حجت الاسلام مصطفی سوری، محقق و پژوهشگر حوزوی، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران در پاسخ به چرایی نامگذاری "شب قدر"، اظهار داشت: شب قدر به این جهت «قدر» نامیده شد که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین مى شود، شاهد این معنى در آیات 3 و 4 سوره «دخان» است که مى فرماید «ما این کتاب مبین را در شبى پر برکت نازل کردیم، و ما همواره انذار کننده بوده ایم. در آن شب که هر امرى بر طبق حکمت خداوند تنظیم و تعیین مى گردد».
وی افزود: این بیان قرآن کریم، همسو با روایات متعددى است که مى گوید «در آن شب، مقدرات یک سال انسان‌ها تعیین مى‌گردد، و ارزاق و سرآمد عمرها، و امور دیگر، در آن لیله مبارکه، تفریق و تبیین مى شود». البته این امر هیچگونه تضادى با آزادى اراده انسان و مسأله اختیار ندارد، چرا که تقدیر الهى به وسیله فرشتگان بر طبق شایستگى ها و لیاقت‌هاى افراد، و میزان ایمان، تقوا، پاکى نیت و اعمال آنها است.
محقق حوزه در ادامه به تشریح فلسفه احیا گرفتن در شب‌های قدر اشاره کرد، و گفت: شب قدر، یکی از زمان‌های مهمی است که در قرآن بسیار مورد تأکید قرار گرفته و مقام و جایگاه والایی برای آن گفته شده است. در سوره مبارکه قدر، علت اهمیت و جایگاه ویژه این شب، نزول قرآن و نزول فرشتگان، بیان شده. همچنین قرآن این شب را سر تا سر مملوّ از سلامت معرفی کرده است.
وی با بیان اینکه در این شب، سرنوشت انسان‌ها تعیین می‌شود، خاطر‌نشان کرد: به جهت تعیین سرنوشت انسان‌ها در این شب و وجود خیرات و برکات فراوانی که بی‌ارتباط با نزول فرشتگان و روح نیست، احیای این شب و بیدار ماندن و انجام عبادات وارد شده مورد سفارش ائمه اطهار(علیهم السلام) قرار گرفته است.
حجت الاسلام سوری ادامه داد: نقل شده پیامبر گرامی اسلام(ص) شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، خانواده خود را از خواب بیدار می‌کرد و بر صورت کسانی که خواب بودند آب می‌پاشاند». در احوال حضرت فاطمه زهرا(س) نیز نقل شده است؛ ایشان نمی‌گذاشت کسی در این شب بخوابد. و به همین مقصود، به اعضای خانواده غذای کم می‌داد، و از روز قبل، خود را برای آن شب آماده می‌کرد و می‌فرمود «محروم و بی‌بهره کسی است که از خیر و برکت این شب محروم بماند».
محقق حوزه با اشاره به تلاقی یکی از شب‌های قدر با شهادت حضرت امیرالمؤمنین(ع)، تصریح کرد: باید به این مسئله توجه داشت که شهادت امام علی(ع) در یکی از شب‌های قدر، علت احیای این شب نیست، هر چند که وقوع این حادثه در شب قدر، بر اهمیت این شب افزوده است.
وی ادامه داد: شهید مطهری درباره علت به شهادت رساندن امام علی(ع) در شب‌های قدر می‌گوید «ابن ملجم یکى از آن نه نفر زُهّاد و خشکه مقدس‌هاست که می‌روند در مکه و آن پیمان معروف را می‌بندند و می‌گویند همه فتنه‌ها در دنیاى اسلام معلول سه نفر است: على(ع)، معاویه و عمرو عاص. ابن ملجم نامزد می‌شود که بیاید على(ع) را بکشد. قرارشان کِى است؟ شب نوزدهم ماه رمضان. چرا این شب را قرار گذاشته بودند؟؛ نادانى این‌ها را ببینید! این‌ها شب نوزدهم ماه رمضان را قرار گذاشتند، گفتند چون این عمل ما یک عبادت بزرگ است، آن را در شب قدر انجام بدهیم که ثوابش بیشتر باشد».
حجت الاسلام سوری در پایان در خصوص فلسفه قرآن به سر گرفتن در شب‌های قدر گفت: در روایات از اهل بیت(ع) نقل شده که قرآن کریم تجلی کلام حق است. و تبلور قرآن مجید، وجود مقدس امامان معصوم(ع) می باشد. و ما در شب‌های قدر علاوه بر قرآن، 14 معصوم(علیهم السلام) را واسطه قرار می‌دهیم، تا خداوند منّان به آبروی این عزیزان ما را نیز جزو بخشودگان قرار دهد. 42/313
