6/7/1391.

[49] باینات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار وزیر تعاون30/8/1392.

[50] بيانيه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در آستانه ماه محرم الحرام،12/8/1392.

[51] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظلّه) در آغاز درس خارج فقه3/2/1393.

[52] بیانات آیت‌ الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رییس شورای اسلامی شهر تهران،13/12/1385.

[53] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظلّه) ، درس خارج فقه،21/3/1393.

[54] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی،صحن جامع حرم مطهر رضوی،۲۴/4/ ۱۳۸۹.

[55] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، در دیدار برخی از اعضای مجمع روحانیون مجلس شورای اسلامی،24/3/1389.

[56] بیانات حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رئیس و اعضای مجمع روحانیون مجلس شورای اسلامی24/3/1389.

[57] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مكارم شیرازی ، در دیدار نمایندگان مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی،13/12/1385.

[58] همان.

[59]بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی) در جمع زائران و مجاورین حرم مطهر امام رضا (علیه السلام)،24/4/1391.

[60] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در دیداررییس سازمان حج و زیارت، 24/3/1391.

[61] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار دست اندرکاران مؤسسه فرهنگی حجاب ریحانة النّبی،23/4/1392.

[62] احكام بانوان ؛ ص187.

[63] بیانات حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی،صحن جامع حرم مطهر رضوی2/6/1392.