خبرگزاری «حوزه» آیت‌ الله العظمی مکارم شیرازی از مراجع معظم تقلید، بار دیگر در روزهای اخیر نگرانی های خاص خویش را نسبت به مسایل فرهنگی اعلام داشته و به طور خاص، روز پنج شنبه هفته گذشته در دیدار با اعضای شورای فرهنگی ستاد وزارت کشور و استانداری‌ها، با تاکید بر این که نابه سامانی در اوضاع فرهنگی تاثیر نامطلوبش را در دیگر عرصه ها برجای می گذارد، تصریح کردند: "هجمه فرهنگی در عصر ما در طول تاریخ بی‌سابقه است و به طور خاص ماهواره‌ها و شبکه‌های اجتماعی بجز بخش کوچکی از آنها تبدیل به یک لجن‌زار متعفنی شده‌اند که جامعه را دچار چالش جدی کرده اند.

ایشان همچنین با بیان اینکه دشمن با تهاجم فرهنگی می‌خواهد ما را از درون تهی کند ، افزودند:" دشمن در وهله نخست می‌خواهد ما را از درون تهی کند و سپس بر ما مسلط شود به همین دلیل مسؤولان باید برنامه منسجمی را با همکاری جمعی از روحانیون، روان‌شناسان و جامعه‌شناسان برای رویارویی با آسیب‌های فرهنگی فراهم کنند".

ناگفته پیداست که چنین دغدغه هایی در میان قاطبه علما و مراجع تقلید، امری مرسوم بوده و هست، به ویژه در سالیان اخیر که به جهت توسعه روز افزون استفاده از ابزارهای رسانه ای مدرن آن هم در میان نسل جوان بر شدت هجمه های فرهنگی، فکری و اعتقادی دشمن نیز از این ناحیه افزوده شده است.

از سویی در همین روزهای اخیر مقام معظم رهبری نیز به عنوان سکاندار بیدار و حکیم انقلاب بار دیگر لزوم مجاهدت در عرصه فرهنگ و جنگ نرم را متذکر شده و از اصطلاح " جهاد کبیر" برای بیدار کردن افکار و اذهان احیاناً غافل شده و به خواب رفته ، استفاده فرمودند.

به هر صورت آن چه مسلم است این که بزرگان ما صحبت ها و دغدغه ها را به اندازه کافی مطرح کرده اند و شاید چندان نیازی هم به تذکر مجدد در این باره نباشد، اما آن چه نیاز امروز برای عبور از این بحران های نوظهور در جبهه فرهنگی است، اقدام و عملی مجاهدانه، انقلابی و البته هوشمندانه است؛ اقدامی که بتواند تا حد زیادی از ذخایر استراتژیک قلعه فرهنگ و مکتب اسلامی جامعه حراست کرده و حتی الامکان توطئه های نفوذ فرهنگی دشمن را خنثی و یا حداقل ، کم اثر کند.

در این میان و در مسیر اجرای راهکارهای عملیاتی در عرصه دفاع فرهنگی شاید توجه به چند نکته اجمالی اما مهم، موثر و مفید باشد؛

نخست آن که ما در زمینه دفاع و ایستادگی در برابر هجمه گسترده فرهنگی دشمن که سال ها قبل سکاندار انقلاب از آن ها به عنوان "تهاجم فرهنگی" و "شبیخون فرهنگی" یاد کردند، می بایست از همه ابزارهای فرهنگی و رسانه ای ، بیشترین و بهترین بهره برداری را در مقام عمل داشته باشیم؛ این ابزارها می تواند طیف وسیع و متنوعی از ابزارهای هنری همچون فیلم ، نمایش ، هنرهای تجمسی ، ادبیات و شعر و یا ابزارهای سنتی همچون منبر و وعظ و خطابه یا ابزارهای رسانه ای همچون صدا و سیما، مطبوعات، سایت های اینترنتی و به خصوص شبکه های اجتماعی باشد.

این که نگارنده از شبکه های اجتماعی و فضای مجازی به طور خاص یاد کرد، بی جهت نیست چه آن که به اذعان کارشناسان ، بزرگترین کوچ تاریخ را ما در کشورمان شاهد بوده ایم به گونه ای که تنها در مدت سه ماه شاهد حضور بیش از 22 میلیون ایرانی در تنها یکی از شبکه های اجتماعی بوده ایم و این مساله حاکی از قدرت بسیار بالای فضای مجازی در زمانه پر تب و تاب و پرشتاب ماست.

نکته دوم هم این که هم افزایی نخبگان علمی ، دانشگاهی و به ویژه حوزوی در جبهه فرهنگی نیازمند یک مدیریت عالی و هوشمندانه از سوی نظام و دولت است که به نظر می رسد در راستای هماهنگی مطلوب تر در گذشته تا حدی مشکل داشته ایم که امید است با تاکیدات خاص مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید و اهتمام ویژه دولت، شاهد کاستن از این بخش از مشکلات و گشوده شدن دریچه های نوین همکاری و تعامل همه دغدغه مندان و دلسوزان جامعه باشیم.

سوم هم این که همان طور که اخیراً نیز آیت الله العظمی جوادی آملی تاکید کردند :ما در دین و شریعت مقدس خود عبارات توجیه آمیزی از قبیل " به من چه" و " به تو چه" نداریم و بی گمان اگر همین فرهنگ در جامعه رایج و نهادینه شود که همه خود را در سرنوشت جامعه به خصوص از حیث فرهنگی باید دخیل و موثر بدانند، بسیاری از مشکلات و معضلات ناخودآگاه مرتفع شده و آثار شوم آن از سر جامعه اسلامی برداشته می گردد.

سید محمد مهدی موسوی