به گزارش خبرگزاری «حوزه»، کمیسیون «محیط زیست و نهادهای حوزوی» ظهر امروز در حاشیه همایش اسلام و محیط زیست با حضور حجج اسلام  یعقوبعلی برجی معاون پژوهشی دانشکده فقه جامعه المصطفی، جواهری معاون علمی پژوهشی مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی، مصطفی پور مدیر گروه کلام پژوهشگاه علوم وحیانی، رحمان دانیالی مدیرکل حفاظت محیط زیست قم، متقی مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در وزارت جهاد کشاورزی و دکتر ناصر الهی معاون پژوهشی دانشگاه مفید در تالار شهید قربان نیا دانشگاه مفید برگزار شد.

*پژوهش های حوزوی در عرصه محیط زیست راهگشاست   

رحمان دانیالی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم با بیان اینکه مبانی اصیل اسلام زمینه ساز علمی و عملی اهتمام به محیط زیست است، گفت: امیدواریم تداوم برگزاری این همایش ها در قالب تبیین معارف غنی دینی به بهبود شرایط محیط زیست منتهی شود.

وی با بیان اینکه پژوهش های حوزه علمیه قم در عرصه محیط زیست راهساز و راهگشاست، تصریح کرد: اقدامات مناسبی در مراکز حوزوی و پژوهشی نسبت به امر اهتمام به محیط زیست صورت گرفته است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست قم در ادامه افزود: سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری تکمیل کننده و فصل الخطاب اهتمام به محیط زیست است.

دانیالی سپس به تبیین موضوع شناسی قرآن و محیط زیست پرداخت و این عرصه را عاملی برای رشد و تعالی روح دانست و افزود: آلودگی، تخریب محیط، غفلت از خداوند و کفر و گناه حاصل اقدامات بشر بر روی زمین است.

وی در ادامه با بیان اینکه قم به عنوان یکی از مراکز کانون تولید ریزگرد شناخته شده است، تصریح کرد: در صورت مساعدت همه دستگاه های مربوطه با محیط زیست 25 درصد از عرصه خاک قم از بلایا و آسیب های مختلف طبیعی و غیر طبیعی حفاظت خواهد شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست قم در پایان با بیان اینکه استان قم علی رغم همه محدودیت ها، بزرگ ترین استان از حیث تالاب است، ابراز داشت: همچنین 3 درصد معادن کل کشور در قم واقع شده است و متراکم ترین استان صنعتی هستیم.

*استخراج بیش از 18 هزار مدخل دینی مرتبط با محیط زیست

در ادامه حجت الاسلام برجی معاون پژوهشی دانشکده فقه جامعه المصطفی و مدیرعلمی کارگروه دانشنامه اسلامی کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست در سخنانی اظهار داشت: جامعه المصطفی در سه حوزه «تدوین و تالیف دانش نامه اسلامی کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست»، «تالیف پایان نامه در عرصه محیط زیست» و «راه اندازی رشته رسمی تحت عنوان فقه محیط زیست» به فعالیت جدی در این عرصه پرداخته است. 

وی در ادامه با اشاره به اینکه حوزه محیط زیست علی رغم منابع غنی دینی، متصدی خاصی نداشته است، ابراز داشت: با سفر به کشورهای مختلف، کتابخانه ای دیجیتالی با موضوع محیط زیست را در جهت بهره مندی پژوهشگران فراهم کردیم. 

معاون پژوهشی دانشکده فقه جامعه المصطفی تصریح کرد: بیش از 18 هزار عنوان مدخل یابی با موضوع محیط زیست در عناوین مختلف از قرآن، حدیث، فقه و منابع تمدنی استخراج و در قالب نرم افزاری ذخیره شده است.

حجت الاسلام  برجی با بیان اینکه محیط زیست یکی از عرصه های اعجاز دین است، گفت: توصیه ها و نکات ارزشمند علمی در قرآن و حدیث موجود است که می تواند حجتی برای حقانیت دین باشد.

معاون پژوهشی دانشکده فقه جامعه المصطفی در پایان بر ضرورت تدوین دانشنامه ادیان و محیط زیست تاکید کرد و گفت: هیچ دینی به اندازه اسلام، در رابطه با حوزه محیط زیست و منابع طبیعی نصوص ندارد.

*باید اعتلای اسلام را از طریق مبانی غنی محیط زیست نشان داد

سپس حجت الاسلام جواهری معاون علمی پژوهشی مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی در سخنانی با بیان اینکه باید به موضوع گستردگی و تنوع قلمروی محیط زیست اهتمام جدی داشت، گفت: مجموعه عناوینی که در قالب محیط زیست قرار دارد، در رشد و بقا و نمو موجودات زنده تاثیر به سزایی دارد. 

وی با بیان اینکه محیط زیست طبیعی، مصنوعی و اجتماعی اقسام کلی محیط زیست هستند، ابراز داشت: این اقسام دارای جنبه های کلامی، حقوقی، اقتصادی، اخلاقی، سیاسی و امنیتی می باشند.

معاون علمی پژوهشی مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی بر لزوم تعامل بخش های ذی ربط برای حل مشکلات محیط زیست تاکید کرد و اظهار داشت: بسیاری از فعالیت ها خنثی کننده اقدامات مثبت برخی نهادها می باشد در حالی که در حوزه اجرایی باید به مسئله بین بخشی بودن محیط زیست به عنوان خیر عمومی توجه داشت.    

حجت الاسلام  جواهری با بیان اینکه مسائل محیط زیست فرا مرزی است، گفت: اسلام در حوزه مسائل محیط زیست مبانی و ظرفیت های بسیار غنی دارد که رسالت حوزه های علمیه را در این زمینه سنگین کرده است.

وی با بیان اینکه باید غنای کتبی و فرهنگی اسلام را در عرصه محیط زیست به دنیا ارائه دهیم، ابراز داشت: چرا این فرصت زیبا و ارزشمند را از دست بدهیم؛ باید اعتلای اسلام را از طریق محیط زیست نشان دهیم.

معاون علمی پژوهشی مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی همچنین بر لزوم احصا، طبقه بندی و تهیه نظام جامع زیست محیطی تاکید کرد و گفت: برگزاری همایش منجر به برطرف کردن مشکلات محیط زیست نمی شود و به همین دلیل باید اقدامات عملیاتی نیز صورت گیرد.

حجت الاسلام  جواهری با بیان اینکه حل مشکلات زیست محیطی در پرتو استقرار سبک زندگی اسلامی صورت می گیرد، ابراز داشت: عمل و التزام را باید در جامعه عینیت ببخشیم.

معاون علمی پژوهشی مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی در پایان به اقدامات صورت گرفته این موسسه در زمینه محیط زیست اشاره داشت و خاطرنشان کرد: ایجاد موزه و انعقاد تفاهم نامه با سازمان محیط زیست از جمله فعالیت های صورت گرفته می باشد و تدوین موسوعه استفتائات محیط زیست نیز در دست اقدام است. 

* مشکل معرفتی نسبت به مسئله محیط زیست وجود دارد

سپس حجت الاسلام مصطفی پور مدیر گروه کلام پژوهشگاه علوم وحیانی در سخنانی با بیان اینکه مسائل محیط زیست جزء مسائل مغفول دنیا و جهان اسلام به شمار می آید، اظهار داشت: بیشترین مشکل را در ارتباط با محیط زیست در جهان اسلام داریم؛ متاسفانه علی رغم منابع غنی دینی در مقام عمل نسبت به این مسئله مغفول مانده ایم.

وی تصریح کرد: مشکلاتی نظیر کوه خواری و دریاخواری نشان می دهد که دولت ها و ملت ها به مسئله محیط زیست به عنوان یک دغدغه نگاه نمی کنند.

مدیر گروه کلام پژوهشگاه علوم وحیانی با اشاره به اینکه محیط زیست از ابعاد مختلفی برخوردار است، ابراز داشت: امروز نسبت به رسالت خود در ارتباط با طبیعت بی توجه هستیم.

حجت الاسلام مصطفی پور با بیان اینکه امروز دنیا به سوی آموزش های زیست محیطی روی آورده است، گفت: آموزش به افراد از دوران کودکی زمینه ساز ارتقای فرهنگ زیست محیطی خواهد بود. 

وی با بیان اینکه سه عنصر تجربی و عملی، اخلاقی و زیبایی شناختی را باید در زمینه محیط زیست مورد توجه قرار داد، ابراز داشت: در زمینه زیبایی شناختی از منظر آموزه های دینی، حقوقی و اقتصادی نیازمند محیط زیست جامعی هستیم. 

مدیر گروه کلام پژوهشگاه علوم وحیانی با اشاره به اینکه حضرت آیت الله جوادی آملی در نخستین همایش اسلام و محیط زیست به ایراد سخن پرداختند، گفت: سخنرانی ایشان در آن همایش و مطالب دیگری که پیرامون محیط زیست ایراد کردند، در قالب کتابی با عنوان «اسلام و محیط زیست» تدوین و به زبان انگلیسی نیز ترجمه شد.

حجت الاسلام مصطفی پور همچنین با بیان اینکه بخش مهمی از کتاب «مفاتیح الحیات» اثر ارزشمند حضرت آیت الله جوادی آملی به رابطه انسان و محیط زیست می پردازد. ابراز داشت: معظم له در این اثر به بحث های مبنایی دقت و توجه ویژه ای داشته اند؛ ایشان بارها در سخنرانی های خود تاکید کرده اند که انسان به عنوان خلیفه الله بر روی کره زمین باید جهان دانی، جهان بانی، جهان آرایی کند.

وی افزود: اساسی ترین مشکل ما این است که از نظر معرفتی مشکل داریم و منابع دینی را حتی در جامعه ایران کنار گذاشتیم.

*انتشار دوجلد دانش نامه اسلامی کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست

در ادامه دکتر متقی مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات حوزه نمایندگی ولی فقیه در وزارت کشاورزی با بیان اینکه این مرکز در سال 1374 با انتشار نخستین شماره فصلنامه فرهنگ جهاد کار خود را آغاز کرد و دوسال بعد رسمیت یافت، اظهار داشت: تاکنون 74 شماره از این فصلنامه انتشار یافته است.

وی افزود: این مرکز علاوه بر انتشار فصلنامه فرهنگ جهاد، به تالیف کتب زیادی در حوزه عقیدتی و فرهنگی و در ارتباط با مباحث زیست محیطی پرداخته است.

مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات حوزه نمایندگی ولی فقیه در وزارت کشاورزی با بیان اینکه در فصلنامه فرهنگ جهاد به مباحث دینی، فرهنگی، ارزشی، تاریخ و تمدنی پرداخته می شود، گفت: بالغ بر 170 مقاله تاکنون در رابطه با مباحث طبیعت و محیط زیست و عناصر متعدد این مسئله از دیدگاه مذهبی و دینی عرضه کرده ایم.

متقی افزود: کتاب هایی نظیر «طبیعت و کشاورزی در اسلام»، «اخلاق زیست محیطی پیامبراکرم(ص)»، «طبیعت در سیره نبوی»، «طبیعت در سیره علوی» و «طبیعت در عرصه رضوی» از سوی این مرکز انتشار یافته است.

وی با اشاره به تدوین طرح دانشنامه اسلامی کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست است که به همت حوزه نمایندگی ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی صورت می گیرد، تاکنون دو جلد این دانشنامه انتشار یافته است و جلدسوم نیز در حال آماده سازی و تدوین است.

*تلاش برای انتشار مجله علمی پژوهشی اسلام و محیط زیست  

سخنران پایانی این کمیسیون دکتر ناصر الهی معاون پژوهش دانشگاه مفید در سخنانی با بیان ایکه نهادهای برخاسته از حوزه می توانند به چالش های اصلی محیط زیست بپردازند، ابراز داشت: اسلام می تواند به تبیین راهکارهای مناسب برای رفع مشکلات زیست محیطی بپردازد.

وی با بیان اینکه در فضای فرهنگ اسلامی از مسئله تسخیر یاد شده است نه تخریب، گفت: تسخیر بدین معناست که فرصت تعاملی بین خداوند انسان و طبیعت و جامعه فراهم آید.

معاون پژوهشی دانشگاه مفید تصریح کرد: ما به عنوان خلیفه خداوند بر روی زمین وظیفه داریم که همراه و هماهنگ در این جهت حرکت کنیم و به جای ایجاد فساد، نظام هستی را به کمال برسانیم.

الهی در ادامه با بیان اینکه دانشگاه مفید در زمینه اسلام، علوم انسانی و عرصه های چالش برانگیز فعالیت های قابل توجهی داشته است، ابراز داشت: شکل گیری رشته های مختلف علوم انسانی و اسلامی در این دانشگاه، نشانگر توجه حضرت آیت الله موسوی اردبیلی به مسائل پرچالش جهان امروز از جمله محیط زیست است.

وی افزود: اعضای هیئت علمی این دانشگاه، کتب و مقالات متعددی را در رابطه توسعه پایدار و محیط زیست به رشته تحریر درآورده اند.

معاون پژوهش دانشگاه مفید با بیان اینکه کارگروه اسلام و محیط زیست در آینده به مرکز مطالعاتی مستقل و بین رشته ای توسعه داده خواهد شد، ابراز داشت: در حال حاضر کارگروه اسلام و محیط زیست در زیر مجموعه حقوق تطبیقی فعالیت دارد.

الهی در پایان خاطرنشان کرد: کارگروه اسلام و محیط زیست در تلاش است که امکان سنجی برای انتشار مجله علمی پژوهشی به زبان انگلیسی داشته باشد.

انتهای پیام/313/33