سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، بخش پنجم از احکام انتخاباتی با موضوع «منکرات انتخاباتی (دروغ)» را ارائه می دهد.
* دروغ
در اسلام دروغ گویی به عنوان یکی از گناهان کبیره به شدت مورد نکوهش قرار گرفته تا جایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) الْمُؤْمِنُ إِذَا كَذَبَ مِنْ غَيْرِ عُذْرٍ لَعَنَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ خَرَجَ مِنْ قَلْبِهِ نَتْنٌ حَتَّى يَبْلُغَ الْعَرْشَ». (1)
هرگاه مؤمن بدون عذر شرعی دروغ بگوید، هفتاد هزار فرشته او را لعنت می کنند و بوی آزار دهنده ای از قلب او خارج می شود تا به عرش می رسد.
همچنین دروغ گویی کلید و ابزار ارتکاب همه گناهان دیگر محسوب شده است.
بیان مطالب خلاف واقع در ابعاد مختلف زندگی به ویژه در امور سیاسی و اجتماعی که با سرنوشت دیگران ارتباط پیدا می کند، آثار منفی بی شماری در پی خواهد داشت.
سلب اعتماد عمومی، فریب افکار عمومی، ایجاد جوّ بدبینی و خرد شدن شخصیت گوینده دروغ، از نتایج آن بوده که خود هر کدام گناهی دیگر می باشد. بنابراین، راست گویی و صداقت در گفتار از آداب ضروری در تبلیغات انتخاباتی به حساب می آید. اگرچه بیان کردن هر سخن راستی واجب نیست، اما گفتن هر دروغی حرام است.
*حرمت شرعی دروغ گفتن در تبلیغات
ارتکاب گناهِ دروغ در تبلیغات، منحصر به گفتن مطالب کذب نمی باشد، بلکه نوشتن مسائل غیرواقعی از قبیل القاب و عناوین و مراتب علمی، سیاسی و اجتماعی خلاف واقع و همچنین نوشتن مسئولیت ها یا پست ها یا سوابق و تخصص های غیر واقعی برخلاف قوانین کشور، کذب محسوب شده و مورد نهی الهی و حرمت شرعی فقها واقع می گردد.
نامزد دروغگو به دلیل ارتکاب گناه کبیره، صلاحیت اخلاقی لازم را برای دفاع از حقوق مردم را ندارد زیرا فردی که از خشم الهی ترس نداشته باشد. خشم و غضب موکلینش برای او اهمیتی نخواهد داشت.
از این رو مقام معظم رهبری کاندیدای دروغگو را عنصری خطرناک دانسته و فرموده است:
«(افرادی که) برایشان خلاف واقع گفتن و دروغ گفتن، بلکه مردم را به ناحق تهییج کردن، حق را باطل و باطل را حق جلوه دادن، اهمیتی ندارد! واقعاً اگر چنین کسانی باشند، باید جلوی آنها را گرفت و نباید گذاشت به مجلس راه پیدا کنند». (2)
همچنین نقل اکاذیب و حوادث خلاف واقع مربوط به کاندیداها از سوی طرفداران یا مخالفان آنها در نشریات، روزنامه ها، رسانه های جمعی و رسانه ملی از مصادیق نشر اکاذیب بوده و ممنوعیت شرعی خواهد داشت.
با تأسف، برخی افراد با توسل به برخی از توجیهات به ظاهر شرعی، در صدد ذکر مطالب دروغ برآمده و سپس برای رهایی خود از عذاب وجدان یا پاسخگویی به دیگران، ادعای مصلحتی بودن دروغ های خویش را دارند. در حالی که فقهای شیعه و مراجع تقلید، اجازه چنین تخلفات شرعی را نداده اند.
پرسش: دروغ مصلحتی چه حکمی دارد؟.
پاسخ: دروغ مصلحتی به معنای رایج نزد مردم، که در واقع دروغ منفعتی است، حرام است. موارد جواز دروغ در اسلام مشخص است؛ از جمله آنها وجود مصلحت اهمّ (مثل حفظ جان مؤمن و یا رفع نزاع بین دو مسلمان) است.
همچنین تعریف و تمجیدهای بی جا و غیرواقعی و مدح و ستایش بی اندازه و اغراق آمیز، نوعی دروغ و مخالف اصول اخلاقی اسلام و نظرات فقها می باشد.
امام حسن عسکری(ع) درباره ستایش های بیهوده از افراد فرمودند: «مَنْ مَدَحَ غَيْرَ الْمُسْتَحِقِّ فَقَدْ قَامَ مَقَامَ الْمُتَّهَمِ» (3)
هر کسی که انسان غیر قابل تعریفی را مدح و تعریف نماید، خود را در جایگاه اتهام قرار داده است.
پاورقی:
(1)- بحار الأنوار، ج69، ص: 263.
(2)- پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با اعضای هیأت نظارت بر انتخابات 4/12/1370.
(3)- بحار الأنوار، ج75، ص: 378.
منبع: کتاب «احکام انتخابات»، سید سیف الله نحوی.
