سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، درادامه بررسی فضائل و آداب زیارت مسجد به تبیین ذکر و زیارت از نگاه آیات و روایات می پردازد .
گر چه اهل ذکر و تسبیح و سجده ستودنی هستند، اما ذکر و تسبیح، اختصاصیِ انسان ها نیست. خداوند همه موجودات عالم را اهل ذکر، تسبیح و سجده می‌داند؛ هرچند به تصریح قرآن انسان‌های معمولی از درک این حقیقت عاجزند.1 آنچه مخصوص انسان است، توفیق زیارت مساجد است که به دعوت خداوند است و دست موجودات دیگر از این توفیق کوتاه است. 2
درست است هر کجا که باشیم، در محضر خداییم،3 ولی خداوند بعضی مکانها را خانه خود دانسته و دوست دارد که مؤمنان در آنجا به زیارتش نایل شوند و ارزش آن را بالا برده و برای حضور در آن وعده پاداش‌ها داده و آن مکان‌هارا مخصوص زیارت خود و محل پذیرش و پذیرایی از زائران خود قرار داده و خود را حاضر و ناظر دانسته است. این مکانها جز مساجد نیستند.4
خداوند را شاکریم که اجازه داده است در هر کوچه و خیابان و محلّه‌ای مسجد بسازیم، 5 هر چند کوچک و ساده باشد؛ 6
*مسجد آرام بخش شبانه روزی
در حالی که برخی ادیان اجازه ساخت معبد را در همه جا ندارند؛ همان‌طور مثل ما که اجازه ساخت مسجدالحرام را در مکان های دیگر نداریم و نیز او را شاکریم که ورود به این مکان را نه در وقت خاص که در تمامی ساعات شبانه روز به ما اجازه داده است 7و هیچ گاه هیچ کس نمی تواند مانع بشود مگر این که خود مانعی داشته باشیم.
درضمنِ زیارت مسجد، از زیارت خداوند تبارک و تعالی و پیامبر8 ، اهل بیت، اوصیا، علما و برادران دینی نیز بهره‌مند می‌گردیم.
*زندگی دلپذیر با طعم حضور در مسجد
اگر مسجد را بشناسیم و به آداب آن را عمل کنیم، از زیارت مسجد و ورود و حضوردر آن لذّت می‌بریم و با کسب معنویّت و بهره‌مندی از فواید گوناگون حضور در مسجد، از زندگی آسان، آرام، شیرین و دلپذیری برخوردار خواهیم شد.
در یک کلام، زیارت مسجد یکی از موهبت های بزرگ الهی است که نصیب همه نمی شود نیاز به لیاقت و دعوت دارد. از این رو بعضی هر چند می خواهند مشرف شوند،میسر نمیشود؛ چون صاحبخانه اجازه نمی دهد و ما از خداوند تبارک و تعالی می‌خواهیم از آن کسانی باشیم که لیاقت دعوت و توفیق حضور بیابیم و نرفتن و مسجدی نبودن را بی لیاقتی و بی دعوتی و خسران در دو دنیا بدانیم؛چنان که بعضی فرصت ها و عبادت های زیادی دارند، اما لیاقت حضور در مسجد ندارند. 9
پیامبر و ائمه علیهم السلام و اصحاب چنان دلبستۀ مسجد بودند که دوست نداشتند حتی لحظه ای از آن جدا شوند و چه سعادتی بالاتر از اینکه خداوند هر کس را دوست دارد، به خانه خود دعوت می کند10 و توفیق قیام در خانه اش را به او می دهد.
*چه کسانی از زیارت مسجد لذت نمی برند
برخی از زیارت مسجد لذت نمی برند. شاید چنان غرق در گناه و غفلت شده اند که مسجد و خدای مسجد از آنان دلگیر و ناراضی است. یا شاید زیارت را نمی شناسند و آداب آن را نمی دانند و شاید شرایط زیارت را ندارند؛ چون تا صاحب خانه فرد را لایق نداند، او را دعوت نمی‌کند؛ بدون دعوت، زیارت حاصل نمی شود. استجابت زائر نیز به زاد و توشه مادی و معنوی نیاز دارد. بردن چشم‌روشنی، گرفتن هدیه، تشکر از مزور و همراه شدن و همراه بردن دیگران زیارت را تکمیل می کند.
1 سوره اسراء، آیه 44: (تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيءٍ إِلّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ إِنَّهُ كانَ حَليمًا غَفُورًا)
2. کنزالعُمّال، ج7، ص 653: «قالَ رَسولُ اللهِ 6 : إِنَّ اللهَ إِذا أَحَبَّ عَبداً جَعَلَهُ قَیِّمَ مَسجِدٍ».
3 . سوره بقره، آیه 115: (وَلِلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَأَينَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ إِنَّ اللّهَ واسِعٌ عَليمٌ)
4 . ثواب الاعمال، ص 27: «قالَ رَسُولُ اللّهِ 6: قالَ اللّهُ تَعالی: إنَّ بُيُوتى فِي الأَرضِ المَساجِدُ وَ إنَّ زُوّارى فيها عُمّارُها فَطوبى لِعَبدٍ تَطَهَّرَ في بَيتِهِ ثُمَّ زارَني في بَيتى فَحَقٌّ عَلَى المَزُورِ أَن يُكرِمَ زائِرَهُ». محاسن، ج1، ص 47: «قالَ رَسُولُ اللهِ : إِنَّ بُيُوتي فِي الْأَرْضِ الْمَساجِدُ تُضيءُ لِأَهْلِ السَّماءِ كَما تُضيءُ النُّجُومُ لِأَهْلِ الْأَرْضِ. أَلَا طُوبى لِمَنْ كانَتِ الْمَساجِدُ بُيُوتَهُ. أَلَا طُوبى لِعَبْدٍ تَوَضَّأَ في بَيْتِهِ ثُمَّ زارَني في بَيْتي. أَلَا إِنَّ عَلَى الْمَزُورِ كَرامَةَ الزّائِرِ».
5 . چنان که برخی از ادیان اجازه ساخت معبد جدید را ندارند.
6 . وسائل الشّیعه، ج 5 ، ص 204، باب استحباب بناء المساجد: «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنادِهِ عَنْ أَبي عُبَيْدَةَ الْحَذّاءِ عَنْ أَبي جَعْفَرٍ أَنَّهُ قَالَ: مَنْ بَنَى مَسْجِداً كَمَفْحَصِ قَطاةٍ بَنَى اللّهُ لَهُ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ».
7. وسائل الشّیعه، ج 4، ص 117،ح 4669: «عَنْ أَبِي‌ذَرٍّ عَنِ النَّبِيِّ 6 في وَصِيَّتِهِ لَهُ قالَ: يا أَبا ذَرٍّ أَ تَعْلَمُ في أَيِّ شَيْءٍ أُنْزِلَتْ هذِهِ الْآيَةُ اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؟ قُلْتُ:لا. قالَ: فِي انْتِظارِ الصَّلاةِ خَلْفَ الصَّلاةِيا أَباذَرٍّ إِسْباغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَكارِهِ مِنَ الْكَفّاراتِ وَ كَثْرَةُ الِاخْتِلافِ إِلَى الْمَساجِدِ فَذلِكُمُ الرِّبَاطُ».
8 . در دعای ورود به مسجد ضمیر مخاطب به کار رفته است :«السّلام علیک و رحمة اللّه و برکاته».
9. سوره کهف، آیات 103و104: (قُل هَل نُنَبِّئُکُم بالأخسَرینَ أعمالاً. الَّذینَ ضَلَّ سَعیُهُم فِی الحَیاةِ الدُّنیا وَهُم یَحسَبُونَ أنَّهُم یَحسَبُونَ أنَّهُم یُحسِنُونَ صُنعاً)
10. کنزالعُمّال، ج7، ص 653: «قالَ رَسولُ اللهِ 6 : إِنَّ اللهَ إِذا أَحَبَّ عَبداً جَعَلَهُ قَیِّمَ مَسجِدٍ».
منبع: موسسه مسجد
