به گزارش خبرگزاری«حوزه»، ششمین کرسی ترویجی با موضوع «راهبردهای سیاست جنایی اسلام در پیشگیری اجتماعی از جرایم جنسی» عصر امروز به کوشش معاونت پژوهش جامعه‌الزهرا(سلام‌الله‌علیها) در سالن نشست‌های علمی پژوهشی پژوهشگاه حضرت معصومه(سلام‌الله‌علیها) واقع در این مؤسسه علمی حوزه‌ای برگزار شد.
حجت‌الاسلام علی محمدی جورکویه به عنوان ارائه دهنده، حجت‌الاسلام غلامرضا پیوندی به عنوان ناقد و حجت‌الاسلام محمد حسنی به عنوان دبیر علمی این کرسی ترویجی حضور داشتند.
در این جلسه حجت‌الاسلام حسنی با بیان اینکه جرم‌شناسی شاخه‌ای از حقوق جزاست، گفت: بحث امروز مبارزه با علل پدیده مجرمانه است و به بررسی علمی علل این پدیده مجرمانه می‌پردازد. مقاله امروز نیز پیرامون همین مسئله، مطالبی را بیان کرده است.
در ادامه حجت‌الاسلام علی محمدی جورکویه به ارائه مقاله خویش پرداخت و عنوان کرد: در جامعه بشری همواره بحث مبارزه با جرم مطرح بوده، اما جرایم در جوامع مختلف و در زمان‌های مختلف متفاوت بوده است که این مسئله نیز ناشی از این است که در هر زمان یا در هر جامعه‌ای چه چیزی به عنوان ارزش مطرح شده است.
وی افزود: جرم‌انگاری که در جوامع در طول تاریخ صورت گرفته، بر اساس ارزش‌های موجود در جامعه و حمایت از همین ارزش‌ها بوده است و در جامعه اسلامی هر رفتاری که ارزش‌ها را تهدید کند، از نظر اسلام جرم محسوب می‌شود.
حجت الاسلام محمدی تصریح کرد: در فقه کیفری، جرایمی تحت عنوان جرایم جنسی مطرح می‌شود که سؤال اساسی این جلسه نیز در همین زمینه است که سیاست جنایی اسلام در امر مبارزه با این جرایم چه راهبردهایی اندیشیده است؟.
وی بیان داشت: آنچه از آموزه‌های اسلامی به دست می‌آید بیانگر این است که سیاست جنایی اسلام با توجه به عناصر مؤثر در وقوع این نوع جرایم، راهبردهایی را در سه حوزه پیشگیری اجتماعی، پیشگیری وضعی و پیشگیری کیفری پیش‌بینی کرده است.
حجت الاسلام محمدی جورکویه در ادامه به بیان معنای این سه نوع پیشگیری پرداخت و گفت: هدف از پیشگیری اجتماعی این است که افراد جامعه به گونه‌ای تربیت شوند و امور جامعه به گونه‌ای سامان یابد که افراد به جرم میل پیدا نکنند.
وی ادامه داد: منظور از پیشگیری وضعی نیز این است که اگر افرادی سد پیشگیری اجتماعی را شکستند و به جرم متمایل شدند، کاری انجام شود که فرد ناکام بماند. در پیشگیری کیفری نیز منظور این است که اگر کسی مرتکب جرمی شد، باید او را مجازات کرد تا هم فرد جرم را تکرار نکند و هم دیگران با مشاهده مجازات فرد مجرم، مرتکب جرم نشوند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به راهبردهای اسلام در بخش پیشگیری اجتماعی، عنوان کرد: سیاست‌های اسلام در این بخش به دو نوع تقسیم می‌شود: راهبردهای خاص که مربوط به بحث پیشگیری از جرایم جنسی است و راهبردهای عام که اختصاص به جرایم جنسی ندارد و همه جرایم را در بر می‌گیرد.
حجت الاسلام محمدی جورکویه در بخش راهبردهای خاص به دو موضوع «تأمین قانونمند نیاز جنسی» و «سد کردن راه محرک‌های جنسی» به عنوان دو راهبرد مهم در این زمینه اشاره کرد و گفت: در رابطه با نیاز جنسی در جوامع سه رویکرد «پلیدانگاری»، «آزادانگاری» و «مفید و مقید انگاری» وجود دارد.
وی ادامه داد: در رویکرد پلیدانگاری، این غریزه را به شدت محکوم کرده و معتقدند انسان باید آن را سرکوب کند. در رویکرد آزادانگاری ـ عکس رویکرد اول ـ معتقدند باید همه راه‌ها برای این غریزه باز باشد و هیچ سدی در مقابل اشباع آن نباشد، اما طرفداران رویکرد مفید و مقیدانگاری معتقدند ضمن پاسخ به این غریزه باید در برآوردن آن مقرراتی ایجاد کرد که آن را کنترل و هدایت نمود.
وی تصریح کرد: اسلام با انتخاب رویکرد «مفید و مقیدانگاری» کوشیده است ضمن پاسخ مثبت به این غریزه، با دستورات و احکامی از افراط در این غریزه جلوگیری کند، همچنین دستورات و احکامی نیز در زمینه سد کردن راه محرک‌های غریزه جنسی مانند کنترل نگاه، دوری از خلوت با نامحرم و ... جهت پیشگیری از وقوع این جرم در جامعه صادر کرده است.
حجت الاسلام محمدی جورکویه درباره راهبردهای عام نیز با اشاره به «تقویت آستانه مقاومت» و «اصلاح ساختار و برنامه‌ها» به عنوان دو راهبرد اسلام در این بخش، گفت: از آنجا که برخی امیال در انسان سیری‌ناپذیر است و حد یقف ندارد و نیز یکی از فشارهای وارد بر انسان از سوی این غریزه است، لذا اسلام می‌خواهد در مقابل این فشار مقاومت ایجاد کند که انسان بتواند آن را کنترل کند؛ از همین رو روایات بسیاری در صدد هستند با بیان برخی آموزه‌ها در حقیقت آنها را به عنوان تدابیری در مقابل این امیال مطرح کنند
وی ادامه داد: آموزه‌هایی همچون «اعطای بینش به انسان» از جمله این آموزه هاست؛ زیرا اگر انسان نسبت به امور مختلف مانند مقام خلیفةاللهی خویش، مسجود ملائک بودن و ... بینش پیدا کند، می‌تواند مقابل بسیاری از زیاده‌خواهی‌های خویش مقاومت کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تأکید کرد: تقویت ایمان و باور فرد و ترویج تقوامحوری و خودنظارتی، از دیگر تدابیری است که اسلام در این راستا در آموزه‌های خود در نظر گرفته است.
حجت الاسلام محمدی جورکویه بیان داشت: اعطای نقش مؤثر به غیر حاکمیت، بازشناسی نقش خانواده در اجتماع و اصلاح برنامه‌های اجتماعی (چه چیزهایی باید به افراد آموزش داده شود، چگونه آموزش داده شود) و اصلاح برنامه‌های فرهنگی نیز از دیگر تدابیری است که در آموزه‌های اسلامی به عنوان دومین راهبرد (بهبود ساختار و برنامه‌ها) پیش‌بینی شده است.
در ادامه کرسی، حجت الاسلام پیوندی، مدیر گروه فقه و حقوق اسلامی پژوهشکده نظام‌های اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به عنوان ناقد با اشاره به نظام‌مند بودن این مقاله، عنوان کرد: سیاست جنایی مفهومی بسیار پیچیده است، مجموعه‌ای که همه اجزایش باید با هم منطبق باشند. بنابراین می‌بایست فلسفه کیفرهای سختی که در جرایم جنسی در نظر گرفته شده است، مورد توجه قرار می‌گرفت.
مدیر گروه فقه و حقوق اسلامی پژوهشکده نظام‌های اسلامی اظهار داشت: یکی از اشکالات این مقاله، عدم اشاره به تکیه بر نوع تعامل شخصی انسان است.
حجت الاسلام پیوندی یادآور شد: روایات بسیاری حاکی از این است که رفتارهای فرد می‌تواند مبتنی بر ساختار بدنی باشد. در نگاه شرع اسلام، این راهبرد، راهبردی جدی است که می‌تواند در پیشگیری از این نوع جرایم نقش‌آفرین باشد؛ مانند اصلاح شیوه خوراکی که موجب تشدید این نیاز می‌شود.
وی در ادامه گفت: دیگر اشکال این مقاله را می‌توان این‌گونه مطرح کرد که اگرچه جزئیات بسیار خوب در این مقاله مطرح شده است، اما در جمع‌بندی مطالب نتوانسته مدلی را ارائه دهد.
مدیر گروه فقه و حقوق اسلامی پژوهشکده نظام‌های اسلامی تصریح کرد :توضیح بیشتر کلماتی همچون پیشگیری اجتماعی و راهبرد در مقدمه مقاله، عدم ارائه آمار که می‌تواند نقش مهمی در مطالعات این جرایم و جرم‌شناسی داشته باشد و نیز همپوشانی برخی عناوین مانند تقوامحوری و خودنظارتی از دیگر اشکالات این مقاله است که باید برطرف شود.
در پایان به برخی پرسش‌های حضار پاسخ داده شد.
